Xơ gan cổ trướng là một bệnh lý mạn tính xuất phát từ tổn thương gan và sự hình thành sẹo, dẫn đến suy giảm chức năng gan. Sức khỏe của người mắc bệnh này chịu ảnh hưởng nghiêm trọng do tác động của xơ gan, điều này thường đi kèm với các triệu chứng khó chịu. Để có cái nhìn toàn diện về bệnh này, từ triệu chứng đến cách phòng ngừa, hãy cùng tìm hiểu thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây.
XƠ GAN CỔ TRƯỚNG LÀ GÌ?
Xơ gan cổ trướng là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan, khi các tế bào gan bị tổn thương và thay thế bằng mô xơ, khiến gan mất dần chức năng. Cổ trướng là tình trạng tích tụ dịch trong khoang bụng, do áp lực tĩnh mạch cửa tăng cao.
Như vậy, xơ gan cổ trướng là tình trạng xảy ra sau khi gan sẹo và xơ những tổn thương mô gan, tích tụ dịch cổ trướng trong xơ gan, từ đó tạo ra các tế bào chết bên trong gan. Những tế bào chết này được xem là nguyên nhân chính khiến gan bị suy giảm gần như hoàn toàn chức năng quan trọng với cơ thể như thanh lọc, tạo protein, lọc và làm sạch máu, chống các bệnh nhiễm trùng.
TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH XƠ GAN CỔ TRƯỚNG
Tùy vào nguyên nhân bệnh xơ gan mà mỗi người sẽ có thời gian phát triệu chứng khác nhau. Bệnh xơ gan cổ trướng thường phát triệu chứng khá chậm, hầu như bệnh nhân sẽ khó phát hiện ra bệnh cho đến khi bước vào giai đoạn cuối. Một lời khuyên từ bác sĩ và các chuyên viên y tế để chủ động phòng tránh hoặc phát hiện bệnh sớm bằng cách thực hiện khám tầm soát và soát và theo dõi 6 tháng 1 lần ở những người có nguy có như viêm gan virus B, C, người uống bia rượu nhiều…
Triệu chứng của xơ gan cổ trướng thường xuất hiện khi bệnh đã ở giai đoạn nặng, bao gồm:
- Phù chân, tay, mặt: Do áp lực tĩnh mạch cửa tăng cao, khiến dịch từ máu thấm ra ngoài mạch máu và tích tụ ở các vùng thấp của cơ thể.
- Khó thở: Do dịch tích tụ trong khoang bụng làm tăng áp lực lên cơ hoành, khiến phổi bị ép lại.
- Đau bụng: Do dịch tích tụ trong khoang bụng chèn ép lên các cơ quan trong ổ bụng.
- Buồn nôn, nôn: Do dịch tích tụ trong khoang bụng gây kích thích dạ dày.
- Mệt mỏi: Do gan suy giảm chức năng, khiến cơ thể không được cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng.
Ngoài ra, nếu bạn gặp phải những triệu chứng xơ gan cổ trướng như sau thì bạn cần đi gặp bác sĩ để được thăm khám chuyên sâu vì đây là những biểu hiện bệnh xơ gan cổ trướng giai đoạn cuối:
- Lá lách to: Do gan suy giảm chức năng, khiến máu không được lọc thải hiệu quả, dẫn đến tích tụ máu ở lá lách.
- Thấy rõ giãn mạch máu trên da vùng ngực và cổ: Do áp lực tĩnh mạch cửa tăng cao, khiến máu ứ trệ ở các vùng thấp của cơ thể.
- Da dễ bị bầm và chảy máu hơn: Do gan suy giảm chức năng, khiến cơ thể không sản xuất đủ các yếu tố đông máu.
- Bị vàng da và trong mắt: Do gan suy giảm chức năng, khiến bilirubin, một chất thải của cơ thể, không được đào thải ra ngoài, dẫn đến tích tụ trong máu và gây vàng da.
