Probiotics là các loại men vi sinh rất thường hay thấy trên kệ trong hiệu thuốc. Tuy nhiên, vai trò thực sự của chúng đối với sức khỏe hệ tiêu hóa, cách sử dụng men vi sinh phù hợp với mỗi người như thế nào thì không phải ai cũng hiểu rõ.
PROBIOTICS LÀ GÌ?
Probiotics thường được mô tả là các chủng vi khuẩn sống có lợi cho sức khỏe khi được tiêu thụ đủ lượng. Men vi sinh, hay còn gọi là probiotics, đại diện cho những vi khuẩn có tác dụng tích cực trong quá trình tiêu hóa thức ăn, duy trì sức khỏe, và giúp phòng ngừa bệnh tật.
Người ta thường tìm kiếm việc sử dụng probiotics với mong muốn nhận được những lợi ích sức khỏe tổng thể. Điều này không chỉ áp dụng cho những người có vấn đề về tiêu hóa, mà còn là một phương pháp hỗ trợ được bác sĩ khuyến cáo cho các bệnh lý liên quan đến đường ruột. Ngay cả những người khỏe mạnh cũng có thể hưởng lợi từ probiotics, giảm tần suất các vấn đề như đầy hơi, co thắt, tiêu chảy và táo bón.
Men vi sinh thường được sản xuất từ hai nhóm chủng vi khuẩn phổ biến nhất là Lactobacillus và Bifidobacterium. Ngoài ra, nấm men, Saccharomyces boulardii, và một số chủng E. coli cũng được nghiên cứu để sử dụng như probiotics.
Các chủng vi khuẩn này thường được làm bất hoạt, đông khô, và chế biến thành dạng viên nang, viên nén, bột, hoặc hỗn dịch uống. Khi nhập vào cơ thể, chúng trở lại dạng hoạt động. Mặc dù probiotics có sẵn trong nhiều thực phẩm hàng ngày như sữa chua hay các sản phẩm lên men, nhưng bổ sung probiotics có ưu điểm về nồng độ cao, dễ bảo quản, và thời hạn sử dụng lâu hơn. Ngược lại, nguồn probiotics từ thực phẩm thường được xem là an toàn, tự nhiên, và có thể dùng mà không cần sự hướng dẫn đặc biệt từ bác sĩ, đồng thời tránh được những tác dụng phụ không mong muốn.
CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA PROBIOTICS TRONG HỆ TIÊU HÓA NHƯ THẾ NÀO?
Probiotics hoạt động chủ yếu trong hệ tiêu hóa bằng cách tăng cường sức khỏe của hệ thống miễn dịch và đường ruột, hỗ trợ việc kiểm soát các vi khuẩn có thể gây hại và cải thiện môi trường vi sinh trong cơ thể.
Cụ thể, men vi sinh mang lại nhiều lợi ích cho hệ tiêu hóa, bao gồm:
- Probioitcs có thể giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian của một số loại bệnh tiêu chảy lây nhiễm, như tiêu chảy ở người du lịch hoặc do sử dụng kháng sinh.
- Probiotics có thể giúp điều trị triệu chứng táo bón và giảm cảm giác đầy hơi trong ổ bụng.
- Cải thiện các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.
- Probioitcs có thể giúp ngăn chặn và điều trị viêm đại tràng mãn tính và viêm túi thừa.
- Tăng cường sức đề kháng và cải thiện triệu chứng đau bụng ở trẻ bú mẹ hoàn toàn.
- Probioitcs có thể ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn có thể gây bệnh trong đường ruột, giúp duy trì sự cân bằng vi sinh trong hệ tiêu hóa.
- Cải thiện sức khỏe của niêm mạc ruột để chống lại sự hấp thu độc tố từ các vi khuẩn gây bệnh.
- Cung cấp sự hỗ trợ cho hệ thống miễn dịch, giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của các vi khuẩn gây bệnh.
CÁCH SỬ DỤNG PROBIOTICS TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ TIÊU HÓA?
