Cây tầm bóp là một loại cây mọc dại ở các vùng quê của Việt Nam và rất phổ biến. Loại cây này từ lâu đã được dùng như một loại rau ăn và làm thuốc chữa bệnh. Trong đông y, tầm bóp có nhiều công dụng chữa bệnh nên nhiều gia đình thường trồng dự phòng trong vườn nhà để dùng khi cần.
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂY TẦM BÓP
Cây tầm bóp hay còn gọi là cây bôm bốp, thù lù cạnh, bùm bụp, lồng đèn,… là một loại cây thân thảo thuộc họ Cà, thường mọc hoang dại ở nhiều nơi trên thế giới.
- Thân cây: Thân cây tầm bóp có chiều cao trung bình từ 50 đến 90 cm, phân nhánh nhiều, thường mọc rủ xuống.
- Lá cây: Lá cây tầm bóp có màu xanh, hình bầu dục, dài khoảng 0,3 cm và rộng từ 0,2 đến 0,4 cm. Các lá mọc xen kẽ nhau, nối liền với thân bằng cuống lá dài khoảng 0,15 đến 0,3 cm.
- Hoa cây tầm bóp: Hoa tầm bóp có 5 cánh, màu trắng và nhụy màu vàng. Cuống hoa nhỏ, mọc đơn độc. Đài hoa tầm bóp có hình chuông màu xanh, bên ngoài được phủ một lớp lông tơ mịn.
- Quả cây tầm bóp: Quả tầm bóp có thể mọc quanh năm và có đặc điểm là quả mọng, hình tròn, bề mặt nhẵn. Quả tầm bóp có màu xanh khi còn tươi, nhưng khi chín chuyển sang màu đỏ hoặc cam.
- Hạt cây tầm bóp: Mỗi quả tầm bóp chứa rất nhiều hạt nhỏ li ti.
THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂY TẦM BÓP
- Chất xơ: Chất xơ có tác dụng giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, ngăn ngừa táo bón và các bệnh về đường ruột.
- Chất béo: Chất béo trong quả tầm bóp là chất béo không bão hòa, có tác dụng tốt cho sức khỏe tim mạch.
- Protein: Protein là thành phần quan trọng của cơ thể, có tác dụng giúp xây dựng và sửa chữa các mô.
- Đường: Đường trong quả tầm bóp là đường tự nhiên, có tác dụng cung cấp năng lượng cho cơ thể.
- Vitamin C: Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại.
- Các khoáng chất: Quả tầm bóp chứa nhiều khoáng chất quan trọng cho cơ thể như lưu huỳnh, sắt, kẽm, magie, canxi, photpho, clo, natri,…
- Các Physalin A-D, Physagulin A-G: Đây là các chất có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm và chống oxy hóa.
- Các alkaloid: Các alkaloid có tác dụng giảm đau, hạ sốt và chống co thắt.
TÁC DỤNG CÂY TẦM BÓP LÀ GÌ?
HỖ TRỢ SỨC KHỎE TIM MẠCH
Tầm bóp là một loại cây dại có nhiều công dụng, trong đó có hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Vitamin C và vitamin A là hai chất dinh dưỡng quan trọng có trong tầm bóp, có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ mạch máu khỏi tổn thương. Ngoài ra, tầm bóp còn chứa các hợp chất khác có khả năng giúp kiểm soát cholesterol trong máu, cải thiện lưu thông máu và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
HỖ TRỢ ĐIỀU TRỊ UNG THƯ
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng tầm bóp có thể giúp hỗ trợ điều trị ung thư. Vitamin C có trong tầm bóp có tác dụng chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương bởi các gốc tự do. Ngoài ra, tầm bóp còn chứa các hợp chất khác có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
CẢI THIỆN SỨC KHỎE MẮT
Vitamin A là một chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe mắt, giúp ngăn ngừa tình trạng khô mắt, giảm thị lực, đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng. Tầm bóp là một nguồn cung cấp vitamin A dồi dào, giúp cải thiện sức khỏe mắt và ngăn ngừa các bệnh về mắt.