CHẨN ĐOÁN BỆNH XƠ GAN CỔ TRƯỚNG
Để chẩn đoán bệnh xơ gan cổ trướng, bạn có thể quan sát được thông qua những sự thay đổi trên sức khỏe và cơ thể mình. Nếu như cơ thể bạn có những triệu chứng tương đồng với dấu hiệu xơ gan cổ trướng, bạn nên đi đến gặp bác sĩ để được tư vấn cũng như thực hiện xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh.
Một số chỉ định xét nghiệm lâm sàng và cận lâm sàng mà bạn được thực hiện để biết rằng mình có bị xơ gan cổ trướng hay không gồm:
XÉT NGHIỆM MÁU
Dựa trên kết quả xét nghiệm máu, bác sĩ có thể tìm ra được những chỉ số bất thường để biết bạn có bị xơ gan cổ trướng hay không. Một số chỉ số bất thường có thể gặp phải bao gồm:
- Mức bilirubin tăng cao
- Mức ALT, AST tăng cao
- Mức albumin giảm thấp
- Mức protein toàn phần giảm thấp
- Mức gamma-glutamyl transferase (GGT) tăng cao
- Mức phosphatase kiềm tăng cao
CHỤP CẮT LỚP
Kỹ thuật chụp cắt lớp hay còn gọi là chụp CT sẽ thu được những hình ảnh xơ gan cổ chướng bên trong của bạn. Từ đó, bác sĩ sẽ dễ dàng chẩn đoán được bệnh và giai đoạn phát bệnh.
CHỤP X-QUANG
Hình ảnh xơ gan cổ trướng với phương pháp này sẽ được bác sĩ chẩn đoán thông qua kích thước của gan. Phương pháp này không tân tiến bằng phương pháp chụp cắt lớp, tuy nhiên chi phí của chụp x-quang hợp lý hơn khá nhiều.
SINH THIẾT GAN
Sinh thiết gan là một phương pháp tầm soát gan bằng cách lấy mẫu mô và quan sát mức độ tổn thương, xơ hóa của gan dưới kính hiển vi. Phương pháp này sẽ gây đau và khó chịu cho người thực hiện vì cần phải dùng kim sinh thiết để chọc vào phần mô bên trong.
CÁC BIẾN CHỨNG CỦA XƠ GAN CỔ TRƯỚNG
Xơ gan cổ trướng có thể gây ra một số các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng đề kháng của người bệnh. Đặc biệt là khi bệnh đi vào giai đoạn cuối, gan gần như không còn chức năng thải độc dẫn đến thận bắt buộc phải nhận phần công việc đó. Tình trạng diễn ra thường xuyên sẽ gây ra sự quá tải làm suy giảm chức năng thận.
Đáng báo động, nếu xơ gan cổ trướng không được phát hiện kịp thời hoặc nhận điều trị đúng cách, người bệnh sẽ phải đối mặt với nguy cơ ung thư gan khá cao.
Ngoài ra, một số các biến chứng khác bạn cũng có thể sẽ mắc phải nếu như bị xơ gan cổ trướng gồm:
VIÊM PHÚC MẠC TIÊN PHÁT DO VI KHUẨN TỰ PHÁT
Đây là tình trạng viêm phúc mạc do vi khuẩn xâm nhập vào khoang bụng. Viêm phúc mạc tiên phát do vi khuẩn tự phát thường gặp ở những người bệnh xơ gan cổ trướng.
CỔ TRƯỚNG NHIỀU KHÁNG TRỊ
Đây là tình trạng cổ trướng không đáp ứng với các biện pháp điều trị thông thường.
CHẢY MÁU DO VỠ GIÃN TĨNH MẠCH THỰC HOẶC DẠ DÀY
Giãn tĩnh mạch thực hoặc dạ dày là một biến chứng thường gặp ở những người bệnh xơ gan cổ trướng. Giãn tĩnh mạch thực hoặc dạ dày có thể vỡ bất cứ lúc nào, gây chảy máu nghiêm trọng.
GẶP HỘI CHỨNG GAN THẬN
Đây là tình trạng suy giảm chức năng thận do gan không còn khả năng sản xuất đủ lượng albumin cần thiết để giữ nước trong máu.
