Cuộc sống hiện đại, với những áp lực và mệt mỏi không ngừng, thường đưa nhiều người tìm đến các loại thuốc an thần như một phương tiện để làm dịu tâm trí, cải thiện tâm lý, và giảm căng thẳng. Tuy nhiên, đối với nhóm thuốc này, việc hiểu rõ và sử dụng chúng đúng cách là vô cùng quan trọng để tránh các tác dụng phụ nguy hiểm.
THUỐC AN THẦN LÀ GÌ?
Thuốc an thần là loại thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương, làm giảm hoạt động của não bộ, giúp làm dịu, điều hòa thần kinh. Thuốc có tác dụng trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương để tạo sự kích thích hoặc ức chế thần kinh với mục đích phòng và chữa bệnh.
CÁC LOẠI THUỐC AN THẦN THƯỜNG GẶP
Vậy thuốc an thần có tác dụng gì, có những loại nào. Dưới đây là các loại thuốc thường gặp:
THUỐC GIÚP AN THẦN KINH
Thuốc giúp an thần kinh đây là một trong các loại thuốc an thần kinh mạnh có tác dụng chính là chống loạn thần, điều trị các chứng bệnh thần kinh như hoang tưởng, ảo giác, tâm thần phân liệt. Một số loại thuốc giúp an thần kinh thường gặp là: Clorpromazina, Levomepromazin, Haloperidol, Sulpirid, Risperidon, Thioridazine,…
THUỐC BÌNH THẦN
Thuốc bình thần có tác dụng an thần, giảm căng thẳng, lo âu, bồn chồn, khó ngủ,… Một số loại thuốc bình thần thường gặp là: Diazepam, flurazepam, estazolam, temazepam, triazolam,…
THUỐC CHỐNG TRẦM CẢM
Thuốc chống trầm cảm là thuốc an thần mạnh có tác dụng điều trị trầm cảm, giảm lo âu, mệt mỏi, giúp người bệnh dễ ngủ hơn. Một số loại thuốc chống trầm cảm thường gặp là: Thuốc ức chế MAO, Anafranil, Amitriptyplin, Fluvoxamine, Fluoxetine, Paroxetine, Sertraline,…
THUỐC CHỈNH KHÍ SẮC
Thuốc chỉnh khí sắc có tác dụng giúp ổn định cảm xúc, điều trị trạng thái hưng cảm và trầm cảm trong rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Một số loại thuốc chỉnh khí sắc thường gặp là: Lithium, Thuốc chống động kinh (Valproate, Carbamazepine,…).
THUỐC AN THẦN GÂY NGỦ TỪ DƯỢC LIỆU THIÊN NHIÊN
Thuốc an thần gây ngủ từ dược liệu thiên nhiên có nguồn gốc từ các loại cây, thảo mộc có tác dụng an thần, giảm căng thẳng, mệt mỏi, gây buồn ngủ. Một số loại thuốc an thần gây ngủ tốt nhất từ dược liệu thiên nhiên thường gặp là: Rotunda, cây trinh nữ, lá sen, lạc tiên, lá vông nem, tam thất, xạ đen,…
UỐNG THUỐC AN THẦN CÓ HẠI KHÔNG?
Tuy nhiên, thuốc an thần cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn, đặc biệt là khi sử dụng quá liều hoặc không có sự chỉ định của bác sĩ. Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc an thần bao gồm:
BUỒN NGỦ
Đây là tác dụng phụ thường gặp nhất của thuốc an thần, đặc biệt là đối với các loại thuốc an thần gây ngủ. Buồn ngủ có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung, lái xe và vận hành máy móc.
CHÓNG MẶT
Thuốc an thần có thể làm giảm khả năng thăng bằng của cơ thể, dẫn đến chóng mặt. Chóng mặt có thể khiến người bệnh dễ bị té ngã, đặc biệt là ở người cao tuổi.
MỆT MỎI
Thuốc an thần có thể làm giảm hoạt động của cơ thể, dẫn đến mệt mỏi. Mệt mỏi có thể khiến người bệnh khó tập trung, làm việc và học tập.
KHÔ MIỆNG
Thuốc an thần có thể làm giảm sản xuất nước bọt, dẫn đến khô miệng. Khô miệng có thể gây khó chịu, đau họng và tăng nguy cơ sâu răng.
