Đau cổ vai gáy là nỗi phiền toái đối với nhiều người khi ảnh hưởng rất lớn để khả năng vận động, tâm lý và sinh hoạt hàng ngày. Tình trạng này xảy ra rất phổ biến, xuất phát từ nhiều nhóm nguyên nhân khác nhau, trong nhiều trường hợp có thể cảnh báo các dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng. Do đó, việc theo dõi, chẩn đoán và điều trị kịp thời là thực sự cần thiết.
ĐAU CỔ VAI GÁY LÀ GÌ?
Đau cổ vai gáy là tình trạng cơ vùng cổ vai gáy co cứng, gây đau nhức, hạn chế tầm vận động khi quay cổ hoặc quay đầu. Triệu chứng đau đớn, khó chịu thường xuất hiện vào mỗi buổi sáng, có mối liên quan chặt chẽ đến hệ thống cơ xương khớp và mạch máu khu vực này.
TRIỆU CHỨNG ĐAU MỎI VAI GÁY THƯỜNG GẶP
Dưới đây là một số dấu hiệu đau mỏi vai gáy thường gặp bao gồm:
- Cảm giác khó chịu hoặc đau nhức nhẹ, có thể khu trú tại một điểm giữa cổ và vai hoặc lan tỏa khắp một vùng rộng hơn trên vai và/hoặc trên cổ.
- Cơn đau nhói có thể xuất hiện rồi biến mất, có thể lan xuống vai hoặc cánh tay, bàn tay.
- Cảm giác cứng vùng cổ vai gáy.
- Phạm vi chuyển động ở cổ và vai, khả năng quay đầu hoặc nhấc cánh tay bị hạn chế.
- Cảm giác đau ở cổ hoặc vai trở nên trầm trọng hơn khi ấn vào.
- Cảm giác ngứa ran, tê lan dần xuống vai, cánh tay và/hoặc bàn tay (đau mỏi vai gáy tê bì chân tay).
NGUYÊN NHÂN GÂY ĐAU CỔ VAI GÁY
Có nhiều nguyên nhân gây đau mỏi cổ vai gáy, bao gồm:
THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM CỔ
Khi vòng xơ đĩa đệm cổ bị rách, lớp nhân nhầy bên trong sẽ bắt đầu rò rỉ ra ngoài, gây viêm rễ thần kinh. Tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng đau, cứng, khó chịu ở vùng cổ vai gáy, lan xuống cánh tay và ngón tay.
THOÁI HÓA ĐỐT SỐNG CỔ
Khi cột sống cổ bị thoái hóa theo tuổi tác, các đốt sống cổ sẽ bị mòn, xơ cứng. Tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng đau, cứng, khó chịu ở vùng cổ vai gáy, lan xuống cánh tay và ngón tay.
CĂNG CƠ
Các cơ vùng cổ vai gáy khi bị kéo căng sẽ gây ra cảm giác cứng và đau đớn. Ngay cả khi hiện tượng căng cơ chỉ xảy ra ở một trong hai vùng, cơn đau vẫn có thể lan dần ra khu vực lân cận.
VIÊM DÂY THẦN KINH CÁNH TAY
Dây thần kinh cánh tay xuất phát từ vùng cổ dưới, đi qua vai và vùng lưng trên. Khi dây thần kinh này bị viêm, người bệnh sẽ có cảm giác đau nhói như điện giật. Mặc dù cơn đau do viêm này thường chỉ xuất hiện ở vai hoặc cánh tay một bên cơ thể nhưng cũng có thể lan đến cổ.
SAI TƯ THẾ
- Duy trì các tư thế sai trong một thời gian dài có thể dẫn đến hiện tượng căng cơ, gân ở vùng cổ vai gáy. Một số tư thế sai thường gặp có thể gây đau mỏi cổ vai gáy bao gồm:
- Ngủ trên gối quá cao hoặc chồng quá nhiều gối gây tình trạng đau cổ khi ngủ dậy.
