Trẻ bị đau bụng quanh rốn từng cơn: Nguyên nhân và cách xử lý

Trẻ bị đau bụng quanh rốn từng cơn: Nguyên nhân và cách xử lý 1

Đau bụng quanh rốn từng cơn là một triệu chứng phổ biến ở trẻ em, có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Tùy thuộc vào nguyên nhân, cơn đau có thể có mức độ từ nhẹ đến nặng, kèm theo các triệu chứng khác như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, sốt,… Vậy trong tình huống trẻ có cơn đau ở khu vực này, cha mẹ nên làm gì?

Trẻ bị đau bụng quanh rốn từng cơn: Nguyên nhân và cách xử lý 3

Đặc điểm chung của đau bụng vùng rốn

Trẻ bị đau bụng quanh rốn từng cơn một cách âm ỉ, dữ dội, hoặc đau quặn thắt thì những triệu chứng liên quan có thể là:  

  • Sốt
  • Đau di chuyển xuống bụng dưới bên phải
  • Đầy hơi hoặc chướng bụng
  • Chán ăn, mất cảm giác thèm ăn
  • Buồn nôn hoặc nôn mửa
  • Đi ngoài
  • Táo bón
  • Đau nặng hơn lúc cử động như ho hoặc di chuyển

Đau quanh rốn thường do một số vấn đề ở vùng bụng dưới. Những cơ quan của trẻ có liên quan đến vùng bụng này bao gồm:

  • Manh tràng: đoạn cuối cùng của đại tràng có chức năng thu nạp chất lỏng và muối còn sót lại sau lúc tiêu hóa.
  • Ruột thừa: là một ống nhỏ gắn vào manh tràng, ruột thừa đóng vai trò trong hệ miễn dịch và giúp bình phục hệ tiêu hóa.
  • Đại tràng đi lên: thuộc đại tràng
  • Niệu quản phải: là một ống dài và mỏng giúp chuyển nước tiểu từ thận đến bàng quan

Nguyên nhân trẻ bị đau bụng quanh rốn từng cơn

Viêm loét dạ dày – tá tràng

Bệnh lý này diễn ra khi xuất hiện tổn thương dạng viêm loét trên niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng. Trẻ đau bụng quanh rốn là một trong các dấu hiệu viêm loét niêm mạc dạ dày – tá tràng. Ngoài ra trẻ cũng có thể gặp các hiện tượng: buồn nôn, nôn, ợ hơi, chán ăn, chướng bụng,…

Nguyên nhân gây nên bệnh lý này ở trẻ chủ yếu do: vi khuẩn HP, dùng thuốc aspirin hoặc ibuprofen trong một thời gian dài,…

Thoát vị rốn

Trẻ bị thoát vị rốn sẽ có một khối phình ra ở rốn khiến trẻ bị đau ở vị trí thoát vị hoặc đau xung quanh rốn. Cha mẹ quan sát có thể sẽ thấy vùng bụng của trẻ bị sưng tấy hơn bình thường. Bệnh lý này thường gặp ở trẻ sơ sinh hơn so với trẻ lớn.

Viêm ruột thừa

Khởi phát của viêm ruột thừa chính là cơn đau bụng ở rốn sau đó lan xuống xuất hiện cơn đau bụng bên phải phía dưới. Ngoài hiện tượng đau quanh rốn thì trẻ cũng có thể bị táo bón hoặc tiêu chảy, buồn nôn, sốt, đầy hơi, chán ăn,… Ngay khi thấy trẻ có những biểu hiện này thì cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được cấp cứu ngay vì bệnh có thể diễn tiến nguy hiểm cho tính mạng của trẻ.

Bị khó tiêu hoặc táo bón

Khó tiêu rất dễ gặp ở trẻ đang tập ăn dặm. Sau khi ăn phải những thực phẩm gây khó tiêu, trẻ sẽ cảm thấy khó chịu ở vùng bụng, bụng cứng và đau. Ngoài ra, trẻ bị táo bón cũng có thể cảm thấy đau bụng ở xung quanh rốn. Nguyên nhân gây táo bón cho trẻ chủ yếu là do chế độ ăn kém chất xơ, uống nhiều nước ngọt hoặc ăn nhiều dầu mỡ. Khi trẻ bị táo bón đi ngoài trở lại được như bình thường thì cơn đau bụng quanh rốn chấm dứt.

