Mụn trứng cá thường xuất hiện trên da, đặc biệt là ở vùng mặt, là một vấn đề phổ biến, đặc biệt là trong độ tuổi dậy thì của thanh thiếu niên. Tình trạng này có thể tiếp tục đến khi chúng ta trưởng thành, ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và sự tự tin. Để giải quyết vấn đề này, các loại thuốc uống trị mụn được xem là giải pháp hiệu quả, tuy nhiên, cần được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ da liễu để đảm bảo an toàn và đạt được kết quả tốt nhất.
CÁCH CHĂM SÓC LÀN DA BỊ MỤN
Mụn là một vấn đề da liễu phổ biến, có thể gây ra nhiều khó chịu cho người mắc phải. Để cải thiện làn da bị mụn, bạn cần kết hợp nhiều phương pháp chăm sóc khác nhau, bao gồm:
VỆ SINH DA
Vệ sinh da là bước quan trọng nhất trong quá trình chăm sóc da bị mụn. Bạn nên rửa mặt 2 lần/ngày với nước ấm và sữa rửa mặt dịu nhẹ, có tác dụng loại bỏ bụi bẩn, bã nhờn và vi khuẩn tích tụ trên da. Không nên rửa mặt quá nhiều lần vì có thể gây khô da và kích ứng da.
HẠN CHẾ NẶN MỤN
Nặn mụn là một thói quen xấu có thể khiến tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn. Khi nặn mụn, bạn có thể vô tình làm vỡ các nang lông, khiến mụn lây lan sang các vùng da khác và gây nhiễm trùng. Ngoài ra, nặn mụn cũng có thể để lại sẹo thâm, sẹo rỗ trên da.
DƯỠNG ẨM DA
Dưỡng ẩm da là bước chăm sóc quan trọng giúp hạn chế tình trạng lão hóa, khô và bong tróc da. Đặc biệt, nếu bạn đang dùng các loại thuốc uống trị mụn thì có thể gặp phải hiện tượng này. Bạn nên lựa chọn kem dưỡng ẩm có thành phần dịu nhẹ, không gây kích ứng da.
CHỐNG NẮNG
Chống nắng là bước chăm sóc cần thiết cho mọi loại da, kể cả da bị mụn. Một số loại thuốc trị mụn có thể khiến da trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời. Do đó, bạn cần sử dụng kem chống nắng quang phổ rộng có chỉ số SPF từ 30 trở lên để bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV.
THUỐC UỐNG TRỊ MỤN TRỨNG CÁ KHÔNG VIÊM
Các thuốc uống trị mụn trứng cá không viêm thường có tác dụng làm giảm sản xuất dầu thừa, giảm viêm và tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Các loại thuốc uống trị mụn trứng cá không viêm phổ biến bao gồm:
- Retinoids: Retinoids là một loại vitamin A có tác dụng làm giảm sản xuất dầu thừa, giảm viêm và giúp da bong tróc. Retinoids có thể được dùng dưới dạng uống hoặc bôi.
- Thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Thuốc kháng sinh có thể được dùng dưới dạng uống hoặc bôi.
- Isotretinoin: Isotretinoin là một loại thuốc mạnh được sử dụng để điều trị mụn trứng cá nặng. Isotretinoin có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng, vì vậy chỉ nên được sử dụng khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.
THUỐC TRỊ MỤN TRỨNG CÁ VIÊM TỪ NHẸ ĐẾN TRUNG BÌNH
Mụn trứng cá viêm là tình trạng mụn có mủ, đỏ và sưng. Tình trạng này thường nghiêm trọng hơn mụn trứng cá không viêm và có thể gây đau đớn, khó chịu.
Thuốc trị mụn trứng cá viêm từ nhẹ đến trung bình thường có tác dụng làm giảm sản xuất dầu thừa, giảm viêm và tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Các loại thuốc trị mụn trứng cá viêm từ nhẹ đến trung bình phổ biến bao gồm:
- Retinoids: Retinoids là một loại vitamin A có tác dụng làm giảm sản xuất dầu thừa, giảm viêm và giúp da bong tróc. Retinoids có thể được dùng dưới dạng uống hoặc bôi.
- Benzoyl peroxide: Benzoyl peroxide là một loại thuốc kháng khuẩn có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Benzoyl peroxide có thể được dùng dưới dạng bôi hoặc rửa mặt.