BỆNH NÃO GAN
Đây là tình trạng tổn thương não do gan suy giảm chức năng. Bệnh não gan có thể gây ra các triệu chứng như rối loạn ý thức, hôn mê, co giật,…
CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG CHO NGƯỜI MẮC XƠ GAN CỔ TRƯỚNG
Bệnh nhân xơ gan cổ trướng không cần phải ăn một chế độ kiêng nghiêm ngặt. Tuy nhiên, bệnh nhân cần đảm bảo tốt việc hạn chế muối trong chế độ ăn. Điều này giúp cho người bệnh kiểm soát cổ trướng hiệu quả hơn. Lượng muối mà người bệnh được khuyến khích ăn rơi vào khoảng 2000 – 4000mg mỗi ngày.
Hơn nữa, để có một sức khỏe tốt, bệnh nhân cũng cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng như đạm, vitamin và chất xơ. Bên cạnh đó, người bị xơ gan cổ trướng cũng có thể ăn những thực phẩm hỗ trợ sức khỏe khác như:
- Thực phẩm giàu Beta-carotene: Cà rốt, khoai lang, bí đỏ,…
- Thực phẩm chứa Omega-3 fatty acids: Cá hồi, cá ngừ, cá thu,…
CÁC THẮC MẮC THƯỜNG GẶP
XƠ GAN CỔ TRƯỚNG GIAI ĐOẠN CUỐI CÓ CHỮA ĐƯỢC KHÔNG?
Những người bị xơ gan cổ trướng ở giai đoạn cuối, gan lúc này gần như đã mất hết chức năng vốn có và không thể phục hồi lại được.
Để điều trị, người bệnh có thể thực hiện phương pháp ghép gan mới có thể điều trị được khỏi hoàn toàn.
Xơ gan cổ trướng giai đoạn cuối vẫn có khả năng kiểm soát tốt, hạn chế nguy cơ tử vong bằng cách thay đổi chế độ ăn phù hợp, uống thuốc, đặc biệt là thuốc lợi tiểu để giúp thận đào thải được natri bên trong. Tuy nhiên, ở giai đoạn này, người bệnh cần phải hết sức lưu tâm về cách sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng, theo sát tốt phác đồ điều trị của bác sĩ để duy trì được sức khỏe ở trạng thái ổn định.
XƠ GAN CỔ TRƯỚNG CÓ PHẢI UNG THƯ KHÔNG?
Xơ gan cổ trướng không phải là bệnh ung thư. Đây là bệnh xơ gan và người bệnh còn bị tích tụ dịch ổ bụng gây sự suy giảm chức năng gan. Tuy nhiên, xơ gan cổ trướng có thể dẫn đến biến chứng nặng nhất là ung thư gan.
XƠ GAN CỔ TRƯỚNG UỐNG THUỐC GÌ? CÓ NÊN DÙNG ĐÔNG Y KHÔNG?
Tùy theo tình trạng bệnh và triệu chứng của mỗi người mà bác sĩ sẽ kê cho đơn thuốc phù hợp nhằm làm giảm những triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng bệnh đối với xơ gan cổ trướng.
Thuốc lợi tiểu Spironolactone và Furosemide là hai loại thuốc lợi tiểu được dùng phổ biến trên thị trường hiện nay. Thuốc giúp người bệnh giải quyết các tình trạng xấu liên quan đến điện giải trong máu. Và đặc biệt, mỗi người sẽ có những liều lượng khác nhau.
Đến nay thuốc đông y rõ nguồn gốc cũng chỉ làm giảm nhẹ một số triệu chứng, nhưng không phòng được các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa.
Xơ gan cổ trướng được xem là một loại bệnh gan nguy hiểm, trở thành nỗi băn khoăn của rất nhiều người. Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bận cần trang bị những kiến thức đúng và đủ về bệnh để có những biện pháp chủ động phòng bệnh, kết hợp với xây dựng lối sống khỏe để giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc bệnh. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn khái niệm đầy đủ về bệnh xơ gan cổ trướng, dấu hiệu của xơ gan cổ chướng cũng như những cách điều trị an toàn để bạn tham khảo.
