Tiêu chảy là một vấn đề phổ biến trong hệ thống tiêu hóa, ảnh hưởng đến cả trẻ em và người lớn. Ngoài việc gây ra tình trạng đi ngoài nhiều, người bị tiêu chảy thường trải qua các triệu chứng như buồn nôn, đau bụng, và nôn kéo dài. Điều trị nhanh chóng là quan trọng để duy trì sức khỏe. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn về chế độ ăn uống phù hợp khi bị tiêu chảy và cách xử lý tình trạng này tại nhà.
CÁC DẠNG TIÊU CHẢY
Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng, số lần đi ngoài trên 3 lần trong 24 giờ. Tiêu chảy có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm nhiễm trùng, bệnh lý đường tiêu hóa, sử dụng thuốc,…
Dựa vào thời gian mắc bệnh, tiêu chảy được phân thành 2 dạng chính:
- Tiêu chảy cấp tính: Diễn biến bệnh nhanh chóng, thường kéo dài dưới 14 ngày. Tiêu chảy cấp tính thường do nhiễm trùng gây ra, chẳng hạn như nhiễm virus, vi khuẩn, ký sinh trùng.
- Tiêu chảy mãn tính: Tiêu chảy kéo dài trên 14 ngày. Tiêu chảy mãn tính có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, chẳng hạn như bệnh lý đường tiêu hóa, bệnh lý nội tiết, bệnh lý tự miễn,…
Dựa vào cơ chế sinh bệnh, tiêu chảy được phân thành 3 dạng chính:
- Tiêu chảy thẩm thấu: Do cơ thể không hấp thụ được một số chất dinh dưỡng, chẳng hạn như lactose, fructose,…
- Tiêu chảy xuất tiết: Do sự rối loạn di chuyển ion ở các tế bào ruột.
- Tiêu chảy không đặc hiệu: Không thuộc bất kỳ dạng nào trong ba dạng trên.
CÁC TRIỆU CHỨNG CỦA TIÊU CHẢY
Ngoài triệu chứng đi ngoài phân lỏng, tiêu chảy còn có thể kèm theo các triệu chứng khác, chẳng hạn như:
- Đau bụng
- Buồn nôn, nôn
- Sốt
- Mệt mỏi
- Khô miệng
- Mất nước
NGUYÊN NHÂN GÂY TIÊU CHẢY
Tiêu chảy là một tình trạng rối loạn tiêu hóa phổ biến, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tình trạng này được đặc trưng bởi việc đi ngoài phân lỏng hoặc nước nhiều hơn 3 lần/ngày. Tiêu chảy có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
NHIỄM TRÙNG ĐƯỜNG RUỘT
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy. Nhiễm trùng đường ruột có thể do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây ra. Các loại vi khuẩn phổ biến gây tiêu chảy bao gồm Salmonella, Campylobacter, Shigella, Escherichia coli (E. coli),… Các loại virus phổ biến gây tiêu chảy bao gồm rotavirus, norovirus, adenovirus,… Các loại ký sinh trùng phổ biến gây tiêu chảy bao gồm Giardia lamblia, Cryptosporidium,…
NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM
Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi bạn ăn phải thực phẩm bị nhiễm độc tố của vi khuẩn hoặc vi sinh vật khác. Các loại thực phẩm dễ gây ngộ độc thực phẩm bao gồm thịt, hải sản, trứng, sữa,…
RỐI LOẠN TIÊU HÓA
Một số rối loạn tiêu hóa có thể gây tiêu chảy, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm loét đại tràng,…
TÁC DỤNG PHỤ CỦA THUỐC
Một số loại thuốc có thể gây tiêu chảy, chẳng hạn như thuốc kháng sinh, thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng,…
CÁC BỆNH LÝ KHÁC
Một số bệnh lý khác cũng có thể gây tiêu chảy, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bệnh Crohn,…
BỊ TIÊU CHẢY NÊN ĂN GÌ?
