VITAMIN C CÓ TÁC DỤNG GÌ? CÁCH BỔ SUNG HIỆU QUẢ

VITAMIN C CÓ TÁC DỤNG GÌ? CÁCH BỔ SUNG HIỆU QUẢ 1

Vitamin C là một trong 13 loại Vitamin thiết yếu đối với cơ thể, có vai trò quan trọng trong quá trình sinh tổng hợp collagen.Vậy bạn có biết vitamin C là gì? Công dụng của vitamin C và cách bổ sung vitamin C cho cơ thể thế nào cho hiệu quả? Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây của phunutoancau.

VITAMIN C CÓ TÁC DỤNG GÌ? CÁCH BỔ SUNG HIỆU QUẢ 3

VITAMIN C LÀ GÌ?

Vitamin C là một loại vitamin tan trong nước, có vai trò quan trọng đối với cơ thể. Vitamin C còn được gọi là axit ascorbic.

Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại do các gốc tự do gây ra. Gốc tự do là các phân tử không ổn định có thể gây ra tổn thương tế bào, dẫn đến một số bệnh mãn tính như ung thư, tim mạch và thoái hóa thần kinh.

Vitamin C cũng cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen, một loại protein quan trọng giúp tạo ra da, xương, sụn và các mô liên kết khác. Collagen giúp duy trì độ đàn hồi của da, giúp vết thương mau lành và ngăn ngừa loãng xương.

VITAMIN C CÓ TÁC DỤNG GÌ?

NGĂN NGỪA LOẠN NHỊP TIM

Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, có thể giúp bảo vệ tim mạch khỏi bị tổn thương. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Heart cho thấy, những người bổ sung vitamin C trước, trong và sau phẫu thuật tim có nguy cơ bị loạn nhịp tim thấp hơn 50% so với những người không bổ sung.

TĂNG CƯỜNG HẤP THỤ SẮT

Vitamin C giúp cơ thể hấp thụ sắt nonheme, loại sắt có nguồn gốc từ thực vật, tốt hơn. Khi kết hợp sử dụng vitamin C với sắt, cơ thể có thể hấp thụ đến 4 lần lượng sắt nonheme so với khi không có vitamin C.

NGĂN NGỪA MẤT THỊ LỰC TUỔI GIÀ

Vitamin C giúp bảo vệ mắt khỏi các gốc tự do, nguyên nhân gây thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi (AMD). Nghiên cứu cho thấy, việc bổ sung vitamin C, vitamin E, kẽm và beta-carotene có thể giúp giảm nguy cơ mắc AMD.

TĂNG CƯỜNG HỆ MIỄN DỊCH

Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Vitamin C giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng, rút ngắn thời gian mắc cảm lạnh và cúm.

LÀM TRỐNG ĐẠI TRÀNG

Vitamin C giúp làm mềm phân và kích thích nhu động ruột, giúp làm sạch đại tràng trước khi nội soi.

NGỪA CHÁY NẮNG

Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, có thể giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Journal of Investigative Dermatology cho thấy, những người bôi kem chống nắng có chứa vitamin C có ít nếp nhăn và đốm đen hơn so với những người chỉ bôi kem chống nắng thông thường.

GIẢM BAN ĐỎ TRÊN DA

Kem dưỡng da chứa vitamin C và vitamin E có thể giúp giảm mẩn đỏ trên da sau khi làm thủ thuật thẩm mỹ như xóa sẹo, xóa nếp nhăn bằng laser.

BỆNH THIẾU MÁU TÁN HUYẾT

Bệnh nhân đang lọc máu có thể được bổ sung vitamin C để giúp kiểm soát bệnh thiếu máu tán huyết.

TĂNG HIỆU QUẢ CỦA HOẠT ĐỘNG THỂ CHẤT

Ăn nhiều thực phẩm chứa vitamin C là phần quan trọng của chế độ ăn kiêng giúp tăng hiệu quả quá trình hoạt động thể chất và sức mạnh cơ bắp.

