Tiêu chảy là tình trạng dễ gặp ở nhiều người, do nhiều nguyên nhân gây nên. Người bị tiêu chảy thường đi ngoài phân lỏng hoặc ra nước nhiều lần trong ngày, buồn nôn, bị nôn nhiều, đau bụng,… Loperamid được dùng chủ yếu để điều trị triệu chứng tiêu chảy cấp, giúp ngăn chặn kịp thời nguy cơ biến chứng do tiêu chảy gây ra.
CÔNG DỤNG VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THUỐC LOPERAMID
LOPERAMID LÀ THUỐC GÌ, CÔNG DỤNG RA SAO?
Tiêu chảy là tình trạng điều tiện phân lỏng hoặc phân nước mỗi ngày từ 3 lần trở lên. Các nguyên nhân gây tiêu chảy bao gồm ký sinh trùng, virus, vi khuẩn, và cũng có những trường hợp không do nhiễm khuẩn. Một số trường hợp của tiêu chảy có thể là do phản ứng bảo vệ của cơ thể, nhằm đào thải vi khuẩn và chất độc ra khỏi cơ thể. Bệnh nhân mắc tiêu chảy cần được theo dõi chặt chẽ để kịp thời xử lý và ngăn chặn nguy cơ gặp biến chứng nguy hiểm như rối loạn điện giải, mất nước, suy dinh dưỡng, và nguy cơ tử vong.
Loperamide là một trong những loại thuốc được sử dụng để kiểm soát tiêu chảy trong thực tế lâm sàng. Thuốc này thuộc dạng dẫn xuất tổng hợp của piperidin và có chất đồng vận với opioid, tác động chủ yếu đến hệ thống thần kinh của ruột.
Công dụng của thuốc Loperamide bao gồm:
- Ức chế cơ dọc của thành ruột: Điều này dẫn đến giảm nhu động ruột và từ đó giảm lượng nước trong phân cũng như số lần đi ngoài.
- Tăng trương lực cơ vòng và cơ thắt: Điều này giúp ngăn chặn quá trình tống đẩy thức ăn ra khỏi ruột.
CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THUỐC LOPERAMID NHƯ THẾ NÀO?
Loperamide thường không tác động mạnh lên hệ thần kinh trung ương ở liều lượng bình thường. Thuốc ảnh hưởng chủ yếu đến hệ thống tiêu hóa bằng cách làm giảm nhu động của ruột và kiểm soát tiết dịch ở đường tiêu hóa. Đồng thời, Loperamide còn tăng trương lực của cơ co thắt ở hậu môn, có tác dụng ngăn chặn quá trình đẩy thức ăn ra khỏi ruột.
Ngoài ra, thuốc kéo dài thời gian vận chuyển thức ăn qua ruột, tăng cường vận chuyển chất điện giải và dịch qua niêm mạc ruột. Kết quả là giảm mất nước và rối loạn điện giải, làm tăng độ đặc của phân và giảm khối lượng phân xuống.
NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý KHI DÙNG THUỐC LOPERAMID
KHI NÀO NÊN DÙNG THUỐC?
Loperamide được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng tiêu chảy cấp và mạn tính. Ngoài ra, thuốc này cũng giúp giảm thể tích chất thải sau các ca phẫu thuật mở thông hồi tràng hoặc đại tràng, cũng như ở những người lớn bị són phân.
Tuy nhiên, quan trọng nhất là nhớ rằng Loperamide không thể thay thế cho các liệu pháp bù điện giải và bù nước. Thuốc nên được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ, đồng thời liều lượng và thời gian sử dụng cũng cần tuân theo hướng dẫn của chuyên gia y tế. Ngừng sử dụng Loperamide mà không được hướng dẫn có thể khiến cho triệu chứng tiêu chảy quay trở lại và có thể làm tăng nghiêm trọng tình trạng bệnh.
KHI NÀO KHÔNG ĐƯỢC DÙNG THUỐC?
Loperamide không nên sử dụng trong các trường hợp sau:
- Mẫn cảm với các thành phần của thuốc: Người có tiền sử mẫn cảm hoặc phản ứng dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong thuốc không nên sử dụng.
- Người đang bị táo bón: Loperamide có tác dụng làm giảm nhu động ruột và tăng trương lực cơ co thắt ở hậu môn, có thể làm tăng nguy cơ táo bón.
- Cần tránh ức chế nhu động ruột: Đối với những người cần duy trì nhu động ruột, như trong trường hợp của một số bệnh lý đường tiêu hóa, việc sử dụng Loperamide có thể không phù hợp.
- Tổn thương gan: Người bị tổn thương gan nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng Loperamide.
- Viêm đại tràng giả mạc, viêm đại tràng nặng: Trong những trường hợp này, Loperamide có thể không phải là lựa chọn thích hợp và cần được thảo luận với bác sĩ.
