Thanh quản, được ví như “hộp thoại” của chúng ta, đóng vai trò quan trọng trong các trạng thái giao tiếp như nói, hát, thì thầm hay la hét. Khi thanh quản và dây thanh âm bị viêm, tình trạng này được gọi là viêm thanh quản, gây ra những vấn đề như khàn tiếng, đau họng, thậm chí có thể dẫn đến tình trạng “có hình nhưng mất tiếng”. Đây là một bệnh khá phổ biến ở nước ta và nguyên nhân chủ yếu là do virus xâm nhập vào cơ thể. Vậy bệnh viêm thanh quản cấp có nguy hiểm không?
VIÊM THANH QUẢN LÀ GÌ?
Viêm thanh quản là tình trạng viêm của thanh quản, bộ phận nằm ở cổ, phía trước thực quản, phía sau họng. Thanh quản có chức năng quan trọng trong việc hô hấp, phát âm và bảo vệ đường hô hấp dưới.
Viêm thanh quản cấp là tình trạng viêm niêm mạc của thanh quản kéo dài dưới 3 tuần. Đây là một bệnh lý khá phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng trẻ em thường hay gặp hơn.
NGUYÊN NHÂN GÂY VIÊM THANH QUẢN CẤP
Nguyên nhân gây viêm thanh quản cấp có thể do nhiễm khuẩn, do kích ứng hoặc do sử dụng giọng quá mức.
NHIỄM KHUẨN
Nhiễm khuẩn là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm thanh quản cấp, chiếm khoảng 80% các trường hợp. Các loại vi khuẩn thường gặp gây viêm thanh quản cấp bao gồm:
- Streptococcus pyogenes
- Staphylococcus aureus
- Haemophilus influenzae
- Moraxella catarrhalis
KÍCH ỨNG
Các yếu tố kích ứng có thể gây viêm thanh quản cấp bao gồm:
- Hít phải khói bụi, hóa chất độc hại
- Tiếp xúc với chất gây dị ứng
- Trào ngược axit dạ dày thực quản
- Sử dụng thuốc xịt mũi hoặc họng có chứa chất kích thích
SỬ DỤNG GIỌNG QUÁ MỨC
Việc nói quá nhiều, nói to, hát quá mức có thể khiến dây thanh quản bị tổn thương và gây viêm thanh quản cấp.
TRIỆU CHỨNG VIÊM THANH QUẢN CẤP
TRIỆU CHỨNG VIÊM THANH QUẢN CẤP Ở TRẺ EM
Trẻ em là đối tượng dễ mắc viêm thanh quản cấp hơn người lớn do niêm mạc thanh quản trẻ em rất dễ phù nề, đặc biệt là vùng dưới niêm mạc. Ở trẻ dưới 1 tuổi, nếu niêm mạc thanh quản phù nề 1mm thì đường kính của thanh quản bị hẹp đi còn một nửa, nên khó thở thanh quản hay gặp trong viêm thanh quản cấp ở trẻ nhỏ.
Triệu chứng viêm thanh quản cấp ở trẻ em thường bao gồm:
- Khàn tiếng, nói khàn, hụt hơi, mất tiếng
- Ho khan, ho có đờm
- Đau rát cổ họng
- Sốt, ớn lạnh
- Khó thở, thở khò khè, ngáp nhiều
- Trẻ quấy khóc, khó chịu
- Trẻ bú kém, bỏ bú
TRIỆU CHỨNG VIÊM THANH QUẢN CẤP Ở NGƯỜI LỚN
Triệu chứng viêm thanh quản cấp ở người lớn thường giống như ở trẻ em.
Toàn thân: thường bắt đầu bằng cảm giác ớn lạnh, gai rét, đau người, giống như triệu chứng của cúm.
Cơ năng: bắt đầu là cảm giác khô họng, nuốt rát. Tiến nói trở nên khàn và có khi mất hoàn toàn. Kèm theo đó bệnh nhân có ho, lúc đầu ho khan không có đờm, sau có ho ít đờm trắng trong. Nếu có kèm theo viêm khí phế quản thì sẽ có nhiều đờm, có màu vàng hoặc xanh.
Triệu chứng thực thể:
- Viêm mạc sung huyết: thanh thiệt, băng thanh thất và dây thanh hai bên đỏ, sung huyết.
- Thanh thiệt, sụn phễu, khe liên phễu phù nề làm cho dây thanh hai bên không khép kín khi phát âm.
- Tăng xuất tiết ở thanh quản, có nhiều dịch mở mép sau, mặt trên hai dây thanh
- Nếu không điều trị bệnh có thể giảm dần sau 3-4 ngày, sau 1 tuần hoạc 10 ngày giọng có thể trong trở lại nhưng có khi bệnh không tự khỏi mà dẫn tới viêm khí quản, viêm phế quản.