NGĂN NGỪA LÃO HÓA

Kem dưỡng da chứa vitamin C và vitamin E có thể giúp ngăn ngừa nếp nhăn, làm chậm quá trình lão hóa da.

DẤU HIỆU NHẬN BIẾT THIẾU VITAMIN C

Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến của thiếu vitamin C:

VITAMIN C CÓ TÁC DỤNG GÌ? CÁCH BỔ SUNG HIỆU QUẢ 5
  • Tăng nguy cơ mắc nhiễm trùng: Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường. Khi thiếu vitamin C, hệ miễn dịch bị suy yếu, làm tăng nguy cơ mắc nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường hô hấp.
  • Chậm lành vết thương: Vitamin C là một chất cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen, một loại protein giúp liên kết các tế bào lại với nhau. Khi thiếu vitamin C, quá trình tổng hợp collagen bị chậm lại, dẫn đến vết thương lâu lành.
  • Sưng nướu, chảy máu chân răng: Vitamin C là một chất cần thiết cho sức khỏe răng miệng. Khi thiếu vitamin C, nướu răng trở nên yếu và dễ bị viêm nhiễm, dẫn đến sưng nướu, chảy máu chân răng.
  • Tụ máu dưới da: Vitamin C giúp tăng cường khả năng đông máu. Khi thiếu vitamin C, khả năng đông máu bị giảm, dẫn đến tụ máu dưới da.
  • Mệt mỏi, suy nhược: Vitamin C đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình trao đổi chất của cơ thể. Khi thiếu vitamin C, cơ thể có thể bị mệt mỏi, suy nhược cơ thể.

MỖI NGƯỜI CẦN BỔ SUNG BAO NHIÊU VITAMIN C?

Theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, nhu cầu vitamin C hàng ngày của mỗi người như sau:

  • Trẻ em dưới 6 tháng: 25 mg/ngày
  • Trẻ em từ 6 tháng đến 6 tuổi: 30 mg/ngày
  • Trẻ em từ 7 đến 9 tuổi: 35 mg/ngày
  • Trẻ em từ 10 đến 18 tuổi: 65 mg/ngày
  • Người trưởng thành: 70 mg/ngày
  • Phụ nữ mang thai: 85 mg/ngày
  • Phụ nữ cho con bú: 120 mg/ngày

MỘT SỐ THỰC PHẨM GIÀU VITAMIN C

Để đảm bảo cung cấp đủ vitamin C cho cơ thể, bạn nên bổ sung vitamin C từ thực phẩm. Một số thực phẩm giàu vitamin C bao gồm:

  • Trái cây họ cam quýt: cam, quýt, bưởi, chanh,…
  • Trái cây họ dâu: dâu tây, dâu Driscoll,…
  • Rau lá xanh: cải xoăn, bông cải xanh, súp lơ,…
  • Ớt chuông
  • Đậu phụ
  • Rau củ quả đông lạnh

Bạn cũng có thể bổ sung vitamin C dưới dạng thực phẩm chức năng, tuy nhiên cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

LƯU Ý KHI SỬ DỤNG BỔ SUNG VITAMIN C

Để đảm bảo cung cấp đủ vitamin C cho cơ thể, bạn có thể bổ sung vitamin C từ thực phẩm hoặc thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, việc bổ sung vitamin C cũng cần lưu ý một số điều sau:

UỐNG NHIỀU NƯỚC

Vitamin C cần nước để được hấp thụ tốt hơn. Bạn nên uống nhiều nước, từ 1,5 – 2,5 lít nước mỗi ngày để giúp cơ thể hấp thụ vitamin C tốt hơn.

