Hội chứng đông đặc phổi là một trong những vấn đề phổ biến về sức khỏe của đường hô hấp và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Cách tiếp cận điều trị thích hợp dựa vào nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng đông đặc phổi ở mỗi bệnh nhân.
PHỔI ĐÔNG ĐẶC LÀ GÌ?
Nhu mô phổi của một người khỏe mạnh thường ở trạng thái xốp. Tuy nhiên, khi phổi bị viêm, các vùng phổi bị tổn thương có thể dẫn đến việc phế nang xung huyết tăng lên và đông đặc hơn do dịch tiết tăng lên, làm tăng tỷ trọng của nhu mô phổi. Tình trạng này được gọi là hội chứng đông đặc phổi.
NGUYÊN NHÂN GÂY PHỔI ĐÔNG ĐẶC
Có nhiều nguyên nhân gây ra phổi đông đặc, bao gồm:
- Áp xe phổi: Một số loại vi khuẩn kỵ khí hoặc ưa khí có thể làm viêm nhu mô phổi và gây ra tình trạng mưng mủ.
- Viêm phổi: Viêm phổi không phải do lao gây ra, đặc biệt là viêm phổi thùy cấp do phế cầu gây ra, thường là nguyên nhân chính gây ra tình trạng đông đặc ở phổi. Triệu chứng điển hình bao gồm sốt đột ngột cao, cảm giác rét run, đau ngực, và ho ra đờm có màu tím hoặc gỉ sắt.
- Lao phổi: Lao phổi có thể dẫn đến phổi đông đặc và phát triển thành mãn tính ở một hoặc nhiều vùng của phổi, gây ra suy kiệt cơ thể và thường đi kèm với sốt dai dẳng.
- Nhồi máu động mạch phổi: Trong một số bệnh lý mạch máu như đông máu, hẹp van hai lá, hoặc ở một số bệnh nhân sau phẫu thuật hoặc sau sinh, có thể xảy ra tình trạng tắc nghẽn một nhánh của động mạch phổi.
- Xẹp phổi do phế quản bị chèn ép: Hạch to có thể chèn ép phế quản và làm xẹp một phần của phổi. Xẹp phổi cũng có thể xảy ra khi phế quản bị chèn ép đột ngột bởi dị vật hoặc cục máu đông.
PHỔI ĐÔNG ĐẶC CÓ TRIỆU CHỨNG GÌ?
Các triệu chứng chung của phổi đông đặc do các nguyên nhân trên gây ra thường bao gồm:
- Gặp khó khăn khi thở, thở khò khè, đặc biệt là khi mức độ đông đặc phổi tăng lên thì người bệnh sẽ cảm thấy khó thở hơn.
- Đau tức nặng ở ngực.
- Thở nhanh, thở nông, không thở được khi nói.
- Da mặt xanh xao, tím tái.
- Sốt, đổ nhiều mồ hôi (đặc biệt là vào ban đêm), mệt mỏi, suy kiệt.
- Ho nhiều hoặc ít, ho ra đờm, có thể ho ra máu.
PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN PHỔI ĐÔNG ĐẶC
Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ dựa vào tiền sử bệnh lý và thăm khám lâm sàng. Trên lâm sàng, phổi đông đặc có thể được phát hiện qua các biểu hiện sau:
- Giảm tiếng rì rào trong phế nang: Viêm và tiết dịch trong các phế nang phổi có thể làm giảm tiếng rì rào.
- Tăng rung thanh: Khi nhu mô phổi bị đông đặc, tiếng rung thanh sẽ trở nên vang hơn và dẫn truyền xa hơn.
- Gõ đục: Các phế nang phổi chứa đầy dịch tiết, do đó khi gõ sẽ nghe thấy tiếng đục hơn.
Nếu những biểu hiện trên lâm sàng không rõ ràng, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang phổi. Hình ảnh X-quang phổi đông đặc thường cho thấy các đặc điểm sau:
- Vị trí, kích thước, đặc điểm: Vùng đông đặc phổi thường xuất hiện là các đám mờ có mật độ không đều hoặc đều, có thể khó phân biệt nếu đường ranh giới không rõ ràng, nằm rải rác hoặc tập trung thành một vùng ở phế trường, có thể là một phân thùy hoặc toàn bộ một bên phổi.
- Các cơ quan, vùng lân cận: Để phân biệt với các bệnh lý khác, hình ảnh X-quang phổi cần quan sát các cơ quan và vùng lân cận. Trong trường hợp phổi đông đặc, một bên phổi thường bị tổn thương và xuất hiện hình mờ, kèm theo dấu hiệu co rút của các cơ hoành, khoảng liên sườn và trung thất. Trong khi đó, tràn dịch màng phổi có thể khiến các vùng này bị đẩy ra.
Để xác định và kết luận chính xác tình trạng đông đặc phổi do nguyên nhân nào gây ra, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm khác.
CÁCH ĐIỀU TRỊ PHỔI ĐÔNG ĐẶC
Phụ thuộc vào nguyên nhân gây phổi đông đặc, các phương pháp điều trị phù hợp sẽ được bác sĩ chỉ định.
- Trong trường hợp viêm phổi, điều trị chủ yếu là phương pháp nội khoa, bao gồm sử dụng kháng sinh hoặc kháng virus, nấm và thuốc giảm triệu chứng như ho, sốt, đau ngực.
- Áp xe phổi có thể được điều trị bằng thuốc hoặc phương pháp ngoại khoa, đặc biệt khi tình trạng áp xe trở nên nghiêm trọng hơn.
- Trong trường hợp lao phổi, điều trị thường kết hợp thuốc và chế độ sinh hoạt lành mạnh, kiêng cử.
- Nếu xẹp phổi xảy ra do phế quản bị chèn ép, phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây xẹp phổi như hạch to, khối u hoặc dị vật. Bệnh nhân có thể được chỉ định điều trị thuốc hoặc phẫu thuật tùy thuộc vào tình trạng của mình.
Hội chứng đông đặc phổi có thể được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Để xác định nguyên nhân gây bệnh và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, kết hợp với thu thập thông tin về bệnh sử của bệnh nhân.