- Thuốc kháng sinh tại chỗ: Thuốc kháng sinh tại chỗ có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Các thuốc kháng sinh tại chỗ phổ biến bao gồm clindamycin, erythromycin, benzoyl peroxide, clindamycin và benzoyl peroxide, erythromycin.
THUỐC TRỊ MỤN TRỨNG CÁ MỨC ĐỘ TỪ TRUNG BÌNH ĐẾN NẶNG
Retinoids (isotretinoin) và thuốc kháng sinh dạng uống là những giải pháp được lựa chọn đối với những trường hợp bị mụn trứng cá từ trung bình đến nặng. Đôi khi bác sĩ cũng có thể chỉ định cho bệnh nhân dùng kèm thêm thuốc bôi ngoài da để đạt được hiệu quả tối ưu trong điều trị.
THUỐC ISOTRETINOIN
Là một dạng retinoids hạng mạnh có công dụng hiệu quả dùng để khắc phục tình trạng mụn trứng cá nặng. Thuốc bào chế theo dạng viên uống dùng từ 1 – 2 lần/ngày trong vài tháng tùy từng trường hợp, sau đó ngưng thuốc. Có những người trong thời gian đầu điều trị tình trạng mụn còn trở nên nghiêm trọng hơn, tuy nhiên một thời gian sau mụn sẽ được cải thiện đáng kể. Do đó để giảm thiểu nguy cơ mụn bùng phát nặng trong thời gian này, những tháng đầu tiên bệnh nhân có thể dùng thuốc với liều lượng thấp.
Không thể phủ nhận hiệu quả vượt trội do isotretinoin đem lại nhưng thuốc cũng tiềm ẩn những tác dụng phụ nguy hiểm từ nhẹ đến nặng, ví dụ như:
- Khô da, khô môi, bong tróc da, da và giác mạc nhạy cảm hơn với ánh nắng, ngứa ngáy;
- Chảy máu cam, chảy máu chân răng;
- Đau cơ;
- Nồng độ triglyceride trong máu gia tăng dẫn đến viêm tụy, tổn thương gan;
Có sự liên quan giữa việc sử dụng isotretinoin với trầm cảm và tự sát. Tuy rằng chưa có nghiên cứu cụ thể nào về vấn đề này nhưng những người đang dùng isotretinoin nếu có các dấu hiệu nghi ngờ về cảm giác lo lắng, bồn chồn, trầm cảm thì hãy thông báo ngay cho bác sĩ và có thể xem xét ngưng dùng thuốc;
Nghiêm trọng hơn là gây sảy thai, dị tật thai nhi ở phụ nữ mang thai.
Vì những tác dụng phụ nêu trên, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ những nguyên tắc sau nếu cần sử dụng isotretinoin để trị mụn trứng cá:
- Đảm bảo rằng bản thân đang không mang thai trước khi dùng thuốc và trong suốt quá trình điều trị cũng cần thử thai hàng tháng nếu có quan hệ tình dục khác giới;
- Phụ nữ trong khi trị mụn bằng isotretinoin, nếu phát sinh quan hệ tình dục với bạn tình nam thì cần sử dụng biện pháp tránh thai (cả trước và sau khi điều trị trong khoảng thời gian ít nhất 1 tháng);
- Nếu bạn có kế hoạch mang thai, hãy thông báo với bác sĩ trước khi dùng isotretinoin;
- Nếu bạn có kế hoạch mang thai, hãy ngừng thuốc trước ít nhất khoảng 6 tháng.
THUỐC KHÁNG SINH ĐƯỜNG UỐNG
Tác dụng chính của các thuốc này là tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Tương tự như isotretinoin, thuốc kháng sinh đường uống cũng hàm chứa những rủi ro nhất định, trong đó điển hình nhất là tình trạng đau dạ dày hoặc nhiễm trùng nấm âm đạo ở phụ nữ.
Một số thuốc kháng sinh trị mụn nặng dạng uống có thể kể đến bao gồm sarecycline, minocycline, doxycycline. Tuy nhiên thuốc chống chỉ định cho trẻ em dưới 9 tuổi và phụ nữ đang mang thai.