DÙNG ĐÚNG LIỀU LƯỢNG

Liều lượng vitamin C khuyến nghị hàng ngày là 70 mg đối với người trưởng thành. Nếu bổ sung quá nhiều vitamin C, có thể dẫn đến một số tác dụng phụ như:

  • Tiêu chảy
  • Tăng nguy cơ mắc sỏi thận
  • Tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2

SỬ DỤNG ĐÚNG CÁCH

Nếu sử dụng dạng viên nhai, phải nhai hoàn toàn trước khi nuốt. Không nghiền nát, nhai hoặc đập vỡ viên uống, hãy nuốt trọn vẹn thuốc. Sử dụng dụng cụ đo để đo liều lượng khi uống vitamin dạng lỏng hoặc siro.

NGỪNG SỬ DỤNG TỪ TỪ

Nếu bị thiếu vitamin C hoặc đang dùng vitamin C liều cao, không ngừng đột ngột vì có thể gây chảy máu nướu răng, xuất hiện điểm đỏ hoặc xanh dương quanh nang lông, cơ thể mệt mỏi.

THỜI ĐIỂM SỬ DỤNG

Thời điểm tốt nhất để cơ thể hấp thụ tốt vitamin C là khi đói bụng. Do đó, bạn nên sử dụng chế phẩm bổ sung vào buổi sáng, trước khi ăn 30 phút hoặc sau khi ăn 2 giờ.

BẢO QUẢN ĐÚNG CÁCH

Vitamin C dễ bị oxy hóa, vì vậy bạn nên bảo quản vitamin C ở nơi khô ráo, thoáng mát để tránh vitamin C bị phân hủy.

Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung vitamin C dưới dạng thực phẩm chức năng

BỔ SUNG SẮT CHO BÀ BẦU NHƯ THẾ NÀO CHO HỢP LÝ?

BỔ SUNG SẮT CHO BÀ BẦU NHƯ THẾ NÀO CHO HỢP LÝ? 7

Nhu cầu về sắt của phụ nữ tăng cao trong giai đoạn mang thai, vì vậy cần chủ ý bổ sung sắt cho bà bầu đúng và đủ để có thai kỳ khỏe mạnh. Theo một số thống kê, có đến 52% phụ nữ mang thai ở các nước đang phát triển bị thiếu máu do thiếu sắt. Việc thiếu máu do thiếu sắt kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi.

Vai trò của sắt đối với phụ nữ mang thai

BỔ SUNG SẮT CHO BÀ BẦU NHƯ THẾ NÀO CHO HỢP LÝ? 9

Sắt có vai trò vô cùng quan trọng trong cơ thể. Sắt khi kết hợp cùng protein sẽ tạo ra huyết sắc tố hemoglobin, vận chuyển O2 và CO2, giúp phòng ngừa bệnh thiếu máu và tham gia vào thành phần của các men oxy hóa khử.

Từ ngày thứ 18 thì phôi đã có mầm mống để hình thành não, và khi thai được 3 tháng tuổi noãn đã phát triển đầy đủ các thành phần. Thời điểm thai ở tuần 20 là cột mốc quan trọng trong khi phát triển của thai nhi, lúc này noãn phát triển mạnh mẽ về khối lượng và hoàn thiện về chức năng. Từ thai kỳ 20 tuần đến lúc em bé chào đời, kích thước của não sẽ tăng gấp 6 lần, các tế bào thần kinh có kết nối phức tạp hơn.

Sự tăng trưởng của não đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển, tư duy, khả năng học hỏi và trí nhớ của em bé. Quá trình này cần cung cấp nhiều dưỡng chất như sắt, axit folic, các vitamin như vitamin B6, B12, mangan, đồng, iod, vitamin D, cholin, kẽm… 

“Một sản phụ khỏe mạnh và thai nhi nặng khoảng 3.3 kg thì người mẹ cần sản xuất thêm 1250ml máu để có thể cung cấp nuôi dưỡng thai nhi trong suốt thai kỳ. Vì vậy việc cung cấp sắt cho mẹ bầu là vô cùng quan trọng cho sức khỏe của mẹ và sự phát triển của bé.”