Tắc ruột non

Tắc ruột non có thể xảy ra ở một phần hoặc toàn bộ phần ruột non của trẻ. Khi bị tắc ruột non trẻ không chỉ đau bụng quanh rốn mà gặp tình trạng: chướng bụng, nôn mật xanh mật vàng,…

Ngộ độc thức ăn

Trẻ bị ngộ độc thực ăn sẽ có từng cơn đau quặn bụng quanh rốn kèm đi ngoài phân lỏng, buồn nôn, nôn, sốt,… Nếu không được cấp cứu ngay sẽ nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ.

Nhiễm giun

Đây cũng là một trong các nguyên nhân phổ biến khiến cho trẻ bị đau bụng quanh rốn tái đi tái lại. Thông thường, chỉ khi trẻ được thăm khám, làm xét nghiệm mới phát hiện trứng giun trong phân hoặc thấy hình ảnh giun qua siêu âm.

Bị lo sợ, căng thẳng quá mức

Nếu bị căng thẳng hoặc lo sợ quá mức thì cũng có thể khiến trẻ đau bụng quanh rốn. Cơn đau bụng trong tình huống này thường không xác định được nguyên nhân. Khi tâm lý trẻ được giải tỏa thì cơn đau cũng biến mất.

Cách xử lý khi trẻ đau bụng quanh rốn

Nếu trẻ bị đau bụng quanh rốn, cha mẹ cần bình tĩnh và thực hiện các bước sau:

Quan sát các triệu chứng của trẻ

Cha mẹ cần quan sát các triệu chứng của trẻ, bao gồm:

  • Vị trí, mức độ và tính chất của cơn đau
  • Có kèm theo các triệu chứng khác như sốt, nôn, tiêu chảy,… hay không
  • Cho trẻ nghỉ ngơi: Cho trẻ nằm nghỉ ngơi ở tư thế thoải mái, tránh vận động mạnh.

Cho trẻ uống nhiều nước: Cho trẻ uống nhiều nước để bù nước, đặc biệt nếu trẻ bị tiêu chảy.

Massage bụng cho trẻ: Massage bụng cho trẻ theo chiều kim đồng hồ có thể giúp giảm đau và co thắt dạ dày.

Cho trẻ uống thuốc giảm đau: Nếu cơn đau dữ dội, cha mẹ có thể cho trẻ uống thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ.

Đưa trẻ đến bệnh viện: Nếu trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao, nôn nhiều, co giật,… cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.

Một số biện pháp giúp giảm đau bụng quanh rốn ở trẻ:

Chườm nóng hoặc chườm lạnh lên vùng bụng bị đau: Chườm nóng có thể giúp giảm đau do co thắt dạ dày, trong khi chườm lạnh có thể giúp giảm đau do viêm.

Cho trẻ ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa: Cho trẻ ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa, ít chất béo và gia vị, như cháo, súp, trái cây, rau củ.

Tránh cho trẻ ăn các loại thực phẩm dễ gây khó tiêu: Tránh cho trẻ ăn các loại thực phẩm dễ gây khó tiêu, như thực phẩm cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn lạnh.

Lưu ý khi trẻ bị đau bụng quanh rốn

Nếu trẻ bị đau bụng quanh rốn, cha mẹ cần theo dõi các triệu chứng của trẻ và đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức nếu trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng.

Cha mẹ nên cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tránh ăn các thực phẩm lạ, không đảm bảo vệ sinh.

Cha mẹ nên cho trẻ tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức đề kháng.

RUỘT THỪA LÀ GÌ, RUỘT THỪA NẰM BÊN NÀO, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA

RUỘT THỪA LÀ GÌ, RUỘT THỪA NẰM BÊN NÀO, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA 5

Các chức năng cụ thể của ruột thừa vẫn chưa được xác định rõ đến thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, cơ quan này thường phải đối mặt với nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khoẻ. Do đó, việc tự theo dõi, phát hiện và điều trị sớm là điều cần thiết.

RUỘT THỪA LÀ GÌ, RUỘT THỪA NẰM BÊN NÀO, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA 7

RUỘT THỪA LÀ GÌ?

Ruột thừa là một cấu trúc ống tiêu hóa nhỏ, có hình dạng tương tự một ngón tay, với một đầu kết thúc và đầu còn lại nối với manh tràng. Chiều dài trung bình của ruột thừa ở con người là 9 cm, nhưng có thể dao động từ 5 đến 35 cm. Đường kính của cấu trúc này là 6mm, với trường hợp vượt quá 6mm thường được coi là bị viêm hoặc phình to. Ruột thừa thường nằm ở góc phần tư phía bên phải bụng dưới, gần xương hông.

