Bạch Thược, chắc hẳn không còn là cái tên xa lạ với chúng ta, vị thuốc được sử dụng nhiều trong các món ăn và bài thuốc. Dược liệu nay có nguồn gốc từ Trung Quốc còn được biết đến với tên gọi quen thuộc là mẫu đơn trắng. Bạch thược có tác dụng dưỡng huyết, giảm đau, nhuận gan nên được dùng phổ biến trong các bài thuốc chữa đau nhức, tả lỵ, thống kinh nguyệt, băng huyết…Khi bào chế phải nấu chín, sau đó bỏ vỏ, cắt thành miếng, phơi khô hoặc sấy khô, vì khí hàn của nó rất nặng, cần loại bỏ một phần tính hàn.
Mỗi loại thuốc đều có những đặc điểm, đặc tính riêng và bạch thược không phải là ngoại lệ. Với vị lạnh và tính hàn, thường được sử dụng để hạ nhiệt trong cơ thể.
Bên cạnh những lợi ích mà nó mang lại không thể bỏ qua một đó nhược điểm của nó. Trước hết, tính lạnh và tính hàn của bạch thược có thể gây tác động tiêu cực đối với những người có tỳ vị yếu, dạ dày nhạy cảm. Việc sử dụng bạch thược mà không có sự kết hợp hay điều chỉnh đúng liều lượng có thể tạo ra tình trạng không thoải mái và làm tổn thương tỳ vị.
Một nhược điểm khác là ở những người có cơ địa lạnh, việc sử dụng bạch thược mà không có sự kết hợp cân đối có thể làm tăng nguy cơ hạ nhiệt cơ thể, gây ra các vấn đề như cảm lạnh, đau nhức cơ. Nếu có biểu hiện tỳ vị hư nhược thì phải hết sức thận trọng khi sử dụng bạch thược, nên kết hợp với các vị thuốc khác để điều hòa.
Ngoài ra, trong một số trường hợp, sử dụng bạch thược có thể gây kích ứng hoặc dị ứng ở một số người. Do đó, quan trọng để thực hiện thử nghiệm nhỏ trước khi tích hợp nó vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày.
Sau đây là một số món ăn thường ngày sử dụng bạch thược:
Một lựa chọn phổ biến là hầm bạch thược với các loại thịt như gà, sườn, hoặc móng giò. Để đảm bảo cân bằng vị, lượng bạch thược nên được kiểm soát, ví dụ như khi hầm chung với chân giò, có thể sử dụng 25g bạch thược cho 1kg chân giò, giữ cho hương vị mềm mại và thơm ngon.
Một món ăn khác có thể thử nghiệm là nấu bạch thược cùng gan lợn. Với 15g bạch thược và 300g gan heo tươi, sau khi chuẩn bị, bạn có thể hâm nóng trong nước lạnh cùng ớt và bạch thược. Hầm khoảng nửa tiếng trên lửa nhỏ, món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn mang lại tác dụng dưỡng huyết, bổ mắt, và dưỡng gan. Đặc biệt, nó phù hợp cho phụ nữ có vấn đề về kinh nguyệt, khô mắt, và tình trạng lo lắng, mất ngủ.
Ngoài ra, có thể kết hợp bạch thược với lê, mạch môn đông, tây dương sâm và đường phèn. Món ăn này không chỉ mang đến hương vị hấp dẫn mà còn hỗ trợ tư âm, dưỡng khí, và giữ lại công dụng của các loại thuốc khác. Với cách chế biến này, bạn có thể tư dưỡng âm khí, dưỡng gan, và bổ phổi một cách tự nhiên và ngon miệng.
Lưu ý khi sử dụng: Không dùng dược liệu này kết hợp với Thạch hộc, Tiêu thạch, Miết giáp, Mang tiêu, Lê lô, Tiểu kế (Theo Bản Thảo Kinh Tập Chú).
- Không dùng trong trường hợp huyết hư hàn.
- Không dùng khi bị mụn đậu.
- Trường hợp tỳ khí hàn, đầy hơi, chướng bụng không nên dùng Bạch thược.
- Người bị đau bụng, tiêu chảy do hàn tà gây ra, đau do trường vị hư lạnh không được dùng Bạch thược.
- Không sử dụng khi có cảm giác lạnh bụng, đau bụng do lạnh, trúng hàn gây tiêu chảy.
