Quan tâm tới cảm xúc của bản thân là cái gốc dưỡng sinh

Quan tâm tới cảm xúc của bản thân là cái gốc dưỡng sinh 1

“Cách đây vài ngày, tôi đọc được một bản báo cáo cho biết hơn một nửa bệnh nhân thuộc khoa nội tiết là người mắc bệnh cường giáp. Vì sao ư? Đa số là vì tinh thần ở trạng thái căng thẳng và lo âu trong thời gian dài.” Đó là chia sẻ của một vị bác sĩ. 

Hiện nay, người ta thường xuyên than thở vì tiền và áp lực từ bạn đồng trang lứa. Những thanh niên ở độ tuổi đôi mươi ngày nào cũng thấy mình đang tụt lại phía sau, thế hệ 9x bắt đầu rụng tóc nhiều tới mức đáng lo ngại. Ưu phiền, lo âu chính là căn bệnh thịnh hành của thời đại này. Vậy làm thế nào để giải quyết vấn đề đó?

Bảy trạng thái cảm xúc – hỷ, nộ, ưu, tư, bi, khổng, kinh – được gọi là thất tình, là một phần không thể thiếu của trải nghiệm con người và cũng là điều cần thiết. Tuy nhiên, cảm xúc quá mức có thể gây hại cho cơ thể và sự cân bằng chính là chìa khóa.

Quan tâm tới cảm xúc của bản thân là cái gốc dưỡng sinh 3

Như Hoàng đế nội kinh đã viết “Nộ làm tổn thương can, hỷ làm tổn thương tâm, tư làm tổn thương tỳ, ưu làm tổn thương phổi, kinh nộ làm tổn thương thận.” Mọi biểu hiện cảm xúc quá mức sẽ ảnh hưởng đến hệ thống khí trong cơ thể, gây ra sự rối loạn và có thể dẫn đến bệnh tật. Rõ ràng, sự cân bằng trong cảm xúc đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe toàn diện của chúng ta.

Không chỉ vậy, Hoàng đế nội kinh còn cho biết “bạo nộ thương âm, bạo hỷ thương dương, quyết khí thượng hành, mãn mạch khứ hình”, tức là quá tức giận sẽ làm tổn thương tới yếu tố âm, vui mừng quá mức cũng sẽ tổn thương yếu tố dương, khí nghịch đi lên khiến hệ thống khí trong cơ thể bị đảo lộn, tổn thương tới tinh thần, sau đó bắt đầu gây hại cho ngoại hình, khiến sức khỏe đi xuống.

Không nên nghĩ rằng Đông y chỉ đang kết nối các yếu tố không liên quan một cách bất tự nhiên. Cụm từ “y học tâm thể” đã được sử dụng để mô tả sự tương tác giữa tâm lý và sức khỏe cơ thể, và theo Phân loại các bệnh tâm thể của Hiệp hội tâm lý học Hoa Kỳ, nhiều bệnh lý cơ thể có thể được liên kết trực tiếp với căng thẳng tâm lý.

Các bệnh như viêm da thần kinh, ngứa, chàm mãn tính, viêm khớp dạng thấp, hen phế quản, loạn nhịp tim, huyết áp cao hoặc thấp, đau nửa đầu, loét dạ dày, loét tá tràng, rối loạn kinh nguyệt, căng thẳng tiền kinh nguyệt, chảy máu tử cung do rối loạn chức năng, đau bụng kinh nguyên phát, vô sinh, cường giáp, tiểu đường, rối loạn giấc ngủ, ung thư, béo phì… đều có thể được liên kết trực tiếp với căng thẳng tâm lý.

Những bệnh kể trên có quen thuộc với bạn không? Bạn nghĩ nó chỉ là vấn đề bề mặt thôi sao? Nếu vậy, tại sao mỗi lần tức giận bạn lại đau bụng? Vì sao một trong những nguyên nhân gây ung thư vú lại là trầm cảm trong thời gian dài?

Quan tâm tới cảm xúc của bản thân là cái gốc dưỡng sinh 5

Nếu muốn kiểm soát cảm xúc của mình, giữ cho cơ thể và tâm trí khỏe mạnh, mọi người cần phải tránh “mười hai cái nhiều”. Đây là điều mà Tôn Tư Mạc đã nhắn nhủ với chúng ta: “Suy tư nhiều sẽ khiến tinh thần mệt mỏi, suy nghĩ nhiều khiến tâm trí phân tán, ham muốn quá nhiều sẽ khiến tâm trí rối bời, nhiều chuyện sẽ khiến bản thân mệt mỏi, nhiều lời khiến khí thiết, cười nhiều tổn thương tạng, buồn nhiều ảnh hưởng tới tim, vui nhiều sẽ không kiểm soát được hành động, mừng quá sẽ khiến ta đãng trí và mê muội, tức giận nhiều khiến cách mạch không ổn định, thích nhiều dẫn tới ám ảnh mê muội, ghét nhiều làm người ta tiều tụy, buồn rầu. Nếu không loại bỏ mười hai cái ‘nhiều’ này, việc vận hành mất cân bằng, khí huyết lộn xộn, mất đi cái căn bản của cơ thể.”

Tương ứng với đó, ta phải làm được “mười hai cái giảm”: “Bớt suy tư, bớt nghĩ ngợi, bớt ham muốn, bớt chuyện, bớt lời, bớt cười, bớt sầu, bớt vui, bớt mừng, bớt giận, bớt yêu, bớt ghét. Người thực hiện được mười hai điều này sẽ có thể bước vào con đường dưỡng sinh.”