Phần đáy của ruột thừa nằm dưới van hồi của manh tràng với khoảng cách 2cm ngăn cách giữa ruột già và ruột non. Trong khi đó, phần đỉnh của ruột thừa có thể nằm ở nhiều vị trí khác nhau, như trong khung chậu, bên ngoài phúc mạc hoặc phía sau manh tràng. Đôi khi, cấu trúc này có một nếp gấp hình bán nguyệt của màng nhầy tại lỗ mở của ruột thừa, được gọi là van Gerlach, có hình dạng tương tự như con sâu.

Lớp cơ trên thành của cấu trúc này giúp đẩy chất nhầy vào manh tràng. Nếu quá trình này gặp trục trặc, có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm, đau đớn và khó chịu. Trong những trường hợp rất hiếm, ruột thừa có thể hoàn toàn vắng mặt, phát hiện này thường xảy ra ngẫu nhiên trong quá trình phẫu thuật nội soi khi nghi ngờ về viêm ruột thừa.

RUỘT THỪA CÓ CHỨC NĂNG GÌ?

DUY TRÌ HỆ VI KHUẨN ĐƯỜNG RUỘT

Ruột thừa đóng vai trò quan trọng trong việc sinh sôi và phát triển các vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa, đặc biệt là trong quá trình phục hồi sau tiêu chảy, kiệt sức hoặc các bệnh tiêu hóa khác. Nó được xem như một môi trường sống cho các vi khuẩn có lợi, hoạt động như một bể chứa để duy trì cân bằng vi khuẩn đường ruột. Một nghiên cứu tại Bệnh viện Đại học Winthrop đã chỉ ra rằng, ở những người đã phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa, tỷ lệ tái phát viêm đại tràng do vi khuẩn Clostridium difficile tăng gấp 4 lần so với những người vẫn giữ ruột thừa.

RUỘT THỪA LÀ GÌ, RUỘT THỪA NẰM BÊN NÀO, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA 9

HỖ TRỢ HỆ THỐNG MIỄN DỊCH VÀ BẠCH HUYẾT

Ruột thừa được xác định là một phần quan trọng của hệ miễn dịch niêm mạc ở động vật có vú, bao gồm cả con người. Đặc biệt, nó tham gia vào các phản ứng miễn dịch trung gian thông qua tế bào B và tế bào T có nguồn gốc từ tuyến ức. Cấu trúc này đóng vai trò trong việc loại bỏ chất thải trong hệ thống tiêu hóa và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.

Ngoài ra, các tế bào miễn dịch khác (tế bào lympho bẩm sinh) hoạt động trong ruột thừa cũng giúp duy trì sức khỏe của hệ tiêu hóa. Nhiều nghiên cứu cũng đã chỉ ra mối liên hệ giữa sự hiện diện của ruột thừa và nồng độ tế bào bạch cầu trong manh tràng. Tóm lại, ruột thừa không chỉ là một phần của hệ thống tiêu hóa mà còn mang lại lợi ích miễn dịch quan trọng.

RUỘT THỪA NẰM BÊN NÀO?

Ruột thừa thường đặt ở góc phần tư dưới bên phải của bụng, gần xương hông phải. Gốc của ruột thừa nằm dưới van hồi – manh tràng cách 2cm, tạo ra một ranh giới giữa ruột già và ruột non. Vị trí của ruột thừa tương ứng với một điểm trên thành bụng được gọi là điểm McBurney.

RUỘT THỪA LÀ GÌ, RUỘT THỪA NẰM BÊN NÀO, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA 11

CÁC BỆNH LÝ VỀ RUỘT THỪA

Ruột thừa thường liên quan đến các bệnh lý sau:

VIÊM RUỘT THỪA

Ruột thừa có cấu trúc bao gồm các thành cơ với chức năng đẩy chất nhầy vào manh tràng. Nếu bất kỳ yếu tố nào làm cản trở quá trình này, viêm sẽ xảy ra, dẫn đến sưng tấy, phù nề. Triệu chứng cụ thể bao gồm:

  • Đau âm ỉ, kém khu trú.
  • Khi tình trạng viêm tiến triển, cơn đau bắt đầu khu trú rõ hơn ở vùng hạ sườn phải.
  • Buồn nôn và nôn.
  • Sốt nhẹ.
  • Táo bón hoặc tiêu chảy.

