Đau dây thần kinh số 5 là một dạng đau đặc thù, thường khởi phát đột ngột nhưng gây đau vô cùng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống thường ngày của người bệnh. Vậy cơ chế, nguyên nhân gây bệnh là gì và điều trị đau dây thần kinh số 5 như thế nào? Hãy cùng phunutoancau tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau đây.
ĐAU DÂY THẦN KINH SỐ 5 LÀ GÌ?
Đau dây thần kinh số 5 còn được gọi là đau dây tam thoa hoặc đau dây sinh ba. Đây là một dạng đau thần kinh đặc trưng bởi các cơn đau nhói, dữ dội ở vùng mặt, thường xuất hiện đột ngột và chỉ kéo dài trong thời gian ngắn.
NGUYÊN NHÂN GÂY ĐAU DÂY THẦN KINH TAM THOA
Đau dây thần kinh tam thoa là một bệnh lý gây đau dữ dội ở một bên mặt. Nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến một số yếu tố sau:
CHÈN ÉP DÂY THẦN KINH
Nguyên nhân phổ biến nhất gây đau dây thần kinh tam thoa là do chèn ép dây thần kinh số 5. Chèn ép có thể do mạch máu, khối u hoặc các yếu tố khác.
VIÊM DÂY THẦN KINH
Viêm dây thần kinh cũng có thể là nguyên nhân gây đau dây thần kinh tam thoa. Viêm dây thần kinh có thể do nhiễm trùng, chấn thương hoặc các yếu tố khác.
BỆNH LÝ TOÀN THÂN
Một số bệnh lý toàn thân như zona, lupus ban đỏ hệ thống, xơ cứng rải rác cũng có thể gây đau dây thần kinh tam thoa.
CÁC YẾU TỐ KHÁC
Các yếu tố nguy cơ khác gây đau dây thần kinh tam thoa bao gồm:
- Tuổi: Đau dây thần kinh tam thoa thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là phụ nữ trên 50 tuổi.
- Tiền sử gia đình: Người có tiền sử gia đình bị đau dây thần kinh tam thoa có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
TRIỆU CHỨNG ĐAU DÂY THẦN KINH TAM THOA
Triệu chứng đặc trưng của đau dây thần kinh tam thoa là các cơn đau nhói, dữ dội ở một bên mặt. Các cơn đau thường xuất hiện đột ngột, kéo dài vài giây đến vài phút và có thể tái phát nhiều lần.
Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như:
- Giảm cảm giác ở vùng mặt
- Co giật cơ mặt
- Khó nhai, khó nói
- Tăng tiết nước bọt
ĐAU DÂY THẦN KINH TAM THOA CÓ NGUY HIỂM?
Các biến chứng của đau dây thần kinh tam thoa
LIỆT MẶT
Nếu dây thần kinh bị tổn thương nặng, có thể dẫn đến liệt mặt. Liệt mặt là tình trạng một bên mặt bị mất cảm giác và vận động. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc ăn uống, nói chuyện và biểu cảm khuôn mặt.
GIẢM CẢM GIÁC Ở VÙNG MẶT
Các cơn đau có thể khiến dây thần kinh bị tổn thương, dẫn đến giảm cảm giác ở vùng mặt. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc cảm nhận thức ăn, nhiệt độ và các kích thích khác ở vùng mặt.
CÁC VẤN ĐỀ VỀ RĂNG MIỆNG
Các cơn đau có thể khiến người bệnh ngại ngùng khi giao tiếp, dẫn đến việc vệ sinh răng miệng kém. Điều này có thể gây ra các vấn đề về răng miệng như sâu răng, viêm nha chu.
Triệu chứng của đau dây thần kinh tam thoa dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề về răng miệng. Nếu chẩn đoán sai sẽ khiến quá trình điều trị không có hiệu quả. Càng để lâu, các cơn đau sẽ kéo dài hơn, và khi chuyển đến giai đoạn nặng thì việc điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn và cần nhiều thời gian.
CHẨN ĐOÁN ĐAU DÂY THẦN KINH TAM THOA
Chẩn đoán đau dây thần kinh tam thoa dựa trên các triệu chứng lâm sàng và kết quả thăm khám của bác sĩ. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như chụp CT hoặc MRI, để loại trừ các nguyên nhân khác gây đau mặt.
THĂM KHÁM LÂM SÀNG
Bác sĩ sẽ khám tổng quát và kiểm tra các chức năng của dây thần kinh mặt. Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về các triệu chứng và tiền sử bệnh của họ.
XÉT NGHIỆM CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
Chụp CT hoặc MRI có thể giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây đau dây thần kinh tam thoa.
ĐIỀU TRỊ BỆNH ĐAU DÂY THẦN KINH SỐ 5
ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA
- Thuốc chống co giật: Đây là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất trong điều trị đau dây thần kinh số 5. Các loại thuốc chống co giật thường được sử dụng là gabapentin, pregabalin, carbamazepine, phenytoin.
- Thuốc chống trầm cảm: Nhóm thuốc này cũng có tác dụng giảm đau hiệu quả, đặc biệt là đối với những trường hợp đau dây thần kinh số 5 do nguyên nhân tâm lý. Các loại thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng là amitriptyline, nortriptyline, desipramine.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Nhóm thuốc này có tác dụng giảm đau, chống viêm. Tuy nhiên, NSAIDs có thể gây ra một số tác dụng phụ như đau dạ dày, chảy máu dạ dày, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA
- Thủ thuật chọc dò dây thần kinh số 5: Thủ thuật này được thực hiện bằng cách tiêm thuốc gây tê, thuốc chống co giật hoặc thuốc chống trầm cảm vào dây thần kinh số 5. Thủ thuật này có thể giúp giảm đau tạm thời trong vài tháng đến vài năm.
- Phẫu thuật cắt dây thần kinh số 5: Phẫu thuật này được thực hiện khi các phương pháp điều trị nội khoa và ngoại khoa khác không hiệu quả. Phẫu thuật này có thể giúp giảm đau vĩnh viễn, tuy nhiên cũng có thể gây ra một số biến chứng như tê mặt, giảm khả năng nhai, nói.
LỜI KHUYÊN CHO NGƯỜI BỆNH
- Giảm căng thẳng, lo âu: Căng thẳng, lo âu có thể làm trầm trọng thêm tình trạng đau dây thần kinh số 5. Do đó, người bệnh cần tìm cách giảm căng thẳng, lo âu bằng các phương pháp như tập yoga, thiền, massage,…
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Người bệnh nên ăn uống lành mạnh, đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là các loại thực phẩm giàu vitamin B6, magiê, canxi.
- Tránh các tác nhân kích thích cơn đau: Một số tác nhân có thể kích thích cơn đau dây thần kinh số 5 như: ăn thức ăn cứng, nóng, lạnh, gió lùa,… Người bệnh nên tránh các tác nhân này để hạn chế cơn đau.
Đau dây thần kinh số 5 là một bệnh lý gây đau đớn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc chẩn đoán và điều trị sớm giúp cải thiện hiệu quả điều trị và giảm thiểu các biến chứng của bệnh.
