Rạn nứt khu vực hậu môn là một vấn đề phổ biến mà người ta có thể gặp ở mọi độ tuổi. Có nhiều nguyên nhân của tình trạng , gây ra sự đau đớn và không thoải mái cho người bệnh, đôi khi còn có khả năng tái phát nhiều lần. Để giảm thiểu rủi ro của các biến chứng nặng nề, việc theo dõi và phát hiện sớm để có điều trị kịp thời là hết sức quan trọng. Dưới đây là những chia sẻ của phunutoancau giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này.
NỨT KẼ HẬU MÔN LÀ GÌ?
Nứt kẽ hậu môn là một vết rách nhỏ ở lớp niêm mạc hậu môn, thường xảy ra khi người bệnh đi đại tiện táo bón hoặc đi ngoài phân lỏng thường xuyên. Vết nứt có thể gây đau đớn, chảy máu và khó chịu khi đi đại tiện.
TRIỆU CHỨNG NỨT KẼ HẬU MÔN
Nứt kẽ hậu môn là một vết rách nhỏ trên niêm mạc hậu môn, thường gây đau đớn và khó chịu khi đi đại tiện. Các triệu chứng của nứt kẽ hậu môn thường bao gồm:
- Đau hậu môn: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của nứt kẽ hậu môn. Cơn đau thường dữ dội và nhói như bị cắt, đặc biệt là khi đi đại tiện. Cơn đau có thể kéo dài trong vài phút hoặc vài giờ, thậm chí là cả ngày.
- Chảy máu: Chảy máu là một triệu chứng khác thường gặp của nứt kẽ hậu môn. Máu có thể xuất hiện dính trên giấy vệ sinh, nhỏ giọt hoặc ướt bồn cầu.
- Ngứa và rát: Một số người bị nứt kẽ hậu môn có thể cảm thấy ngứa hoặc rát ở hậu môn.
- Cục phân cứng: Nứt kẽ hậu môn thường xảy ra do đi đại tiện phân cứng, do đó, người bệnh có thể nhận thấy cục phân đầu tiên khi đi đại tiện thường cứng hơn các cục phân khác.
- Khối u nhỏ: Trong một số trường hợp, người bệnh có thể nhìn thấy một khối u nhỏ gần vết nứt hậu môn. Khối u này được gọi là nhú hậu môn phì đại, có thể là do phản ứng của cơ thể với vết nứt.
NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH NỨT KẼ HẬU MÔN
Nguyên nhân gây ra tình trạng nứt kẽ hậu môn thường liên quan đến vấn đề tiêu hóa, khi phân cứng dẫn đến táo bón và áp lực khi cố gắng điều trị phân có thể làm rách da ở khu vực hậu môn. Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác như:
- Viêm loét đại tràng, bệnh Crohn: Những vấn đề về viêm nhiễm trong hệ tiêu hóa, như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn, có thể tạo điều kiện cho sự xuất hiện của nứt kẽ hậu môn.
- Vệ sinh hậu môn không đúng cách: Sử dụng giấy vệ sinh quá cứng hoặc không tuân thủ vệ sinh hậu môn đúng cách cũng có thể gây tổn thương và nứt kẽ.
- Quá trình sinh đẻ: Phụ nữ sau khi sinh có thể trải qua quá trình nứt kẽ hậu môn do áp lực trong quá trình sinh nở.
- Bệnh tiêu chảy kéo dài: Tiêu chảy kéo dài mà không được điều trị có thể làm tổn thương vòng cơ hậu môn.
- Quan hệ tình dục đồng tính, bệnh lây truyền qua đường tình dục: Các tình huống như quan hệ tình dục đồng tính, hay các bệnh như giang mai, herpes cũng có thể gắn liền với nứt kẽ hậu môn.
- Yếu tố cơ địa: Một số người có cấu trúc vòng hậu môn nhỏ cũng có thể dễ phát triển nứt kẽ hậu môn.
NỨT KẼ HẬU MÔN GÂY RA BIẾN CHỨNG GÌ?
Nứt kẽ hậu môn cũng có nguy cơ dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Cụ thể bao gồm:
- Áp-xe hậu môn: Vết nứt có thể bị nhiễm trùng, dẫn đến hình thành ổ áp-xe. Ổ áp-xe có thể gây đau đớn dữ dội, sưng tấy và chảy mủ. Nếu không được điều trị kịp thời, ổ áp-xe có thể vỡ ra, gây nhiễm trùng nặng hơn.
- Rò hậu môn: Ổ áp-xe hậu môn có thể vỡ ra và tạo thành đường rò. Đường rò là một đường hầm nhỏ nối hậu môn với da xung quanh. Đường rò có thể gây đau đớn, chảy mủ và nhiễm trùng.
- Thiếu máu: Chảy máu do nứt kẽ hậu môn có thể dẫn đến thiếu máu nếu không được kiểm soát. Thiếu máu có thể gây mệt mỏi, chóng mặt, thở gấp và xanh xao.
- Rối loạn tâm lý: Nứt kẽ hậu môn có thể gây ra các rối loạn tâm lý, chẳng hạn như lo lắng, trầm cảm và mất ngủ. Điều này là do bệnh gây đau đớn, khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Để phòng ngừa biến chứng của nứt kẽ hậu môn, người bệnh cần chú ý đến chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học. Cụ thể, cần ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống đủ nước để phân mềm, dễ đi đại tiện. Đồng thời, cần tránh táo bón, tiêu chảy và vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ sau khi đi đại tiện. Nếu có các triệu chứng của nứt kẽ hậu môn, cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN
Chẩn đoán bệnh nứt kẽ hậu môn chủ yếu dựa vào các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng. Tuy nhiên, để xác định chính xác bệnh và loại trừ các bệnh lý khác, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp xét nghiệm sau:
KHÁM LÂM SÀNG
Bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về các triệu chứng, bao gồm đau hậu môn, chảy máu khi đi đại tiện, táo bón, tiêu chảy,… Đồng thời, bác sĩ sẽ khám trực tiếp vùng hậu môn để quan sát vết nứt, đánh giá tình trạng viêm nhiễm,…
XÉT NGHIỆM
- Xét nghiệm nhanh: Xét nghiệm nhanh có thể giúp bác sĩ xác định vị trí, độ sâu và chiều dài của vết nứt.