THỰC PHẨM NÊN ĂN KHI BỊ TIÊU CHẢY
Dưới đây là một số loại thực phẩm dễ tiêu hóa và cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể khi bị tiêu chảy:
- Cơm trắng, cháo loãng: Cơm trắng và cháo loãng là những thực phẩm dễ tiêu hóa, ít chất xơ nên không gây kích thích hệ tiêu hóa.
- Bánh mì trắng, bánh mì nướng: Bánh mì trắng và bánh mì nướng cũng là những thực phẩm dễ tiêu hóa, ít chất xơ.
- Chuối: Chuối là một loại quả chứa nhiều kali, giúp bổ sung chất điện giải cho cơ thể.
- Táo: Táo cũng là một loại quả chứa nhiều kali, đồng thời có tác dụng nhuận tràng nhẹ, giúp giảm tình trạng tiêu chảy.
- Súp gà: Súp gà là một món ăn dễ tiêu hóa, cung cấp protein và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
- Bột củ sen: Điều trị chứng tiêu chảy và cải thiện hoạt động tiêu hóa.
- Yogurt không đường: Yogurt không đường là một nguồn cung cấp protein và men vi sinh tốt cho hệ tiêu hóa.
THỰC PHẨM NÊN KIÊNG KHI BỊ TIÊU CHẢY
Bên cạnh những thực phẩm nên ăn khi bị tiêu chảy, bạn cũng cần kiêng những thực phẩm sau để tránh làm tình trạng tiêu chảy trở nên nghiêm trọng hơn:
- Thực phẩm nhiều chất béo: Thực phẩm nhiều chất béo khó tiêu hóa, có thể khiến tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn.
- Thực phẩm nhiều chất xơ: Thực phẩm nhiều chất xơ có thể kích thích hệ tiêu hóa, khiến tình trạng tiêu chảy nặng hơn.
- Thực phẩm cay nóng: Thực phẩm cay nóng có thể gây kích thích đường tiêu hóa, khiến tình trạng tiêu chảy nặng hơn.
- Rượu bia, đồ uống có cồn: Rượu bia, đồ uống có cồn có thể làm trầm trọng thêm tình trạng tiêu chảy và mất nước.
- Thức ăn chế biến sẵn: Thức ăn chế biến sẵn thường chứa nhiều chất bảo quản, phụ gia, chất béo không lành mạnh, có thể gây kích ứng đường tiêu hóa.
LƯU Ý KHI ĂN UỐNG KHI BỊ TIÊU CHẢY
Khi bị tiêu chảy, bạn nên chia nhỏ bữa ăn và ăn nhiều lần trong ngày, mỗi lần ăn một ít. Điều này sẽ giúp hệ tiêu hóa không phải hoạt động quá nhiều.
Bạn cũng nên uống nhiều nước lọc hoặc nước trái cây pha loãng để bù lại lượng nước bị mất do tiêu chảy.
Nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày hoặc kèm theo các triệu chứng khác như sốt, đau bụng dữ dội,… thì bạn cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
CÁCH PHÒNG NGỪA TIÊU CHẢY
Để phòng ngừa tiêu chảy, bạn nên thực hiện các biện pháp sau:
- Vệ sinh tay sạch sẽ: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 20 giây trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã cho trẻ,…
- Nấu chín thực phẩm kỹ lưỡng: Nấu chín thực phẩm ở nhiệt độ tối thiểu 70 độ C để tiêu diệt vi khuẩn và ký sinh trùng.
- Hạn chế ăn thực phẩm tái, sống, chưa chín kỹ.
- Không uống nước lã, nước đá viên không đảm bảo vệ sinh.
- Cấp nước đầy đủ cho cơ thể, đặc biệt là khi bị tiêu chảy.
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn biết được bị tiêu chảy nên ăn gì và kiêng gì để giúp tình trạng tiêu chảy nhanh chóng được cải thiện.