GIÚP HẠ SỐT, CHỮA CẢM LẠNH
Tầm bóp có tác dụng hạ sốt, giảm đau và chống viêm, giúp cải thiện các triệu chứng của cảm lạnh và cúm. Ngoài ra, tầm bóp còn chứa các chất dinh dưỡng giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng.
ĐIỀU TRỊ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG, PHÒNG NGỪA SỎI TIẾT NIỆU
Vitamin C có trong tầm bóp có tác dụng tăng cường tác dụng của insulin, giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Ngoài ra, tầm bóp còn chứa các chất dinh dưỡng giúp ngăn ngừa hình thành sỏi tiết niệu.
NGĂN NGỪA TỔN THƯƠNG MÔ CƠ
Vitamin C là một chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen, giúp tăng cường sức khỏe và độ đàn hồi của cơ bắp. Ngoài ra, vitamin C còn có tác dụng chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ bắp khỏi tổn thương do tập luyện.
NHỮNG BÀI THUỐC TỪ CÂY TẦM BÓP
BÀI THUỐC CHO NGƯỜI TIỂU ĐƯỜNG
Nguyên liệu:
- Rễ cây tầm bóp: 20g
- Chu sa: 20g
- Tim lợn: 1 quả
Cách làm:
- Rửa sạch rễ cây tầm bóp và chu sa.
- Tim lợn rửa sạch, bỏ bớt mỡ.
- Cho tất cả các nguyên liệu vào nồi, đổ nước ngập và đun sôi.
- Đun nhỏ lửa, ninh nhừ trong khoảng 30 phút.
- Chắt lấy nước, chia thành nhiều lần uống trong ngày.
BÀI THUỐC CHỮA BỆNH HÔ HẤP
Nguyên liệu:
- Quả tầm bóp khô: 20g
Cách làm:
- Quả tầm bóp khô rửa sạch.
- Cho vào nồi, đổ nước ngập và đun sôi.
- Đun nhỏ lửa, sắc lấy nước.
- Uống ngày 2-3 lần.
BÀI THUỐC CHỮA MỤN NHỌT
Nguyên liệu:
- Quả tầm bóp tươi: 20g
Cách làm:
- Quả tầm bóp tươi rửa sạch với nước muối loãng.
- Giã nhỏ, vắt lấy nước.
- Bã tầm bóp đắp lên nhọt, đinh râu.
MỘT SỐ LƯU Ý KHI SỬ DỤNG TẦM BÓP
Tầm bóp là một loại cây dại có nhiều công dụng, được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian. Tuy nhiên, khi sử dụng tầm bóp, cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Không sử dụng tầm bóp cho phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ em dưới 2 tuổi. Các nghiên cứu hiện tại chưa có đủ bằng chứng về độ an toàn của tầm bóp đối với các đối tượng này.
- Không sử dụng tầm bóp nếu bạn đang mắc các bệnh lý về gan, thận hoặc dị ứng với các thành phần của cây tầm bóp. Tầm bóp có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, phát ban,… đối với những người có cơ địa nhạy cảm.
Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng tầm bóp để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Ngoài ra, khi sử dụng tầm bóp, cần lưu ý những vấn đề sau:
- Chọn những lá tầm bóp tươi, không bị sâu bệnh. Lá tầm bóp có thể được bảo quản trong tủ lạnh để sử dụng dần.
- Liều dùng và cách dùng cần được tuân theo chỉ định của bác sĩ hoặc người có chuyên môn.
Có thể thấy, tầm bóp là một loại dược liệu tự nhiên, có nhiều công dụng trong hỗ trợ điều trị bệnh. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào khi sử dụng loại cây này cũng mang đến tác dụng như mong muốn. Nếu có bất cứ vấn đề gì bất thường về sức khỏe, tốt nhất nên đưa người bệnh đến khám tại các cơ sở y tế uy tín.
