Tác hại của việc ăn đồ cay nóng, dầu mỡ và căn bệnh can hỏa vượng (nóng trong người) 

Tác hại của việc ăn đồ cay nóng, dầu mỡ và căn bệnh can hỏa vượng (nóng trong người)  1

“Mấy ngày trước có một cô gái đến tìm tôi vì mặt nổi mụn mãi không hết. Con gái tuổi dậy thì mọc mụn là điều rất bình thường, nhưng tình trạng này đã kéo dài đến bảy, tám năm. Ban đầu, cô ấy nghĩ khi hết tuổi dậy thì sẽ khỏi, nhưng tới tận lúc tốt nghiệp thạc sĩ, chuẩn bị đi làm, mụn vẫn không có dấu hiệu biến mất. Rõ ràng, mụn trên mặt sẽ ảnh hưởng lớn đến ngoại hình, cô gái này lo lắng về hình ảnh của mình trong công việc cũng như tình yêu, hôn nhân, nên đã đến chỗ chúng tôi trị mụn.

Sau khi bắt mạch, tôi khuyên cô ấy nên điều hòa lại cơ thể trước đã, khi cơ thể khỏe mạnh thì mụn cũng sẽ mất. Tình trạng của cô ấy là can hỏa vượng, tâm hỏa vượng, tỳ vị hư hàn, thể chất kém. Nhưng cũng may cô vẫn còn trẻ, chỉ cần bồi bổ, điều tiết lại cơ thể trong khoảng hai tháng là sẽ không có vấn đề gì. Hai tháng sau, chẳng cần tôi phải nói, cô bé này cũng biết rằng mình không cần đi trị mụn nữa, vì tình trạng mụn đã đỡ hơn rất nhiều.”

Đó là chia sẻ của một vị bác sĩ về một bệnh nhân bị can hỏa vượng.

Tác hại của việc ăn đồ cay nóng, dầu mỡ và căn bệnh can hỏa vượng (nóng trong người)  3

Vậy lý do cho bệnh can hỏa vượng của cô ấy là gì? Đó là do thói quen ăn uống. Cô gái này cực kỳ thích ăn cay và đồ dầu mỡ, vì nó “đậm đà”. Đối với người trẻ, đặc biệt là sinh viên, việc ăn uống thường xuyên tại các quán ăn canteen có thể ảnh hưởng đến chất lượng dinh dưỡng. Thực đơn thường chứa nhiều thực phẩm có hàm lượng muối cao, cay nồng và nhiều dầu mỡ. 

Sở thích ưa thích đồ ăn có vị béo ngậy và ngọt đậm cũng có thể là một yếu tố góp phần vào việc tích tụ dầu mỡ và calo trong cơ thể. Sự kết hợp của các thói quen ăn uống này có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của bệnh can hỏa vượng.

Tác hại của việc ăn đồ cay nóng, dầu mỡ và căn bệnh can hỏa vượng (nóng trong người)  5

Hơn nữa, thói quen ăn kem trong phòng có máy sưởi vào mùa đông có thể là một yếu tố góp phần vào tình trạng sức khỏe của cô gái, đặc biệt là với lượng calo cao của kem và ảnh hưởng của thức ăn lạnh đến tỳ vị. Điều này có thể làm tăng khả năng phát sinh can hỏa, đặc biệt khi tỳ vị yếu và bị tổn thương bởi đồ lạnh.

Cũng như đã đề cập, tâm hỏa vượng có thể liên quan đến gan thuộc mộc và tâm thuộc hỏa. Sự cân nhắc giữa gan và tim như mối quan hệ mẹ – con có thể làm tăng khả năng xuất hiện can hỏa vượng và tâm hỏa vượng. Thêm vào đó, lối sống thức khuya và không lành mạnh có thể làm gia tăng các triệu chứng liên quan đến tâm hỏa và can hỏa. 

Do đó, lời khuyên đối với các bạn trẻ là không nên cho rằng mình khỏe mạnh nên “lao lực”, bởi nhiều bệnh lý có thể tích tụ trong quá trình tiêu hao sức khỏe. Việc không chăm sóc cơ thể có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe lớn khi về già. Sức khỏe phụ thuộc phần nào vào việc bạn có yêu thương bản thân hay không.

