Các mốc khám thai quan trọng là những thời điểm trong thai kỳ mà mẹ bầu cần đi khám để được bác sĩ theo dõi sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi. Việc khám thai định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề bất thường, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
Lợi ích của việc khám thai đúng hẹn
Khám thai là việc làm quan trọng và vô cùng cần thiết đối với phụ nữ mang thai. Tuân thủ đầy đủ và đúng lịch khám được bác sĩ chỉ định sẽ giúp mẹ bầu nắm được sự phát triển sự phát triển của thai nhi qua từng giai đoạn, cũng như được bác sĩ hướng dẫn cách chăm sóc, chế độ dinh dưỡng ở từng tam cá nguyệt để đảm bảo sức khỏe mẹ và thai nhi.
Phát hiện sớm các bất thường
Khám thai định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường ở sức khỏe sản phụ hoặc thai nhi, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm. Một số bất thường có thể được phát hiện qua khám thai bao gồm: dị tật thai nhi, bệnh lý thai kỳ….
Đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé
Khám thai định kỳ giúp mẹ bầu được theo dõi sức khỏe tổng quát, từ đó có chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho cả mẹ và bé.
Tăng cơ hội sinh con khỏe mạnh
Khám thai định kỳ giúp mẹ bầu phát hiện sớm các bất thường và được điều trị kịp thời, từ đó tăng cơ hội sinh con khỏe mạnh.
Các mốc khám thai quan trọng mẹ bầu cần nhớ
Khám thai lần đầu: Khi thai kỳ 5-8 tuần
Khám thai lần đầu là một trong những mốc khám thai quan trọng nhất trong thai kỳ. Mẹ bầu nên đi khám thai lần đầu khi có thai khoảng 5 – 8 tuần, ngay sau khi phát hiện có thai bằng dấu hiệu trễ kinh, que thử thai 2 vạch hoặc các dấu hiệu mang thai sớm.
Khám thai lần đầu giúp mẹ bầu phát hiện sớm các bất thường ở sức khỏe sản phụ hoặc thai nhi, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm. Cụ thể, khám thai lần đầu giúp:
- Xác định tuổi thai và ngày dự sinh: Siêu âm là phương pháp chính xác nhất để xác định tuổi thai và ngày dự sinh.
- Tầm soát dị tật thai nhi: Hiện nay, có một số phương pháp sàng lọc dị tật thai nhi như double test, triple test, NIPT,… Các phương pháp này có thể giúp phát hiện sớm một số dị tật bẩm sinh ở thai nhi, chẳng hạn như hội chứng Down, Edwards, Patau,…
- Kiểm tra sức khỏe tổng quát của mẹ bầu: Bác sĩ sẽ kiểm tra cân nặng, chiều cao, huyết áp, nhóm máu, yếu tố Rh,… của mẹ bầu. Từ đó, bác sĩ sẽ có biện pháp chăm sóc sức khỏe phù hợp cho mẹ bầu trong suốt thai kỳ.
Khám thai lần 2 khi thai kỳ 8-10 tuần
Lần khám thai thứ hai được thực hiện khi thai nhi được khoảng 8-10 tuần tuổi.
Trường hợp ở lần khám đầu tiên bác sĩ siêu âm chưa thấy phôi thai làm tổ hoặc chưa nghe tim thai, mẹ bầu sẽ được hẹn lịch khám vào lúc 8-10 tuần. Ở lần khám này, mẹ sẽ được kiểm tra toàn diện hơn các vấn đề phôi thai, siêu âm tim thai…
Khám thai lần 3 khi thai kỳ 11-13 tuần 6 ngày
Lần khám thai thứ ba được thực hiện khi thai nhi được khoảng 11-13 tuần 6 ngày tuổi. Đây là mốc khám thai quan trọng giúp phát hiện, tầm soát dị tật thai nhi đầu tiên.
Theo các nghiên cứu, độ mờ da gáy của thai nhi đạt đỉnh vào khoảng tuần thứ 13 của thai kỳ và bắt đầu giảm dần sau đó. Vì vậy, chỉ có kết quả đo độ mờ da gáy trong khoảng thời gian 11-13 tuần 6 ngày mới có ý nghĩa.
Các xét nghiệm sàng lọc dị tật thai nhi thường được sử dụng là double test hoặc triple test. Các xét nghiệm này có độ chính xác khoảng 80-90%, giúp mẹ bầu có thêm thông tin để quyết định việc tiếp tục thai kỳ hay không
Đây là một xét nghiệm tầm soát cho độ chính xác cao lên đến 99%. Nguy cơ sảy thai do chọc ối hoặc sinh thiết gai nhau là rất thấp, dưới 1% nên mẹ không cần lo lắng.
Khám thai lần 4 khi thai kỳ 16-18 tuần
Ở giai đoạn khám thai khi thai nhi đạt mức 16-18 tuần tuổi, mẹ bầu tiếp tục được thực hiện các kiểm tra thường quy như cân nặng, huyết áp, xét nghiệm nước tiểu và siêu âm để đảm bảo theo dõi sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ.
Trong trường hợp mẹ bầu chưa thực hiện xét nghiệm máu để tầm soát các bất thường về số lượng nhiễm sắc thể, đợt khám này có thể bao gồm Triple Test. Đây là một xét nghiệm máu thường được tiến hành khi thai nhi đạt mức 16-18 tuần tuổi để sàng lọc các bệnh lý, tuy độ nhạy có thể thấp hơn so với giai đoạn trước đó. Hoặc nếu phù hợp, bác sĩ có thể đề xuất xét nghiệm NIPT.
Ngoài ra, đối với những mẹ bầu có tiền sử sinh non hoặc đang ở trong thai kỳ có yếu tố nguy cơ, bác sĩ có thể khuyến cáo bước đo chiều dài kênh cổ tử cung để có cái nhìn tổng quan và đánh giá thêm về tình trạng sức khỏe của thai nhi.