Theo một số nghiên cứu nếu mẹ bầu không được bổ sung sắt trong thai kỳ có thể dẫn đến nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt, gây nên các hiện tượng như chóng mặt, buồn nôn… nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng đến sự phát triển về não bộ của em bé. Vì vậy phụ nữ đang có dự định mang thai và đang trong thai kỳ nên được thăm khám với bác sĩ và nghe tư vấn về việc bổ sung sắt ngừa thiếu máu do thiếu sắt.

Thiếu máu khi mang thai khiến phụ nữ có nguy cơ có kết quả thai kỳ kém, bao gồm cả tử vong mẹ; điều này cũng làm tăng nguy cơ tử vong chu sinh, sinh non và nhẹ cân. Trẻ sơ sinh có mẹ bị thiếu máu có lượng sắt dự trữ ít hơn một nửa so với bình thường. Tỷ lệ mắc bệnh truyền nhiễm tăng lên ở những người thiếu sắt, do thiếu sắt sẽ gây ra tác động bất lợi lên hệ miễn dịch. Thiếu sắt cũng liên quan đến việc giảm sự phát triển nhận thức thần kinh.

Nên bổ sung sắt cho bà bầu khi nào?

BỔ SUNG SẮT CHO BÀ BẦU NHƯ THẾ NÀO CHO HỢP LÝ? 11

Bổ sung sắt cho bà bầu nên được thực hiện từ tháng thứ mấy của thai kỳ? Theo thông tin từ viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam, phụ nữ mang thai cần bổ sung sắt từ những tháng đầu của thai kỳ, trong lần thăm khám đầu tiên.

Việc bổ sung sắt có thể thông qua việc ăn uống, tuy nhiên các thực phẩm hằng ngày chỉ cung cấp khoảng 13% nhu cầu sắt cần có, vì vậy mẹ cần bổ sung thêm sắt bằng việc sử dụng các viên uống sắt dành cho bà bầu.

Phụ nữ đang có dự định mang thai có thể uống bổ sung sắt trước thời gian mang thai từ 1-3 tháng.

Hàm lượng sắt cho bà bầu như thế nào là đủ?

Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về bổ sung sắt trong chăm sóc tiền sản, việc cung cấp sắt đường uống hàng ngày là một phần quan trọng để giảm nguy cơ sinh con nhẹ cân và tình trạng thiếu máu ở bà bầu. Trong trường hợp phụ nữ mang thai, việc bổ sung từ 30 – 60 mg sắt nguyên tố và 400 μg axit folic hàng ngày suốt thai kỳ được khuyến nghị.

Thời điểm bắt đầu bổ sung sắt cho bà bầu càng sớm càng tốt, đặc biệt là trong nhóm thai phụ không mắc tình trạng thiếu máu. Kiểm tra tình trạng thiếu máu ở giai đoạn tiền sản và hậu sản, đồng thời ngăn chặn và kiểm soát bệnh lý như sốt rét và nhiễm giun móc cũng được khuyến cáo.

Dựa trên tổng quan Cochrane với 60 nghiên cứu, trong đó có 43 thử nghiệm đủ tiêu chuẩn và 16 thử nghiệm được đánh giá cao về chất lượng, kết quả cho thấy bổ sung sắt hàng ngày giúp giảm nguy cơ sinh con nhẹ cân và cải thiện cân nặng trung bình của trẻ sơ sinh. Ngoài ra, bổ sung sắt còn giảm 70% nguy cơ thiếu máu mẹ và 57% nguy cơ thiếu sắt trong thai kỳ.