Cách sử dụng probiotics trong điều trị bệnh lý tiêu hóa có thể thực hiện theo các hướng dẫn sau:
BỆNH TIÊU CHẢY
Probiotics có thể ngăn ngừa hoặc điều trị tiêu chảy liên quan đến sử dụng kháng sinh lâu dài. Giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian mắc bệnh tiêu chảy truyền nhiễm cấp tính ở trẻ em và người lớn.
TÁO BÓN
Bổ sung men vi sinh hoặc tiêu thụ thực phẩm giàu men vi sinh có thể giúp điều trị táo bón ở người lớn. Giúp làm mềm phân và tăng tần suất đi tiêu.
HỘI CHỨNG RUỘT KÍCH THÍCH
Men vi sinh có thể giảm triệu chứng hội chứng ruột kích thích như khó chịu ở bụng, đầy hơi và chướng bụng. Có hiệu quả trong điều trị hội chứng ruột kích thích ở người lớn và trẻ em.
BỆNH VIÊM RUỘT
Chế phẩm có chứa men vi sinh có thể mang lại lợi ích cho những người bị viêm loét đại tràng, bổ sung liệu pháp quy chuẩn. Ngăn chặn sự tấn công ban đầu của yếu tố gây viêm và ngăn ngừa sự tái phát sau khi đã thuyên giảm bằng kháng sinh. Dùng như một liệu pháp duy trì sau khi đã thuyên giảm.
SỬ DỤNG PROBIOTICS KHÔNG ĐÚNG CHỈ ĐỊNH CÓ THỂ GÂY HẠI GÌ HAY KHÔNG?
Probiotics được định nghĩa là các chủng vi khuẩn có lợi và đã có lịch sử dài về tính an toàn, đặc biệt là ở những người khỏe mạnh. Tuy nhiên, như mọi loại thuốc, việc sử dụng probiotics cần được hướng dẫn và chỉ định từ bác sĩ để đảm bảo an toàn. Sự lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách có thể không đạt được tác dụng mong muốn hoặc gặp phải các tác dụng phụ không mong muốn.
Nguy cơ ảnh hưởng có hại từ việc sử dụng men vi sinh thường xuyên xuất hiện ở những người bị bệnh nặng hoặc hệ thống miễn dịch đã bị tổn thương. Trong khi probiotics được xem xét để sử dụng ở những đối tượng này, như trẻ sinh non hoặc bệnh nhân đang cần chăm sóc đặc biệt, nguy cơ tiềm ẩn của men vi sinh nên được đánh giá cẩn thận, cân nhắc kỹ lưỡng với lợi ích mà chúng có thể mang lại.
Các tác động có thể có hại của men vi sinh bao gồm nguy cơ nhiễm trùng, nhiễm ngoại độc tố từ các chủng vi sinh vật sản xuất, và thậm chí là khả năng chuyển gen kháng kháng sinh từ probiotics sang các vi khuẩn khác trong đường ruột. Nguy cơ lây nhiễm cũng tăng khi sản phẩm probiotics không đảm bảo về thuần khiết, có thể chứa các chủng vi sinh vật không mong muốn có thể gây hại cho sức khỏe.
Vì vậy, việc quyết định liệu có nên bổ sung men vi sinh hay không là một quá trình phức tạp. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, việc tham vấn ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ là quan trọng. Ngoài ra, việc tìm kiếm nguồn probiotics từ thực phẩm tự nhiên như sữa chua và thực phẩm lên men là một cách tốt hơn để bổ sung lợi khuẩn vào chế độ ăn uống hàng ngày.
Tóm lại, probiotic là các vi sinh vật tốt, thường được sử dụng để điều trị và ngăn ngừa các rối loạn chức năng và cả tổn thương thực thể trên đường ruột, nhất là vấn đề trên hệ tiêu hóa do dùng kháng sinh. Tuy nhiên, việc sử dụng lợi khuẩn, mặc dù thường được xem là an toàn, luôn cần tham khảo ý kiến chuyên môn, vừa đạt được hiệu quả cũng như tránh tác dụng không mong muốn, nhất là trên các đối tượng nguy cơ cao.