Lần khám thứ 5: Thai kỳ 20-24 tuần
Trong giai đoạn thai kỳ 20-24 tuần, bác sĩ sẽ thực hiện siêu âm 4D và các xét nghiệm để kiểm tra hình thái thai nhi và phát hiện bất thường. Đo chiều dài kênh cổ tử cung cũng được thực hiện để tầm soát dấu hiệu sinh non. Mẹ bầu cũng sẽ được tiêm vắc xin ngừa uốn ván mũi đầu tiên để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Nếu phát hiện bất thường, bác sĩ có thể đề xuất chọc ối để kiểm tra chính xác hơn.
Đặc biệt, trong lần khám thai này, một điều quan trọng khác là mẹ bầu sẽ được tiêm vắc xin ngừa uốn ván mũi đầu tiên. Đây là một biện pháp an toàn và quan trọng giúp bảo vệ cả mẹ và thai nhi khỏi các biến thể của uốn ván mũi, đồng thời cung cấp miễn dịch cho thai nhi sau khi chúng ra đời.
Giai đoạn thai kỳ 24 -28 tuần
Trong giai đoạn thai kỳ từ 24-28 tuần, mẹ bầu sẽ trải qua các kiểm tra lâm sàng thông thường để theo dõi sự phát triển của thai nhi. Siêu âm 2D sẽ được thực hiện để kiểm tra tăng trưởng của thai nhi, lượng nước ối, và vị trí bám của nhau thai.
Xét nghiệm quan trọng tại đây là nghiệm pháp dung nạp glucose để sớm phát hiện đái tháo đường thai kỳ. Bác sĩ có thể chỉ định điều chỉnh chế độ ăn, lối sống, hoặc sử dụng insulin tùy thuộc vào kết quả của xét nghiệm.
Nếu thai nhi đã hơn 27 tuần, mẹ bầu sẽ tiếp tục tiêm vắc xin Boostrix ngừa bạch hầu, ho gà, và uốn ván. Đối với trường hợp viêm gan B, xét nghiệm máu có thể được thực hiện để đánh giá cần thiết của việc điều trị viêm gan B, nhằm giảm nguy cơ lây nhiễm cho thai nhi.
Lần khám thứ 7: Thai kỳ 28-32 tuần
Sau các kiểm tra lâm sàng thường quy, mẹ bầu sẽ thực hiện siêu âm hình thái học quý 3 để phát hiện các bất thường khởi phát muộn ở thai nhi, như đầu nhỏ, bất thường hệ thần kinh trung ương, kiểm tra tim thai, và ước tính kích thước thai nhi.
Lần khám thứ 8: Thai kỳ 32-36 tuần
Mẹ bầu không nên bỏ lỡ mốc khám thai ở tuần 32-36 để kiểm tra ngôi thai và sự phát triển của thai nhi. Từ thời điểm này, mẹ bầu sẽ thường xuyên đi khám mỗi 2 tuần 1 lần. Trong những trường hợp đặc biệt, có thể thực hiện các xét nghiệm bổ sung tùy thuộc vào tình hình cụ thể của từng thai phụ.
Lần khám thứ 9: Thai kỳ 36-40 tuần
Trong giai đoạn này, mẹ bầu sẽ được hẹn tái khám mỗi tuần để bác sĩ đánh giá sức khỏe của thai nhi thông qua siêu âm và đo tim thai. Đồng thời, đánh giá cổ tử cung và khung chậu của mẹ nhằm tiên lượng khả năng sinh ngả âm đạo.
Những lưu ý cho mẹ bầu khi đi khám thai
Bên cạnh việc nắm rõ các mốc đi khám thai, mẹ bầu cũng cần ghi nhớ những lưu ý dưới đây để việc thăm khám diễn ra nhanh chóng và suôn sẻ, tránh gây mất nhiều thời gian khiến mẹ bầu mệt mỏi, nhất là những mẹ mang thai “tập đầu”:
- Nên mặc trang phục thoải mái, tốt nhất mẹ nên chọn đầm suông rộng và dép bệt êm chân để việc thăm khám được thuận tiện hơn.
- Tránh sử dụng chất kích thích và nên nhịn ăn để tăng độ chính xác của các kết quả xét nghiệm. Mẹ có thể chuẩn bị thêm bánh ngọt hoặc sữa để ăn trong lúc chờ đợi kết quả, tránh để cơ thể bị mất sức và ngất xỉu.
- Ở tam cá nguyệt đầu tiên, mẹ cần uống nhiều nước và nhịn đi tiểu để hình ảnh siêu âm được rõ nét hơn. Bước sang những tháng tiếp theo, thai nhi phát triển lớn hơn nên mẹ cần tránh uống nước và đi tiểu trước khi siêu âm. Mẹ có thể hỏi ý kiến bác sĩ để được dặn dò những lưu ý ở lần khám sau.
- Mẹ nên vệ sinh cơ thể sạch sẽ, nhất là vùng kín để việc thăm khám an toàn, nhất là ở giai đoạn đầu có thực hiện siêu âm đầu dò.
- Mẹ nên lưu trữ tất cả hồ sơ thăm khám, các kết quả kiểm tra xét nghiệm ở trong một tập hồ sơ để dễ dàng mang theo ở mỗi mốc khám thai.
- Mẹ nhớ xin giấy xác nhận thăm khám tại cơ sở y tế để được hưởng các quyền lợi thai sản của bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm thai sản.
Hi vọng qua bài viết này mẹ bầu sẽ nắm được các mốc khám thai quan trọng để không bỏ lỡ các xét nghiệm tầm soát, sàng lọc dị tật thai nhi.