- Đo áp lực hậu môn: Phương pháp này giúp bác sĩ đánh giá độ nhạy cảm và lực co thắt của vòng cơ hậu môn.
- Nội soi trực tràng: Nội soi trực tràng là phương pháp đưa một ống soi nhỏ vào trực tràng để quan sát bên trong trực tràng và hậu môn. Phương pháp này giúp bác sĩ phát hiện các bệnh lý khác ở trực tràng và hậu môn, chẳng hạn như ung thư đại trực tràng.
- Nội soi đại tràng: Nội soi đại tràng là phương pháp đưa một ống soi dài hơn vào đại tràng để quan sát bên trong đại tràng. Phương pháp này giúp bác sĩ phát hiện các bệnh lý khác ở đại tràng, chẳng hạn như ung thư đại tràng.
Tùy theo tình trạng bệnh và các yếu tố khác, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp xét nghiệm phù hợp.
BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ
Mục tiêu của điều trị nứt kẽ hậu môn là làm giảm áp lực lên ống hậu môn bằng cách làm mềm phân, hạn chế triệu chứng khó chịu và chảy máu. Trong đó, hai phương pháp chính được thực hiện phổ biến bao gồm:
DÙNG THUỐC ĐIỀU TRỊ
Thuốc điều trị nứt kẽ hậu môn thường gồm thuốc làm mềm phân, thuốc làm lành vết nứt và thuốc làm giảm trương lực cơ thắt. Một số loại thường được bác sĩ chỉ định như sau:
Thuốc làm mềm phân: Thuốc làm mềm phân giúp phân mềm hơn, dễ đi đại tiện hơn, giảm áp lực lên ống hậu môn. Một số loại thuốc làm mềm phân thường được sử dụng bao gồm:
- Chất xơ hòa tan, chẳng hạn như psyllium (Metamucil, Fiberall)
- Chất xơ không hòa tan, chẳng hạn như methylcellulose (Citrucel)
- Thuốc nhuận tràng thẩm thấu, chẳng hạn như lactulose (Chronulac)
Thuốc làm lành vết nứt: Thuốc làm lành vết nứt giúp vết nứt mau lành hơn. Một số loại thuốc làm lành vết nứt thường được sử dụng bao gồm:
- Thuốc mỡ kháng viêm, chẳng hạn như hydrocortisone (Proctocort, Anusol)
- Thuốc mỡ giúp tăng cường lưu thông máu, chẳng hạn như nitroglycerin (Rectiv)
Thuốc làm giảm trương lực cơ thắt: Thuốc làm giảm trương lực cơ thắt giúp thư giãn cơ thắt hậu môn, giảm đau và khó chịu. Một số loại thuốc làm giảm trương lực cơ thắt thường được sử dụng bao gồm:
- Nitroglycerin (Rectiv)
- Nifedipine (Procardia)
- Diltiazem (Cardizem)
- Botulinum toxin loại A (Botox)
PHẪU THUẬT
Nếu tình trạng nứt kẽ hậu môn đã tiến triển đến mức độ mãn tính, các phương pháp điều trị nội khoa hoàn toàn không mang lại hiệu quả, triệu chứng càng thêm nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đề nghị phẫu thuật.
Phẫu thuật cắt cơ vòng bên trong là thủ thuật cắt một phần nhỏ cơ thắt hậu môn bên trong để giảm triệu chứng đau nhức và co thắt, thúc đẩy quá trình phục hồi vết thương. Đây là phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho nứt kẽ hậu môn mãn tính, nhưng cũng có thể gây ra một số biến chứng, bao gồm:
- Tiểu không kiểm soát: Đây là biến chứng thường gặp nhất của phẫu thuật cắt cơ vòng bên trong, xảy ra ở khoảng 20-30% trường hợp.
- Táo bón: Táo bón có thể xảy ra do cơ vòng hậu môn bị cắt, dẫn đến giảm khả năng co bóp và tống phân ra ngoài.
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng vết thương có thể xảy ra, nhưng hiếm gặp.
CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG BỆNH
Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa nứt kẽ hậu môn:
- Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn uống: Chất xơ giúp phân mềm và dễ đi qua đường tiêu hóa, từ đó giảm nguy cơ táo bón. Một người trưởng thành nên ăn 25-35 gram chất xơ mỗi ngày. Các nguồn thực phẩm giàu chất xơ bao gồm rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, và hạt.
- Uống đủ nước: Nước giúp phân mềm và dễ đi qua đường tiêu hóa. Một người trưởng thành nên uống khoảng 2 lít nước mỗi ngày.
- Giữ vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ: Vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Sau khi đi đại tiện, bạn nên lau sạch vùng hậu môn bằng nước ấm. Không nên sử dụng xà phòng vì xà phòng có thể gây kích ứng da.
Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin liên quan đến tình trạng nứt kẽ hậu môn. Hy vọng thông qua những chia sẻ này, người bệnh đã có thêm nhiều cập nhật hữu ích để chủ động phòng ngừa, theo dõi, phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả.