CÁC PHƯƠNG PHÁP TRỊ MỤN KHÁC
Ngoài các loại thuốc trị mụn nêu trên, còn có một số phương pháp điều trị mụn khác, bao gồm:
Liệu pháp hormone: Liệu pháp hormone là một phương pháp điều trị mụn trứng cá từ trung bình đến nặng ở phụ nữ. Liệu pháp này sử dụng thuốc tránh thai hoặc các loại thuốc nội tiết khác để cân bằng hormone trong cơ thể.
Các thuốc khác: Ngoài thuốc tránh thai, một số loại thuốc khác cũng có thể được sử dụng để điều trị mụn trứng cá, chẳng hạn như:
- Spironolactone: Spironolactone là một loại thuốc lợi tiểu được sử dụng để điều trị mụn trứng cá ở phụ nữ. Spironolactone giúp giảm tác động của androgen, một loại nội tiết tố làm tăng tình trạng mụn trứng cá.
- Isotretinoin: Isotretinoin là một loại thuốc mạnh được sử dụng để điều trị mụn trứng cá nặng. Isotretinoin có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng, vì vậy chỉ nên được sử dụng khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.
Bài thuốc dân gian: Một số bài thuốc dân gian có tác dụng làm mát gan cũng giúp điều trị mụn do nhiệt. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có cơ sở khoa học chứng minh tính an toàn và hiệu quả của các bài thuốc này.
LỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ MỤN PHÙ HỢP
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của mụn và sức khỏe tổng thể của bạn, bác sĩ da liễu sẽ chỉ định phương pháp điều trị mụn phù hợp nhất.
Nếu bạn bị mụn trứng cá nhẹ, các phương pháp điều trị tại chỗ như retinoids, benzoyl peroxide hoặc thuốc kháng sinh tại chỗ có thể là đủ để kiểm soát tình trạng mụn của bạn.
Nếu bạn bị mụn trứng cá từ trung bình đến nặng, bạn có thể cần sử dụng thuốc uống trị mụn hoặc liệu pháp hormone.
Nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào để điều trị mụn.
LƯU Ý KHI SỬ DỤNG THUỐC UỐNG TRỊ MỤN
Thuốc uống trị mụn là một phương pháp điều trị mụn trứng cá hiệu quả, đặc biệt là đối với những trường hợp mụn nặng. Tuy nhiên, thuốc uống trị mụn cũng tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ, do đó người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau khi sử dụng:
TUÂN THỦ THEO CHỈ ĐỊNH CỦA BÁC SĨ
Trước khi sử dụng thuốc uống trị mụn, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để được tư vấn về loại thuốc, liều lượng và thời gian sử dụng phù hợp. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc hoặc thay đổi liều lượng khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ.
THEO DÕI CÁC TÁC DỤNG PHỤ
- Thuốc uống trị mụn có thể gây ra một số tác dụng phụ, chẳng hạn như:
- Khô da, khô môi, bong tróc da
- Chảy máu cam, chảy máu chân răng
- Đau cơ
- Nồng độ triglyceride trong máu gia tăng dẫn đến viêm tụy, tổn thương gan
Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy thông báo ngay cho bác sĩ để được xử lý kịp thời.
SỬ DỤNG THUỐC THEO ĐÚNG HƯỚNG DẪN
Thuốc uống trị mụn cần được sử dụng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để đạt được hiệu quả tốt nhất. Bạn cần uống thuốc đúng giờ, đúng liều lượng và không được bỏ dở liệu trình điều trị.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH VỚI PHỤ NỮ MANG THAI
Thuốc uống trị mụn, đặc biệt là isotretinoin, có thể gây dị tật thai nhi nếu phụ nữ mang thai sử dụng. Do đó, phụ nữ mang thai hoặc có kế hoạch mang thai cần thông báo cho bác sĩ trước khi sử dụng thuốc uống trị mụn.
Trên đây là danh sách một số loại thuốc trị mụn bạn có thể tham khảo. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng mụn trứng cá, cho dù ở mức độ nào thì trước tiên hãy thử thay đổi lối sống và thói quen ăn uống cho khoa học, lành mạnh hơn. Nếu tình trạng mụn vẫn không đỡ bạn hãy đi khám tại chuyên khoa Da liễu của bệnh viện, tuyệt đối không nên tự ý nặn mụn hay chữa mẹo tại nhà, hoặc dùng theo đơn thuốc của người khác và lạm dụng kháng sinh vì có thể khiến tình trạng mụn càng trở nên nghiêm trọng hơn.