Thông điệp về việc tìm sự giúp đỡ của bác sĩ khi xuất hiện triệu chứng của can hỏa vượng là rất quan trọng. Dưới đây là một số lời khuyên dành cho bạn về chăm sóc bản thân:

  • Thực hiện hoạt động thể chất đều đặn: Tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, hoặc thiền có thể giúp giảm căng thẳng và kích thích tuần hoàn máu.
  • Duy trì cân nặng lý tưởng: Quản lý cân nặng là một phần quan trọng của việc kiểm soát can hỏa. Hạn chế ăn đồ chứa nhiều calo và thực hiện hoạt động vận động.
  • Thực hiện các biện pháp giảm stress: Học kỹ thuật quản lý stress như thiền, yoga, hoặc tập trung vào hoạt động thú vị để giảm áp lực tâm lý.
  • Giữ tâm trạng tích cực: Tìm hiểu cách quan sát và điều chỉnh tâm trạng của bản thân. Duy trì tâm lý tích cực có thể giúp giảm căng thẳng.
  • Chú ý đến giấc ngủ: Đảm bảo có giấc ngủ đủ và chất lượng. Giữ lịch trình ngủ đều đặn có thể hỗ trợ quá trình giảm căng thẳng và duy trì sức khỏe can hỏa.

Cuối cùng, nếu đã xuất hiện triệu chứng can hỏa vượng nhưng chưa quá nghiêm trọng, hoặc muốn đề phòng can hỏa vượng vào mùa xuân (mùa có tỷ lệ can hỏa vượng cao), chúng ta có thể sử dụng các loại thức ăn, đồ uống làm mát gan như trà hoa cúc, trà bạc hà, nước chanh…

Tác hại của việc ăn đồ cay nóng, dầu mỡ và căn bệnh can hỏa vượng (nóng trong người)  7

Tuy nhiên, nên nhớ rằng mỗi người có cơ thể phản ứng khác nhau, và việc thực hiện các biện pháp này nên được điều chỉnh tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể. Nếu có bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe, việc thảo luận với bác sĩ sẽ là quan trọng để đảm bảo lựa chọn phù hợp.

Những điều cần lưu ý:

  • Để cải thiện tình trạng can hỏa vượng, cần loại bỏ thói quen ăn uống không lành mạnh như ăn quá nhiều đồ dầu mỡ, hàm lượng calo cao, chú ý giữ tâm trạng vui vẻ và đi ngủ sớm, đảm bảo ngủ đủ giấc.
  • Mùa xuân là mùa có tỷ lệ can hỏa vượng cao, nếu triệu chứng chưa quá nghiêm trọng có thể khắc phục bằng các loại thức uống làm mát gan như trà hoa cúc, nước chanh…

Thức đêm nghĩa là đang phí phạm can huyết 

Thức đêm nghĩa là đang phí phạm can huyết  9

“Cách đây mấy ngày, một người hàng xóm đến nhờ tôi xem giúp mắt của con gái mình. Con gái cô ấy đang học đại học, vừa sang tuổi đôi mươi, nhưng gần đây thị lực suy giảm nhanh chóng, bỏ kính ra hai mắt trông rất dại và đờ đẫn. Cô cứ cho rằng đó là do con gái đeo kính lâu ngày, ai mà chẳng thế. Nhưng độ này con gái hay kêu mắt khô, thậm chí đến khi ngáp cũng không còn chảy nước mắt nữa. Cô cho rằng đây là vấn đề nghiêm trọng, vì vậy cô muốn nhờ tôi khám thử xem sao.

Tôi chỉ hỏi vài câu là biết cô bé này đang bị thiếu máu gan trầm trọng do thức khuya. Từ khi lên đại học, cô bé bắt đầu “buông thả”, hay thức đêm xem phim, lướt web. Cận thị sẽ không làm cho mắt cô bé khô nghiêm trọng như vậy, nhưng thức đêm thì có. Vì sao ư? Vì thức đêm nghĩa là bạn đang tiêu hao can huyết. Nó sẽ dẫn đến việc can huyết hư ”.

Đó là lời chia sẻ của một bác sĩ sau khi khám cho bệnh nhân. Vậy can huyết hư là gì?