- Chướng bụng, lỵ: Nếu người sử dụng có triệu chứng chướng bụng hoặc lỵ mà không kèm theo tiêu chảy, việc sử dụng Loperamide có thể không thích hợp.
- Đau bụng không kèm tiêu chảy: Nếu người sử dụng có triệu chứng đau bụng mà không có tiêu chảy, Loperamide có thể không là lựa chọn phù hợp.
- Trẻ nhỏ dưới 6 tuổi: Loperamide không được khuyến cáo cho trẻ dưới 6 tuổi và cần được tham khảo ý kiến của bác sĩ.
NẾU DÙNG LOPERAMID QUÁ LIỀU HOẶC THIẾU LIỀU, NÊN LÀM GÌ?
Lưu ý quan trọng khi sử dụng Loperamide:
ĐỐI VỚI TRƯỜNG HỢP QUÁ LIỀU
Dùng Loperamide quá liều, đặc biệt là ở liều cao (từ 60mg/ngày trở lên), có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy hô hấp và ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Triệu chứng có thể bao gồm táo bón, co cứng bụng, kích thích đường tiêu hóa, buồn nôn và nôn. Trong trường hợp này, người dùng cần ngay lập tức đến cơ sở y tế hoặc gọi cấp cứu 115 để được xử trí an toàn. Bác sĩ có thể thực hiện rửa dạ dày và tiêm Naloxone để đối phó với tác dụng quá liều.
ĐỐI VỚI TRƯỜNG HỢP QUÊN MỘT LIỀU
Nếu người sử dụng Loperamide phát hiện đã quên một liều, họ nên bỏ qua liều đó và chú ý đến việc uống liều tiếp theo theo đúng kế hoạch. Không bao giờ nên dùng gấp đôi liều hoặc uống bù để thay thế liều đã quên. Việc duy trì lịch trình đều đặn và theo dõi đúng hướng dẫn của bác sĩ là quan trọng để đạt được hiệu quả an toàn và tối ưu từ thuốc.
MỘT SỐ TÁC DỤNG PHỤ CẦN GHI NHỚ
Một số tác dụng phụ cần ghi nhớ
- Hay gặp: táo bón, buồn nôn, nôn, đau bụng
- Ít gặp: chóng mặt, mệt mỏi, nhức đầu, khô miệng, chướng bụng
- Rất hiếm gặp: dị ứng, tắc ruột vì liệt, phản ứng quá mẫn, mất ý thức, giảm khả năng phối hợp vận động, tăng trương lực cơ,…
Không được dùng Loperamid cho trẻ dưới 6 tháng tuổi vì thuốc dễ gây tác dụng phụ đến hệ thần kinh trung ương.
THẬN TRỌNG TRONG QUÁ TRÌNH DÙNG LOPERAMID
Tiêu chảy là một cơ chế tự bảo vệ của cơ thể, giúp loại bỏ chất độc, vi khuẩn, và các tác nhân gây bệnh khỏi đường ruột. Trong trường hợp tiêu chảy nhiễm trùng, việc xác định chính xác loại vi khuẩn gây ra tiêu chảy và điều trị ổ nhiễm trùng bằng kháng sinh là quan trọng. Sử dụng thuốc cầm tiêu chảy như Loperamid mà không giải quyết được nguyên nhân gốc có thể dẫn đến tích tụ chất độc và vi khuẩn trong cơ thể, làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm và làm trầm trọng tình trạng sức khỏe.
Thuốc Loperamid được bác sĩ chỉ định sau khi đã xác định được nguyên nhân cụ thể của tiêu chảy. Trong trường hợp tiêu chảy nhiễm trùng, nếu chưa xác định được loại vi khuẩn gây tiêu chảy hoặc chưa sử dụng kháng sinh để điều trị ổ nhiễm trùng, việc tự ý sử dụng Loperamid không được khuyến khích.
Bệnh nhân mắc tiêu chảy thường mất nước nhanh chóng, do đó, việc bù điện giải và bù nước vẫn còn quan trọng. Nếu sau 48 giờ sử dụng Loperamid mà không thấy cải thiện triệu chứng, người bệnh cần thăm bác sĩ để được xem xét lại và đảm bảo rằng nguyên nhân chính xác của tiêu chảy đã được xác định. Trong trường hợp tiêu chảy kéo dài có thể xuất phát từ tình trạng nghiêm trọng, do đó, việc sử dụng Loperamid nên được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ và chỉ khi nguyên nhân đã được xác định rõ.
Nói tóm lại, Loperamid là thuốc theo toa được dùng để điều trị những triệu chứng tiêu chảy cấp và một số trường hợp tiêu chảy mạn tính. Muốn đảm bảo hiệu quả của việc dùng thuốc và tránh gặp tác dụng phụ, người dùng cần có sự chỉ định từ bác sĩ, không nên tự ý mua dùng.