Bấm huyệt thái khê: Nuôi gan, dưỡng tâm, thanh hư nhiệt

Bấm huyệt thái khê: Nuôi gan, dưỡng tâm, thanh hư nhiệt 7

Trong văn bản cổ Trung Quốc, chữ “đại” và chữ “thái” thường được sử dụng thay thế cho nhau, làm cho huyệt thái khê trở thành huyệt đại khê. “Đại khê” mang ý nghĩa con suối lớn và nguồn nước này xuất phát từ kinh thận. Huyệt thái khê nằm trên kinh túc thiếu âm thận, thuộc nhóm huyệt nguyên, giúp tư âm bổ thận.

Bấm huyệt thái khê: Nuôi gan, dưỡng tâm, thanh hư nhiệt 9

Chúng ta biết rằng thận và gan có mối quan hệ mẹ con, chăm sóc tốt cho mẹ, con ắt sẽ khỏe mạnh. Gan, mặc dù không phải là cơ quan tiên thiên, nhưng cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình mang thai, sinh nở và kinh nguyệt của phụ nữ. Sự ổn định của gan ảnh hưởng đến khả năng đào thải và có thể gây ra các vấn đề khí huyết, ảnh hưởng đến kinh nguyệt và sinh sản.

Quá trình mang thai, sinh nở và kinh nguyệt hằng tháng của phụ nữ liên quan nhiều đến máu, mà máu lại liên quan mật thiết đến gan. Nếu gan trở nên bất thường, ứ tắc thì chức năng đào thải cũng bị ảnh hưởng, dễ dẫn đến tình trạng khí huyết hư ở phụ nữ, biểu hiện cụ thể là kinh nguyệt không đều, còn có thể gây vô sinh và các bệnh phụ khoa khác, vì vậy trên lâm sàng luôn bắt đầu từ gan khi điều trị các bệnh phụ khoa.

Tuy nhiên, thận vẫn là nền tảng của cơ thể con người, đóng vai trò quan trọng đối với sự sinh trưởng và phát triển của cơ thể, ảnh hưởng tới sinh sản và tuổi thọ của chúng ta, vì vậy mọi người đừng nghĩ rằng thận không quan trọng đối với phụ nữ như đối với nam giới.

Hơn nữa, mối quan hệ giữa thận và gan không chỉ là sự kết nối giữa mẹ và con, mà còn là sự hỗ trợ và bổ sung chặt chẽ giữa hai chức năng quan trọng: thận chủ bế tàng và gan chủ sơ tiết. Cả hai chức năng này cùng nhau đóng vai trò quyết định đối với sức khỏe của phụ nữ. Do đó, khi chúng ta tập trung vào việc dưỡng gan, không thể chỉ đơn thuần tập trung vào cơ quan gan. Trong y học Đông y, chúng ta nhìn nhận cơ thể như một tổng thể hoàn chỉnh, và khi dưỡng gan, chúng ta cũng cần chú ý đến nguồn hóa sinh khí huyết, có nghĩa là thận và tỳ. Khi điều tiết cơ thể thông qua bấm huyệt, chúng ta không chỉ sử dụng huyệt đạo thuộc kinh can mà còn tích hợp kinh thận, kinh tỳ, và thậm chí là kinh tâm bào.

Huyệt thái khê, là huyệt nguyên của kinh thận, đặc biệt hiệu quả trong việc tư âm. Do đó, khi xuất hiện các triệu chứng can huyết hư, can âm hư, chúng ta có thể áp dụng bấm huyệt thái khê để tư âm và dưỡng huyết. Việc này giúp cân bằng năng lượng trong cơ thể, đặc biệt là khi phụ nữ trải qua các thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt, mang thai, hoặc sinh nở. Bằng cách này, chăm sóc sức khỏe trở nên toàn diện hơn và tập trung vào sự liên kết chặt chẽ giữa các yếu tố khác nhau trong cơ thể.

Cơ thể con người có tổng cộng bốn huyệt lớn để dưỡng âm, trong đó có huyệt huyết hải, huyệt túc tam lý và huyệt thái khê. Các huyệt này đóng vai trò quan trọng trong việc tư âm, đặc biệt là huyệt thái khê với công dụng nhuận táo tư âm cực kỳ hiệu quả.

Khi tập trung vào việc dưỡng gan, nên đặt sự chú trọng lớn vào việc tư âm, vì thủy sinh mộc. Huyệt thái khê giúp tự bổ thận âm, thông qua “dưỡng thủy” để dưỡng âm và tư dưỡng thận âm để hỗ trợ can mộc.

Để chăm sóc sức khỏe hàng ngày, chúng ta có thể bồi bổ thận âm và thanh hư nhiệt bằng cách bấm huyệt thái khê. Đối với phụ nữ, đặc biệt là khi đến ngày kinh, việc xoa bóp huyệt thái khê cũng mang lại hiệu quả đáng kể. Huyệt này không chỉ giúp giảm đau bụng mà còn cải thiện tình trạng khô miệng, tâm trạng không ổn định, buồn phiền, đau họng, chóng mặt, và nhiều vấn đề khác. Trong mùa xuân khi can khí đang sinh phát và thời tiết khô hanh, thường xuyên xoa huyệt thái khê giúp bổ âm và nhuận táo.

Để tìm huyệt thái khê, bạn có thể giơ bàn chân ra và ấn vào vùng lõm giữa mắt cá chân và gân gót chân. Thời gian thích hợp để kích thích huyệt này là từ 9 đến 11 giờ tối, thời điểm khi âm khí đặc biệt vượng. Bạn có thể xoa bóp hoặc bấm huyệt này trong khoảng 3-5 phút, hoặc thực hiện vào buổi sáng.