Câu chuyện về “can huyết hư” trong bối cảnh y học cổ truyền thường là một cách tiếp cận từ góc độ đặc trưng của nền y học truyền thống, chẳng hạn như y học truyền thống Trung Quốc hoặc Ấn Độ. Thuật ngữ này thường được sử dụng để mô tả một trạng thái nơi máu trong cơ thể bị “nhiễm độc,” và nguyên nhân thường được liên kết với các yếu tố như chế độ ăn không lành mạnh, lối sống không lành mạnh, và các bệnh lý mạn tính.

Thức đêm nghĩa là đang phí phạm can huyết  11

Dưới đây là một số giải thích về nguyên nhân và triệu chứng của can huyết hư:

Nguyên nhân gây can huyết hư:

  • Tích tụ độc tố do ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn chứa quá nhiều thực phẩm có thể tạo ra độc tố trong cơ thể.
  • Sinh hoạt không điều độ: Thiếu hoạt động vận động có thể dẫn đến sự tích tụ độc tố và làm suy giảm sức khỏe chung.
  • Làm việc quá sức: Áp lực công việc và căng thẳng có thể góp phần vào tình trạng can huyết hư.
  • Bệnh lý mạn tính như viêm gan, xơ gan: Các bệnh lý này có thể làm tăng cường sự tích tụ độc tố trong cơ thể.
  • Tác nhân ngoại sinh như nhiễm trùng, hóa chất: Nhiễm trùng và tác nhân hóa học có thể góp phần vào can huyết.

Triệu chứng của can huyết hư:

  • Nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt: Do ảnh hưởng của độc tố đến hệ thống thần kinh.
  • Mệt mỏi, khó ngủ, mất ngủ: Do sự ảnh hưởng của can huyết đến quá trình thải độc tố và chất cặn từ cơ thể.
  • Chán ăn, buồn nôn, nôn: Dấu hiệu của sự không cân bằng chất dinh dưỡng và chất độc tố.
  • Đau bụng, đi ngoài phân lỏng: Tính độc hại có thể gây kích thích cho đường hệ tiêu hóa.
  • Da vàng, mắt vàng: Đây có thể là dấu hiệu của vấn đề gan.
  • Rụng tóc, mụn nhọt: Sự suy giảm sức khỏe tổng thể có thể ảnh hưởng đến tình trạng da và tóc.
Thức đêm nghĩa là đang phí phạm can huyết  13

Can huyết hư nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong.

Và quay trở lại với câu chuyện vị bác sĩ chia sẻ ở trên thì theo quan điểm của y học cổ truyền, đặc biệt là trong ngữ cảnh của Hoàng đế nội kinh, một phần của y học Trung Quốc truyền thống. Sức khỏe của mắt được liên kết chặt chẽ với tình trạng máu gan và cân nhắc về việc nuôi dưỡng mắt thông qua việc duy trì máu gan.

Cụ thể, quan điểm này nhấn mạnh:

  • Mối quan hệ giữa máu gan và sức khỏe mắt: Theo quan điểm này, máu gan được xem là nguồn năng lượng quan trọng cung cấp cho mắt để thực hiện chức năng bình thường.
  • Máu về gan khi đi ngủ: Quan điểm rằng máu về gan khi đi ngủ là quan trọng để hỗ trợ quá trình nghỉ ngơi và tái tạo năng lượng cho cơ thể và tâm trí.
  • Thức khuya và làm việc căng thẳng: Đề cập đến việc tránh thức khuya, làm việc căng thẳng và sử dụng mắt quá mức để tránh tình trạng tiêu hao can huyết.
  • Rủi ro thiếu máu gan: Nếu không giữ cho gan được nghỉ ngơi và hồi phục đúng cách, có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu gan.

Dưới đây là chi tiết về các triệu chứng và tác động của việc thiếu can huyết:

Triệu chứng liên quan đến mắt:

  •    Mắt khô: Thiếu máu có thể dẫn đến giảm sức ẩm trong mắt, gây mắt khô và không thoải mái.
  •    Nhìn lâu sẽ cảm thấy hoa mắt: Thiếu máu có thể làm giảm cung cấp dưỡng chất cho mắt, dẫn đến cảm giác hoa mắt khi nhìn lâu.
Thức đêm nghĩa là đang phí phạm can huyết  15

Triệu chứng về giấc ngủ và tâm lý:

  •  Buổi tối ngủ không yên giấc, mơ nhiều: Thiếu can huyết có thể gây ra sự không ổn định trong giấc ngủ và tình trạng tâm lý, làm giảm chất lượng giấc ngủ và tăng khả năng mơ nhiều.
  •  Rối loạn cảm xúc, tinh thần bất ổn: Mối liên kết giữa gan và cảm xúc trong y học cổ truyền được coi là quan trọng, vì vậy khi thiếu can huyết, cảm xúc có thể trở nên rối loạn và tinh thần bất ổn.
  •  Dễ gặp ác mộng, buồn bực, cáu giận: Tình trạng cảm xúc không ổn định có thể dẫn đến tình trạng tâm lý không tích cực, bao gồm ác mộng, buồn bực, và cáu giận, đặc biệt là trước kỳ kinh nguyệt.

Tác động lên tình trạng da mặt và đầu:

  • Da mặt không được nuôi dưỡng, xỉn màu: Thiếu can huyết có thể ảnh hưởng đến sự cung cấp dưỡng chất cho da mặt, làm giảm độ ẩm và gây xỉn màu.
  • Ngứa và rụng tóc: Do khí huyết không đủ để cung cấp đủ dưỡng chất cho da đầu, dẫn đến tình trạng ngứa và rụng tóc.
Thức đêm nghĩa là đang phí phạm can huyết  17

Gan thiếu máu nên không thể lấp đầy mạch xung và mạch nhâm. Mạch xung là “bể” của mười hai kinh mạch, quản lý khí huyết của các cơ quan nội tạng. Mạch nhâm có nhiệm vụ điều hòa phần âm của toàn thân. Mạch xung cùng với mạch nhâm duy trì, điều hòa hoạt động sinh lý ở phụ nữ. do đó xuất hiện tình trạng kinh nguyệt ra ít, màu tương đối nhạt. Ngoài ra móng tay của những người này cũng có những đường sọc rõ rệt, dễ gãy móng.

Dù có những biểu hiện không ảnh hưởng lớn nhưng tất cả các triệu chứng này đều là lời cảnh báo cho bạn rằng can huyết không đủ, cần chú ý đến cơ thể của bản thân.

Vậy làm thế nào để bổ sung máu cho gan?

Trong trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể điều tiết bằng thuốc. Nếu tình trạng vẫn còn nhẹ, mọi ngày. Nhưng trước đó, chúng ta cần loại bỏ những thói quen có hại cho gan. Đi làm là việc ai cũng phải thực hiện đã đành, nhưng sau một ngày làm việc vất vả, buổi tối đừng thức khuya nữa, đặc biệt là thức khuya để nghĩ ngợi lung tung. Hãy đi ngủ sớm, như vậy mới có thể giúp gan đủ máu, vừa khỏe mạnh vừa xinh xắn. Sau một giấc ngủ, chẳng những sức lực phục hồi, tinh thần thoải mái, mà da dẻ cũng sẽ có sự cải thiện đáng kể.

Tốt nhất nên đi ngủ lúc mười giờ tối. Đây là giờ hợi, còn gọi là giờ “nhân định”, lúc này con người nên tĩnh lặng và nằm xuống đi ngủ, không nên hoạt động, đặc biệt là xem máy tính hay điện thoại.

Nếu bất đắc dĩ phải thức muộn, tối đa cũng không nên quá mười một giờ. Ngoài việc tránh thức khuya, mọi người cũng cần chú ý tới thời lượng ngủ. Người trưởng thành nên bảo đảm ngủ ít nhất bảy tiếng một ngày. Ngoài ra, không nên để mắt làm việc quá sức, nếu cần làm việc trên máy tính và điện thoại trong thời gian dài, cách một tiếng hãy đứng lên vận động, nhìn ra xa hoặc nhắm mắt nghỉ ngơi một lúc. Đây mới chính là cách sống và làm việc có trách nhiệm với sức khỏe của bản thân.

Những điều cần ghi nhớ:

  • Thức đêm là tiêu hao can huyết
  •  Đi ngủ sớm và ngủ đủ giấc để vừa khỏe mạnh vừa xinh xắn.
  • Tốt nhất nên ngủ lúc mười giờ tối, người trưởng thành cân đảm bảo ngủ ít nhất bảy tiếng một ngày.