Tuần hoàn não là quá trình quan trọng giúp máu liên tục lưu thông trong não, cung cấp oxy và năng lượng cho hoạt động của các mô não. Rối loạn tuần hoàn máu có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe não và thần kinh, tạo ra nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm.
RỐI LOẠN TUẦN HOÀN NÃO LÀ GÌ?
Rối loạn tuần hoàn não, hay còn được gọi là thiểu năng tuần hoàn não, là tình trạng lưu lượng máu cung cấp cho não bộ bị sụt giảm, kết quả là các tế bào thần kinh bị tổn thương và không thể duy trì hoạt động bình thường do thiếu hụt oxy và chất dinh dưỡng.
Rối loạn tuần hoàn não có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng nào, nhưng phổ biến nhất ở người cao tuổi, người có tiền sử bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường, béo phì, người hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia,…
NGUYÊN NHÂN GÂY RỐI LOẠN TUẦN HOÀN NÃO
Có nhiều nguyên nhân gây rối loạn tuần hoàn não, bao gồm:
XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây rối loạn tuần hoàn não. Khi các mảng xơ vữa tích tụ trong lòng mạch máu, chúng sẽ làm hẹp lòng mạch, cản trở dòng máu lưu thông đến não.
CỤC MÁU ĐÔNG
Cục máu đông có thể hình thành trong lòng mạch máu do chấn thương, viêm nhiễm, hoặc do các bệnh lý như cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn đông máu,… Cục máu đông có thể làm tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến thiếu máu cục bộ não.
MẠCH MÁU BỊ CHÈN ÉP
Mạch máu có thể bị chèn ép do chấn thương, khối u, hoặc các bệnh lý khác như viêm màng não, viêm tắc tĩnh mạch não,…
THIẾU MÁU HỒNG CẦU HÌNH LIỀM
Bệnh lý này khiến các tế bào hồng cầu có hình dạng bất thường, dễ vỡ và gây tắc nghẽn mạch máu.
NHỊP NHANH THẤT
Nhịp nhanh thất là một dạng rối loạn nhịp tim nguy hiểm, có thể dẫn đến ngừng tim. Khi tim ngừng đập, máu sẽ không thể lưu thông đến não, gây rối loạn tuần hoàn não.
ĐAU TIM
Đau tim có thể làm giảm lưu lượng máu đến não, dẫn đến rối loạn tuần hoàn não.
DỊ TẬT TIM BẨM SINH
Một số dị tật tim bẩm sinh có thể làm giảm lưu lượng máu đến não, dẫn đến rối loạn tuần hoàn não.
NHỮNG DẤU HIỆU VÀ TRIỆU CHỨNG CỦA RỐI LOẠN TUẦN HOÀN NÃO
Các triệu chứng của rối loạn tuần hoàn não có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và mức độ tắc nghẽn mạch máu não. Tuy nhiên, các triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Đau đầu: Đau đầu là triệu chứng phổ biến nhất của rối loạn tuần hoàn não. Đau đầu thường lan tỏa khắp đầu, có cảm giác nặng nề, căng cứng. Đau đầu thường xuất hiện sau khi gắng sức, thay đổi tư thế đột ngột hoặc khi ngủ dậy.
- Chóng mặt, hoa mắt: Chóng mặt, hoa mắt là triệu chứng thường gặp ở người bị rối loạn tuần hoàn não. Chóng mặt có thể khiến người bệnh cảm thấy lâng lâng, choáng váng, mất thăng bằng, dễ ngã. Hoa mắt là triệu chứng nhìn mờ, ảo ảnh, thấy các vật xung quanh luân phiên quay tròn.
- Ù tai: Ù tai là triệu chứng nghe thấy tiếng ồn trong tai, có thể là tiếng vo ve, tiếng ù, tiếng rít,… Ù tai thường kèm theo chóng mặt, hoa mắt.
- Khó tập trung, giảm trí nhớ: Rối loạn tuần hoàn não có thể ảnh hưởng đến chức năng não bộ, dẫn đến khó tập trung, giảm trí nhớ, hay quên.
- Mệt mỏi, uể oải: Người bị rối loạn tuần hoàn não thường cảm thấy mệt mỏi, uể oải, thiếu sức sống.
- Rối loạn cảm xúc, tâm lý: Rối loạn tuần hoàn não có thể ảnh hưởng đến tâm lý, dẫn đến dễ cáu gắt, lo lắng, buồn bã,…
- Rối loạn vận động: Rối loạn vận động là triệu chứng thường gặp ở người bị rối loạn tuần hoàn não nặng. Triệu chứng này có thể bao gồm tê bì, yếu tay chân, liệt nửa người,…
- Rối loạn thị giác: Rối loạn thị giác là triệu chứng thường gặp ở người bị rối loạn tuần hoàn não. Triệu chứng này có thể bao gồm nhìn mờ, nhìn đôi, nhìn thấy các đốm đen,…
PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN RỐI LOẠN TUẦN HOÀN NÃO
Để chẩn đoán rối loạn tuần hoàn não, bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau:
THĂM KHÁM LÂM SÀNG
Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bạn, các triệu chứng bạn đang gặp phải, tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch, đột quỵ,… Bác sĩ cũng sẽ thực hiện một bài kiểm tra thể chất để kiểm tra các chức năng thần kinh của bạn.