WHO cũng khuyến nghị nâng cao ý thức về việc bổ sung sắt cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là ở những vùng có tỷ lệ thiếu máu cao trong cộng đồng. Theo WHO, khoảng 30,2% phụ nữ trên thế giới không mang thai bị thiếu máu. Các nguyên nhân khác gồm nhiễm ký sinh trùng, viêm nhiễm, rối loạn di truyền cấu trúc Hemoglobin, thiếu hụt vitamin và khoáng chất, trong đó có sắt, Vitamin A, B12 và folate. Khoảng một nửa các trường hợp liên quan đến thiếu máu có liên quan đến thiếu sắt. Tổ chức Y tế Thế giới đề xuất việc bổ sung acid folic và sắt liên tục cho nhóm phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là ở những vùng có tỷ lệ thiếu máu cao để cải thiện nồng độ Hemoglobin và giảm nguy cơ thiếu máu.

Hướng dẫn cách bổ sung sắt cho bà bầu đúng chuẩn

Thực phẩm chứa nhiều sắt

BỔ SUNG SẮT CHO BÀ BẦU NHƯ THẾ NÀO CHO HỢP LÝ? 13

Sắt tồn tại trong thực phẩm dưới hai dạng chính là sắt heme và sắt non-heme, mỗi dạng đều mang lại những lợi ích và xuất hiện trong các nguồn thực phẩm đa dạng.

Thực phẩm giàu sắt heme

  • Nguồn gốc: Dạng sắt heme thường xuất hiện trong thực phẩm động vật và được hấp thu một cách dễ dàng tại ruột.
  • Ví dụ: Nghêu, sò huyết, cá, thịt bò, gà, cũng như trong các nội tạng động vật như gan gà, gan heo, gan bò.
  • Hấp thụ: Dạng này hấp thụ hiệu quả ở ruột.

Thực phẩm giàu sắt non-heme

  • Nguồn gốc: Sắt non-heme thường xuất hiện trong thực phẩm thực vật.
  • Ví dụ: Ngũ cốc, đậu tươi nấu chín, mật đường, rau như rau muống, măng tây.
  • Hấp thụ: Việc hấp thụ sắt ở dạng non-heme phụ thuộc vào sự tương tác với một số chất có thể tăng cường hoặc ngăn chặn quá trình hấp thụ. Do đó, cách bổ sung sắt cho bà bầu ở dạng non-heme cần chú ý đến việc tránh ăn chung với các thực phẩm ức chế hấp thụ như trà, cà phê, cũng như một số loại củ như củ cải, củ dền.

Thuốc sắt cho bà bầu

Thực tế hiện nay việc bổ sung sắt gặp khá nhiều khó khăn, vì thế ngoài việc bổ sung sắt qua những thực phẩm hàng ngày thì các bà bầu cũng nên sử dụng các loại thuốc giúp bổ sung sắt.

Thuốc sắt bà bầu dạng viên

Viên sắt cho bà bầu sẽ tạo sự thuận lợi trong quá trình sử dụng. Các mẹ bầu có thể dễ mang theo khi ra ngoài và dùng theo đúng liều lượng đã quy định.

BỔ SUNG SẮT CHO BÀ BẦU NHƯ THẾ NÀO CHO HỢP LÝ? 15

Thuốc sắt cho bà bầu dạng nước

Thuốc sắt cho bà bầu dạng lỏng mang ưu điểm là dễ uống và cơ thể dễ hấp thu hơn so với dạng viên. Nhưng khi sử dụng sản phẩm dòng này, bạn cần lưu ý đến việc đong đo liều lượng dùng sao cho chính xác để tránh ảnh hưởng tới hiệu quả của thuốc.

Sắt vô cơ

Các sản phẩm sắt vô cơ thường ở dạng hợp chất sắt sulfat. Ưu điểm của dòng sắt này là độ lành tính và hàm lượng sắt rất cao. Tuy nhiên, đây cũng là nhược điểm của sắt vô cơ. Lượng sắt lớn sẽ khiến cơ thể khó hấp thụ và gây ra tình trạng lắng đọng sắt tại dạ dày, ruột, máu,… và làm mẹ bầu gặp các vấn đề về tiêu hóa như nóng trong, táo bón. Không những thế, hàm lượng sắt cao cũng khiến thuốc có mùi tanh gây buồn nôn cho người sử dụng.