TÁO BÓN
Thuốc an thần có thể làm giảm nhu động ruột, dẫn đến táo bón. Táo bón có thể gây khó chịu, đau bụng và tăng nguy cơ bệnh trĩ.
TÁC DỤNG PHỤ KHÁC
Ngoài ra, thuốc an thần còn có thể gây ra một số tác dụng phụ khác, bao gồm:
- Rối loạn vận động: Thuốc an thần có thể gây ra các rối loạn vận động, chẳng hạn như run, co giật, cứng cơ,… Các rối loạn vận động này có thể gây khó chịu, đau đớn và ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh.
- Tác dụng phụ tâm thần: Thuốc an thần có thể gây ra các tác dụng phụ tâm thần, chẳng hạn như ảo giác, hoang tưởng, rối loạn hành vi,… Các tác dụng phụ tâm thần này có thể nghiêm trọng và cần được điều trị y tế.
- Tác dụng phụ trên tim mạch: Thuốc an thần có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, chẳng hạn như suy tim, đột quỵ,…
- Tác dụng phụ trên gan, thận: Thuốc an thần có thể gây tổn thương gan, thận,…
SỬ DỤNG THUỐC AN THẦN ĐÚNG CÁCH VÀ HIỆU QUẢ
SỬ DỤNG THUỐC THEO CHỈ ĐỊNH CỦA BÁC SĨ
Điều quan trọng nhất khi sử dụng thuốc an thần là phải sử dụng theo đúng chỉ định của bác sĩ. Bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng bệnh lý của từng người để kê đơn thuốc và liều lượng phù hợp. Tự ý sử dụng thuốc hoặc sử dụng thuốc quá liều có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.
THẬN TRỌNG VỚI NGƯỜI CÓ TIỀN SỬ BỆNH LÝ
Thuốc an thần có thể tương tác với một số loại thuốc khác, đặc biệt là đối với người có tiền sử bệnh lý tim mạch, hô hấp, thần kinh, tiêu hóa,… Vì vậy, nếu bạn đang mắc các bệnh lý này, cần thông báo cho bác sĩ để được tư vấn cách sử dụng thuốc an thần an toàn.
KHÔNG DÙNG THUỐC AN THẦN KHI LÁI XE HOẶC VẬN HÀNH MÁY MÓC
Thuốc an thần có thể gây buồn ngủ, chóng mặt, giảm khả năng tập trung,… Vì vậy, bạn không nên dùng thuốc an thần khi lái xe hoặc vận hành máy móc.
TUÂN THỦ THỜI GIAN DÙNG THUỐC
Thuốc an thần thường được sử dụng trước khi đi ngủ để giúp người bệnh dễ ngủ hơn. Tuy nhiên, tùy thuộc vào loại thuốc và tình trạng bệnh lý của từng người mà bác sĩ có thể chỉ định thời gian dùng thuốc khác nhau. Bạn cần tuân thủ đúng thời gian dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
THEO DÕI CÁC TÁC DỤNG PHỤ
Thuốc an thần có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn ngủ, chóng mặt, khô miệng, táo bón, tăng cân,… Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, cần thông báo cho bác sĩ để được xử lý kịp thời.
MỘT SỐ CÁCH GIÚP SỬ DỤNG THUỐC AN THẦN HIỆU QUẢ HƠN
- Tâm lý thoải mái là điều rất quan trọng giúp thuốc an thần phát huy tác dụng tốt hơn. Bạn nên cố gắng tạo tâm lý thoải mái, thư giãn trước khi đi ngủ.
- Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe tinh thần, giảm căng thẳng, lo âu, giúp bạn dễ ngủ hơn.
- Chế độ ăn uống lành mạnh giúp cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, giúp bạn ngủ ngon hơn. Bạn nên tránh ăn quá no hoặc quá đói trước khi đi ngủ.
- Rượu bia, cà phê có thể gây mất ngủ, vì vậy bạn nên tránh sử dụng các chất này trước khi đi ngủ.
Tóm lại, để sử dụng thuốc an thần đúng cách và hiệu quả, bạn cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, thận trọng với người có tiền sử bệnh lý, không dùng thuốc an thần khi lái xe hoặc vận hành máy móc, tuân thủ thời gian dùng thuốc và theo dõi các tác dụng phụ. Ngoài ra, bạn cũng cần tạo tâm lý thoải mái, tập thể dục thường xuyên và giữ chế độ ăn uống lành mạnh để giúp thuốc an thần phát huy tác dụng tốt nhất.