XÉT NGHIỆM CẬN LÂM SÀNG
Một số xét nghiệm cận lâm sàng có thể được chỉ định để chẩn đoán rối loạn tuần hoàn não, bao gồm:
- Chụp động mạch não: Chụp động mạch não là phương pháp sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh động mạch não. Phương pháp này có thể giúp bác sĩ xác định vị trí và mức độ tắc nghẽn mạch máu não.
- Chụp cắt lớp vi tính mạch vành: Chụp cắt lớp vi tính mạch vành là phương pháp sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh động mạch vành. Phương pháp này có thể giúp bác sĩ xác định tình trạng xơ vữa động mạch vành, một trong những nguyên nhân gây rối loạn tuần hoàn não.
- Điện tâm đồ (ECG): ECG là phương pháp ghi lại hoạt động điện của tim. Phương pháp này có thể giúp bác sĩ phát hiện các rối loạn nhịp tim, một trong những nguyên nhân gây rối loạn tuần hoàn não.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI là phương pháp sử dụng sóng radio và từ trường để tạo ra hình ảnh của các bộ phận bên trong cơ thể. Phương pháp này có thể giúp bác sĩ xác định vị trí và mức độ tổn thương não do thiếu máu.
BIẾN CHỨNG CỦA RỐI LOẠN TUẦN HOÀN NÃO
ĐỘT QUỴ
Đột quỵ là biến chứng nguy hiểm nhất của rối loạn tuần hoàn não. Đột quỵ xảy ra khi có sự hình thành cục máu đông hoặc tắc nghẽn mạch máu não, khiến máu không thể lưu thông đến não. Đột quỵ có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề cho người bệnh, bao gồm liệt nửa người, liệt toàn thân, mất ngôn ngữ, mất trí nhớ,…
XUẤT HUYẾT NÃO
Xuất huyết não là tình trạng chảy máu bên trong não, do vỡ mạch máu não. Xuất huyết não có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề cho người bệnh, bao gồm liệt nửa người, liệt toàn thân, mất ngôn ngữ, mất trí nhớ,…
THIẾU OXY NÃO
Thiếu oxy não là tình trạng não bộ không được cung cấp đủ oxy. Tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn,… Nếu thiếu oxy não kéo dài, có thể dẫn đến tổn thương não và các biến chứng nguy hiểm khác.
PHÙ NÃO
Phù não là tình trạng tích tụ dịch trong não. Phù não có thể gây tăng áp lực nội sọ, dẫn đến các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, nôn,… Nếu phù não nặng, có thể gây tổn thương não và tử vong.
SA SÚT TRÍ TUỆ
Rối loạn tuần hoàn não có thể dẫn đến sa sút trí tuệ, đặc biệt là ở người cao tuổi. Sa sút trí tuệ là tình trạng suy giảm chức năng nhận thức, bao gồm trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng tập trung,…
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN TUẦN HOÀN NÃO
Phương pháp điều trị rối loạn tuần hoàn não phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu rối loạn tuần hoàn não do xơ vữa động mạch, bác sĩ sẽ chỉ định các thuốc để kiểm soát các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, đái tháo đường,… Nếu rối loạn tuần hoàn não do cục máu đông, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc chống đông máu hoặc phẫu thuật để loại bỏ cục máu đông.
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định các biện pháp điều trị hỗ trợ khác như:
- Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu có thể giúp cải thiện khả năng vận động và phối hợp của bạn.
- Liệu pháp ngôn ngữ: Liệu pháp ngôn ngữ có thể giúp cải thiện khả năng giao tiếp của bạn.
- Tâm lý trị liệu: Tâm lý trị liệu có thể giúp bạn đối phó với những thay đổi do rối loạn tuần hoàn não gây ra.
PHÒNG NGỪA RỐI LOẠN TUẦN HOÀN NÃO
Để phòng ngừa rối loạn tuần hoàn não, bạn nên thực hiện các biện pháp sau:
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống khoa học, tập thể dục thường xuyên, không hút thuốc lá, hạn chế sử dụng rượu bia,…
- Kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ: Kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, đái tháo đường,…
- Tầm soát sức khỏe định kỳ: Tầm soát sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý tim mạch, thần kinh.
Nếu bạn có các triệu chứng của rối loạn tuần hoàn não như đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, tê bì chân tay,… cần đi khám bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