Chướng bụng hoặc đầy hơi: Nếu không kiểm soát được viêm, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như ruột thừa vỡ hoặc áp xe ruột thừa. Điều trị thường là phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa.

U RUỘT THỪA

U ruột thừa có thể là u lành tính hoặc u ác tính, có thể phát hiện trong quá trình phẫu thuật cắt ruột thừa hoặc khi chụp CT bụng vì một nguyên nhân khác. Điều trị thích hợp sẽ tùy thuộc vào loại u và mức độ xâm lấn.

U NHẦY

U nhầy ruột thừa bao gồm các dạng polyp tăng sản, u nang (u lành tính) hoặc u ác tính. Thường được phát hiện trong quá trình phẫu thuật ổ bụng. Phương pháp điều trị thích hợp là phẫu thuật cắt bỏ, tùy thuộc vào tính chất của u.

RUỘT THỪA LÀ GÌ, RUỘT THỪA NẰM BÊN NÀO, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA 13

UNG THƯ BIỂU MÔ TUYẾN

Là một dạng ung thư hiếm gặp, thường phát hiện trong lúc phẫu thuật nội soi. Điều trị thường là phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa và các biện pháp khác tùy thuộc vào mức độ xâm lấn của ung thư.

Tóm lại, các bệnh lý liên quan đến ruột thừa đòi hỏi sự can thiệp phẫu thuật và điều trị phù hợp để ngăn ngừa biến chứng và duy trì sức khỏe.

CHẨN ĐOÁN BỆNH RUỘT THỪA

Các phương pháp cụ thể để chẩn đoán các bệnh liên quan đến ruột thừa bao gồm:

  • Kiểm tra y tế: Bắt đầu bằng việc khám bụng để đánh giá có dấu hiệu của viêm ruột thừa hay không, và xem xét có biến chứng viêm phúc mạc hay không.
  • Xét nghiệm công thức máu toàn bộ (CBC): Số lượng tế bào bạch cầu tăng có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng và viêm.
  • Siêu âm: Phương pháp này giúp phát hiện các dấu hiệu viêm, như ruột thừa phình to, dày thành, sỏi phân, hoặc mỡ xung quanh bị nhiễm.
  • Chụp cắt lớp vi tính (CT): Sử dụng tia X và máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết về tình trạng viêm cũng như có viêm ruột thừa đã vỡ hay chưa.
  • Các xét nghiệm hình ảnh khác: Khi nghi ngờ về một khối u hiếm gặp trên ruột thừa, các xét nghiệm hình ảnh như MRI, CT cũng có thể được sử dụng để xác định chẩn đoán.

CÁCH PHÒNG NGỪA BỆNH RUỘT THỪA

Hiện nay, không có giải pháp tuyệt đối nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn các bệnh liên quan đến ruột thừa. Tuy nhiên, việc kiểm soát thông qua thay đổi chế độ ăn uống giàu chất xơ, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, từ bỏ thuốc lá, và duy trì cân nặng hợp lý có thể mang lại hiệu quả đáng kể.

KẾT LUẬN

Ruột thừa là một cấu trúc nhỏ thuộc hệ tiêu hóa, nằm ở góc phần tư phía dưới bên phải của bụng, gần xương hông bên phải. Mặc dù có thể ít được chú ý, nhưng ruột thừa đóng vai trò quan trọng trong cơ thể và có thể gặp phải các vấn đề sức khỏe như viêm ruột thừa. VIệc hiểu về ruột thừa và cách phòng tránh vấn đề liên quan đến nó có thể giúp cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chúng ta.

NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

1. Triệu chứng khi bị viêm ruột thừa?

  • Đau bụng (bắt đầu từ rốn, sau lan sang hạ sườn phải)
  • Buồn nôn, nôn
  • Sốt nhẹ
  • Ăn không ngon, chán ăn
  • Tiêu chảy hoặc táo bón
  • Đau khi ấn vào bụng dưới bên phải

2. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

  • Có bất kỳ triệu chứng nào kể trên, đặc biệt là đau bụng dữ dội.
  • Viêm ruột thừa cấp là tình trạng y tế khẩn cấp cần được điều trị kịp thời.

3. Chẩn đoán viêm ruột thừa?

  • Dựa vào tiền sử bệnh, triệu chứng, khám lâm sàng và xét nghiệm (máu, hình ảnh).

4. Điều trị viêm ruột thừa?

  • Phẫu thuật cắt ruột thừa là phương pháp điều trị chính.
  • Có thể sử dụng thuốc kháng sinh trong một số trường hợp.