Bổ sung quá nhiều sắt có gây tác dụng phụ không?

Bổ sung sắt trong thai kỳ đòi hỏi sự cẩn trọng và sự quản lý chặt chẽ từ các chuyên gia y tế. Việc thiếu sắt có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, nhưng việc sử dụng các loại thực phẩm và thuốc bổ sung sắt cần phải được hướng dẫn bởi bác sĩ chuyên khoa.

Mẹ bầu không nên tự ý quyết định sử dụng các viên uống bổ sung sắt mà không có sự giám sát của bác sĩ. Việc này có thể dẫn đến tình trạng quá liều sắt trong một khoảng thời gian dài, gây ra các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, đái tháo đường và bệnh xơ gan.

Đối với những người mẹ bầu thiếu máu do các nguyên nhân khác ngoài thiếu sắt, như thiếu máu tán huyết, thalassemia, suy tủy hay thiếu máu do nhiễm độc chì, việc sử dụng các loại thuốc bổ sung sắt mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ là không khuyến khích.

Quá trình bổ sung sắt cho bà bầu cần được thực hiện dưới sự giám sát của các chuyên gia y tế có kinh nghiệm, với mục tiêu đảm bảo việc bổ sung đúng liều lượng. Tránh tình trạng sử dụng thiếu hoặc quá mức sắt, vì cả hai đều mang theo nguy cơ cho thai kỳ. Việc tham vấn chuyên gia y tế trước khi bổ sung sắt là quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi.

Những lưu ý mẹ bầu cần nhớ khi bổ sung sắt

Bổ sung sắt là một phần quan trọng của chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai để đảm bảo sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng về việc bổ sung sắt trong thai kỳ:

  • Sắt là chất dinh dưỡng khó hấp thu, vì vậy, việc uống sắt khi đói bụng và kèm theo nước uống giàu vitamin C như nước chanh hoặc nước cam sẽ giúp tăng cường quá trình hấp thụ sắt.
BỔ SUNG SẮT CHO BÀ BẦU NHƯ THẾ NÀO CHO HỢP LÝ? 17
  • Để tối ưu hóa hấp thụ sắt, nên uống sau khi ăn 1-2 giờ, giúp sắt được hấp thụ tốt nhất.
  • Không nên sử dụng sắt cùng lúc với sữa, các sản phẩm từ sữa, thuốc bổ sung canxi hoặc thực phẩm giàu canxi, vì canxi có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ sắt.
  • Bổ sung sắt có thể gây ra tác dụng phụ như nóng trong người hoặc táo bón. Để giảm những tác dụng phụ này, mẹ bầu cần duy trì việc uống đủ nước và bổ sung chất xơ từ thực phẩm.
  • Uống sắt cùng lúc với thức uống giàu vitamin C, như nước cam, có thể tăng cường hiệu quả hấp thụ của sắt.
  • Uống sắt với nước đun sôi để nguội, hoặc nước khoáng, và tránh uống chung với nước trà, cà phê vì có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ sắt.
  • Việc bổ sung sắt chỉ là một phần của chế độ dinh dưỡng toàn diện cho mẹ bầu. Phụ nữ mang thai cần chú ý đến nhu cầu về năng lượng, protein, và các dưỡng chất khác.
  • Lựa chọn cơ sở y tế có chuyên gia Sản Phụ khoa uy tín là quan trọng để đảm bảo chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho mẹ và thai nhi. Thăm khám thai định kỳ cũng là một phần quan trọng trong quá trình mang thai.

Bằng cách chú ý và thực hiện đúng những lưu ý trên, mẹ bầu có thể đảm bảo việc bổ sung sắt diễn ra hiệu quả và an toàn cho cả mẹ và thai nhi.