CÁC BIỆN PHÁP CHẨN ĐOÁN VIÊM THANH QUẢN CẤP
CHẨN ĐOÁN LÂM SÀNG
Chẩn đoán viêm thanh quản cấp chủ yếu dựa vào các triệu chứng lâm sàng, bao gồm:
- Khàn tiếng: đây là triệu chứng điển hình nhất của viêm thanh quản cấp. Khàn tiếng có thể xuất hiện đột ngột, thường kèm theo các triệu chứng khác như ho, đau rát cổ họng. Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể mất tiếng hoàn toàn.
- Ho: ho có thể khan hoặc có đờm. Đờm thường có màu trắng trong, nhưng trong một số trường hợp có thể có màu vàng hoặc xanh.
- Đau rát cổ họng: đau rát cổ họng thường xuất hiện khi nuốt nước bọt hoặc nói chuyện.
CẬN LÂM SÀNG
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán viêm thanh quản cấp, bao gồm:
SOI THANH QUẢN
Soi thanh quản là xét nghiệm quan trọng nhất để chẩn đoán viêm thanh quản cấp. Soi thanh quản giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thanh quản và xác định tình trạng viêm, phù nề.
X-QUANG CỔ
X-quang cổ có thể được thực hiện để đánh giá tình trạng viêm thanh quản và các cơ quan xung quanh.
XÉT NGHIỆM MÁU
Xét nghiệm máu có thể được thực hiện để xác định nguyên nhân gây viêm thanh quản, chẳng hạn như nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn.
CÁC BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ VIÊM THANH QUẢN CẤP
Điều trị viêm thanh quản cấp chủ yếu là điều trị triệu chứng. Trong trường hợp viêm thanh quản cấp do nhiễm trùng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh.
CÁC BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ TRIỆU CHỨNG
- Nghỉ ngơi: nghỉ ngơi là điều quan trọng nhất để giúp thanh quản hồi phục.
- Uống nhiều nước: uống nhiều nước giúp làm loãng đờm và giảm kích ứng cổ họng.
- Xông hơi bằng nước ấm: xông hơi bằng nước ấm giúp làm ẩm thanh quản và giảm viêm.
- Sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt: sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt giúp giảm đau rát cổ họng và hạ sốt.
- Sử dụng thuốc ho: sử dụng thuốc ho giúp giảm ho và làm loãng đờm.
CÁC BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ VIÊM THANH QUẢN CẤP DO NHIỄM TRÙNG
- Thuốc kháng sinh: thuốc kháng sinh được sử dụng để điều trị viêm thanh quản cấp do nhiễm trùng do vi khuẩn. Thuốc kháng sinh thường được sử dụng trong vòng 7-10 ngày.
- Thuốc kháng virus: thuốc kháng virus được sử dụng để điều trị viêm thanh quản cấp do nhiễm trùng do virus. Thuốc kháng virus thường được sử dụng trong vòng 5-7 ngày.
PHÒNG NGỪA VIÊM THANH QUẢN CẤP
Để phòng ngừa viêm thanh quản cấp, cần thực hiện các biện pháp sau:
- Giữ ấm cơ thể: tránh để cơ thể bị nhiễm lạnh, đặc biệt là vùng cổ họng. Khi đi trời mưa về, cần lau khô người, thay quần áo ngay để tránh bị lạnh.
- Không hút thuốc lá và tránh hít phải khói thuốc: khói thuốc lá làm khô họng và gây kích ứng dây thanh âm.
- Uống nhiều nước: nước giúp giữ cho niêm mạc thanh quản được trơn nhẵn và sạch.
- Hạn chế rượu và cà phê: rượu và cà phê có thể làm khô họng.
- Tăng cường sức đề kháng: ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
Ngoài ra, cần chú ý một số biện pháp sau để phòng ngừa viêm thanh quản cấp:
- Khi có những triệu chứng sớm của viêm mũi, viêm họng cấp cần được điều trị ngay. Như thế bệnh sẽ không tiến triển nặng hơn, việc điều trị nhanh đem lại kết quả hơn.
- Tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine phòng bệnh đường hô hấp, đặc biệt là vaccine phòng cúm.
- Trẻ em nên hạn chế nói to, la hét, hát hò quá sức.
Nhìn chung, các biện pháp phòng ngừa viêm thanh quản cấp khá đơn giản và dễ thực hiện. Nếu thực hiện tốt các biện pháp này, bạn có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm thanh quản cấp.