- Ngồi trước máy tính hoặc điện thoại ở tư thế căng cổ về phía trước hoặc ngửa lên.
- Đột ngột giật cổ khi tập thể dục.
CHẤN THƯƠNG MÔ MỀM
Các cơn đau vùng cổ vai gáy có thể xuất phát từ chấn thương mô mềm. Cụ thể, đây là những tổn thương liên quan đến cơ, gân, dây chằng. Một số triệu chứng điển hình đi kèm có thể kể đến như:
- Cứng vùng cổ vai gáy.
- Đau đầu.
- Co thắt cơ bắp.
PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN ĐAU MỎI CỔ VAI GÁY
Đau mỏi cổ vai gáy là một tình trạng phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi và giới tính. Tuy nhiên, để xác định chính xác nguyên nhân gây đau mỏi cổ vai gáy, bác sĩ cần tiến hành chẩn đoán kỹ lưỡng.
KHÁM SỨC KHỎE VÀ HỎI VỀ TIỀN SỬ BỆNH
Bác sĩ sẽ tiến hành khám sức khỏe toàn diện, bao gồm khám vùng cổ vai gáy, cánh tay và bàn tay. Đồng thời, bác sĩ cũng sẽ hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng và các yếu tố có thể gây đau mỏi cổ vai gáy, chẳng hạn như chấn thương, tư thế sai, làm việc quá sức,…
CÁC XÉT NGHIỆM CẬN LÂM SÀNG
Tùy thuộc vào kết quả khám sức khỏe và tiền sử bệnh, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán nguyên nhân gây đau mỏi cổ vai gáy, bao gồm:
- Chụp X-quang: Phương pháp này giúp bác sĩ đánh giá cấu trúc xương cột sống cổ, từ đó phát hiện các bệnh lý như viêm khớp, thoái hóa cột sống, hẹp ống sống, gãy xương,…
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp này giúp bác sĩ quan sát các cấu trúc mềm ở vùng cổ vai gáy, bao gồm dây thần kinh, dây chằng, gân,… MRI là phương pháp chẩn đoán đau mỏi cổ vai gáy chính xác nhất.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Phương pháp này tương tự như chụp X-quang nhưng cung cấp hình ảnh chi tiết hơn. CT thường được chỉ định trong trường hợp đau mỏi cổ vai gáy do chấn thương.
- Điện cơ đồ (EMG): Phương pháp này giúp bác sĩ đo tốc độ dẫn truyền thần kinh, từ đó chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến dây thần kinh, chẳng hạn như thoát vị đĩa đệm, viêm dây thần kinh cánh tay,…
- Chọc dò tủy sống: Phương pháp này được thực hiện để lấy mẫu dịch tủy sống, từ đó giúp bác sĩ chẩn đoán các bệnh lý như nhiễm trùng, viêm tủy sống,…
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ phát hiện các bệnh lý toàn thân có thể gây đau mỏi cổ vai gáy, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp,…
CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ ĐAU CỔ VAI GÁY
- Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi là phương pháp điều trị quan trọng nhất đối với đau cổ vai gáy. Khi nghỉ ngơi, các cơ được thư giãn, giúp giảm đau và cải thiện tình trạng bệnh.
- Chườm nóng hoặc lạnh: Chườm nóng hoặc lạnh giúp giảm đau và viêm. Chườm lạnh trong 24-48 giờ đầu tiên sau khi bị đau sẽ giúp giảm sưng và viêm. Sau đó, có thể chườm nóng để giúp thư giãn cơ và tăng cường lưu thông máu.
- Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc acetaminophen có thể giúp giảm đau và viêm. Nếu đau dữ dội, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn như opioid.
- Thuốc giãn cơ: Thuốc giãn cơ giúp thư giãn các cơ bị co cứng.
- Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh và độ dẻo dai của các cơ ở cổ vai gáy.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật chỉ được chỉ định trong trường hợp đau cổ vai gáy nặng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
- Bấm huyệt: Kích thích các huyệt Đại Chùy, huyệt Ế Phong, huyệt Côn Lôn giúp giảm đau nhức vai gáy.
PHÒNG NGỪA CỔ VAI GÁY
Để phòng ngừa chứng đau cổ vai gáy, bạn nên thực hiện các biện pháp sau:
THỰC HÀNH TƯ THẾ ĐÚNG
Tư thế sai là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau cổ vai gáy. Do đó, việc thực hành tư thế đúng là vô cùng quan trọng để phòng ngừa tình trạng này.
Một số lưu ý về tư thế đúng khi ngồi, đứng, nằm,… như sau:
- Khi ngồi: Ngồi thẳng lưng, hông và vai ngang bằng, hai chân đặt vuông góc với mặt đất.
- Khi đứng: Giữ lưng thẳng, hai vai thả lỏng, hai chân rộng bằng vai.
- Khi nằm: Nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng, hai tay đặt dọc theo thân.
TẬP THỂ DỤC THƯỜNG XUYÊN
Tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường sức khỏe của cơ, xương khớp, từ đó giúp phòng ngừa và giảm thiểu các cơn đau cổ vai gáy.
Một số bài tập giúp tăng cường sức khỏe của vùng cổ vai gáy như:
- Bài tập xoay cổ: Ngồi thẳng lưng, xoay cổ tròn theo chiều kim đồng hồ và ngược chiều kim đồng hồ, mỗi chiều 10 lần.
- Bài tập gập cổ: Ngồi thẳng lưng, gập cổ về phía trước, giữ nguyên tư thế trong 10 giây, sau đó trở về tư thế ban đầu. Lặp lại động tác 10 lần.
- Bài tập vươn vai: Hai tay dang rộng, vươn vai lên cao, giữ nguyên tư thế trong 10 giây, sau đó trở về tư thế ban đầu. Lặp lại động tác 10 lần.
TRÁNH CÁC HOẠT ĐỘNG GÂY CĂNG THẲNG CHO VÙNG CỔ VAI GÁY
Các hoạt động lặp đi lặp lại hoặc thói quen ngồi quá lâu có thể gây căng thẳng cho vùng cổ vai gáy, dẫn đến hình thành các cơn đau nhức khó chịu. Do đó, trong mọi trường hợp, việc đứng dậy và di chuyển xung quanh sau mỗi 30 phút là thực sự cần thiết.
Ngoài ra, bạn cũng nên hạn chế các hoạt động sau:
- Ngồi cúi đầu: Tư thế này khiến trọng lượng của đầu dồn lên cổ, gây căng thẳng cho các cơ vùng cổ vai gáy.
- Nghe điện thoại ở tư thế kẹp giữa cổ và vai: Tư thế này khiến các cơ vùng cổ vai gáy phải căng lên để giữ điện thoại, dẫn đến đau nhức.
- Chơi game điện tử trong thời gian dài: Việc phải tập trung nhìn vào màn hình trong thời gian dài có thể khiến các cơ vùng cổ vai gáy bị căng thẳng, dẫn đến đau nhức.
DUY TRÌ LỐI SỐNG LÀNH MẠNH
Một lối sống lành mạnh cũng giúp phòng ngừa chứng đau cổ vai gáy. Một số lưu ý về lối sống lành mạnh như sau:
- Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc giúp cơ thể được nghỉ ngơi, phục hồi và tái tạo năng lượng.
- Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng: Một chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể và tăng cường sức khỏe của xương khớp.
- Giảm căng thẳng: Căng thẳng là một trong những nguyên nhân gây đau cổ vai gáy. Do đó, bạn cần tìm cách giải tỏa căng thẳng, chẳng hạn như tập thể dục, nghe nhạc,…
Trên đây là một số biện pháp phòng ngừa chứng đau cổ vai gáy. Bằng cách thực hiện các biện pháp này, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc phải tình
