Các nhóm thuốc chống dị ứng, bao gồm cả thuốc không kê đơn và kê đơn, giúp giảm bớt, điều trị các triệu chứng dị ứng khó chịu như nghẹt mũi và sổ mũi. Các nhóm thuốc dị ứng bao gồm corticosteroid, thuốc kháng histamine, thuốc thông mũi, thuốc kết hợp và các loại khác.
THUỐC THÔNG MŨI
Thuốc làm thông mũi thường được kê đơn kết hợp với thuốc kháng histamine để điều trị các triệu chứng dị ứng. Các dạng thuốc này có thể bao gồm xịt, thuốc nhỏ mắt, dung dịch, hoặc viên uống.
Thuốc xịt mũi và thuốc nhỏ mắt thường chỉ nên được sử dụng trong vài ngày mỗi lần, vì việc sử dụng lâu dài có thể làm tăng cường triệu chứng thay vì giảm bớt. Phản ứng dị ứng thường gây sưng nề mô mềm trong mũi và tạo chất nhầy. Mạch máu trong mắt cũng có thể giãn ra, dẫn đến đỏ mắt. Thuốc thông mũi hoạt động bằng cách giảm sưng và co lại mô mũi, giảm nghẹt mũi, và làm giảm tiết nhầy và mẩn đỏ.
Một số loại thuốc làm thông mũi có thể kể đến như Pseudoephedrine, Phenylephrine, Oxymetazoline. Lưu ý rằng một số thuốc này có thể tăng huyết áp, và không nên sử dụng cho những người có vấn đề về huyết áp hoặc tăng nhãn áp. Thuốc làm thông mũi cũng có thể gây mất ngủ hoặc tạo cảm giác không thoải mái, vì vậy cần tuân thủ liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ.
THUỐC KHÁNG HISTAMIN
Thuốc kháng histamin thuộc nhóm thuốc chống dị ứng đã được ứng dụng trong điều trị các triệu chứng dị ứng suốt nhiều năm. Có nhiều dạng thuốc kháng histamin, bao gồm thuốc viên, dung dịch, thuốc xịt mũi, và thuốc nhỏ mắt. Thuốc nhỏ mắt kháng histamine không kê đơn thường được sử dụng để giảm ngứa và đỏ mắt, trong khi thuốc xịt mũi thường được áp dụng trong điều trị viêm mũi dị ứng mùa hoặc quanh năm.
Khi tiếp xúc với chất gây dị ứng như phấn hoa cỏ, hệ thống miễn dịch của cơ thể được kích hoạt. Tế bào mast, một loại tế bào hệ thống miễn dịch, sản xuất histamine, chất này gắn vào thụ thể trên mạch máu, gây giãn mạch máu. Histamine cũng liên kết với các thụ thể khác, gây đỏ, sưng, và ngứa. Thuốc kháng histamine ngăn chặn tác động của histamine bằng cách ngăn chặn sự kết nối với các thụ thể, giảm triệu chứng dị ứng.
Các loại thuốc kháng histamine H1 thế hệ 1, như Diphenhydramin và Clorpheniramin, có thể gây buồn ngủ. Trong khi đó, thuốc kháng histamine H1 thế hệ 2 như Cetirizine, Desloratadine, Fexofenadine, Levocetirizine, và Loratadine ít có khả năng gây buồn ngủ hơn. Do đó, thuốc kháng histamine H1 thế hệ 2 thường được ưa chuộng hơn trong quá trình điều trị.
THUỐC CHỐNG DỊ ỨNG KẾT HỢP
Một số nhóm thuốc dị ứng tích hợp cả thuốc thông mũi và thuốc kháng histamine nhằm giảm các triệu chứng của dị ứng. Các loại thuốc chống dị ứng kết hợp này có tác dụng đa chiều trong việc điều trị, bao gồm cả việc ngăn chặn tác dụng của histamine và ức chế sự giải phóng các hóa chất gây dị ứng từ tế bào mast.
Một số thuốc chống dị ứng kết hợp không cần kê đơn bao gồm: Cetirizine và Pseudoephedrine, Fexofenadine và Pseudoephedrine, Diphenhydramine và Pseudoephedrine, Loratadine và Pseudoephedrine, cũng như Pseudoephedrine/Triprolidine được sử dụng cho viêm mũi dị ứng, và naphazoline/pheniramine được dùng cho viêm kết mạc dị ứng.
THUỐC XỊT MŨI KHÁNG CHOLINERGIC
Thuốc Ipratropium bromide có thể giúp làm giảm chảy nước mũi. Thuốc xịt mũi kháng cholinergic có thể gây khô mũi, dẫn đến chảy máu cam hoặc kích ứng. Các tác dụng phụ khác bao gồm đau đầu, nghẹt mũi, đau bụng và đau họng.
THUỐC KHÁNG LEUKOTRIENE
Thuốc kháng leukotriene là một lựa chọn trong việc điều trị các triệu chứng của bệnh hen suyễn và dị ứng mũi. Việc sử dụng thuốc này nên được thực hiện dưới sự giám sát và chỉ định của bác sĩ, và montelukast là một trong những thuốc ức chế leukotriene duy nhất được FDA chấp thuận.
Các thuốc kháng leukotriene đặc biệt ức chế tác dụng của leukotriene, một hóa chất được sản xuất trong cơ thể phản ứng với dị ứng. Tuy tác dụng phụ của chúng là hiếm, nhưng có thể bao gồm đau dạ dày, ợ nóng, sốt, nghẹt mũi, hoặc đau đầu.
Ngoài ra, có một số thuốc đơn giản không kê đơn có thể giúp giảm các triệu chứng dị ứng. Dung dịch nước muối sinh lý, khi sử dụng dưới dạng thuốc xịt mũi, có thể giảm nghẹt mũi nhẹ, làm lỏng chất nhầy và ngăn ngừa đóng vảy. Nước mắt nhân tạo, không chứa thuốc, cũng có sẵn để điều trị ngứa, chảy nước mắt và đỏ mắt.
CORTICOSTEROID
Thuốc corticosteroid được sử dụng để giảm viêm và điều trị các triệu chứng liên quan đến dị ứng. Thuốc này có khả năng giảm hắt hơi, ngứa, nghẹt mũi, và chảy nước mũi, đặc biệt là trong trường hợp dị ứng theo mùa hoặc quanh năm.
Corticosteroid có thể được cung cấp dưới nhiều dạng khác nhau, bao gồm viên nén hoặc dung dịch cho các tình trạng dị ứng hoặc hen suyễn nghiêm trọng. Các dạng khác nhau còn bao gồm thuốc hít tác dụng tại chỗ cho bệnh hen suyễn, thuốc xịt mũi tác dụng tại chỗ cho dị ứng theo mùa hoặc quanh năm, kem bôi cho dị ứng da, hoặc thuốc nhỏ mắt cho viêm kết mạc dị ứng. Thêm vào đó, bác sĩ có thể kết hợp với các loại thuốc chống dị ứng khác.
Tuy nhiên, việc sử dụng corticosteroid cần thận trọng do có thể gây ra tác dụng phụ tiềm ẩn, đặc biệt là khi sử dụng trong thời gian dài. Một số tác dụng phụ của corticosteroid đường toàn thân bao gồm tăng cân, giữ nước, tăng huyết áp, ức chế tăng trưởng, đái tháo đường, đục thủy tinh thể, loãng xương và yếu cơ. Trong khi đó, tác dụng phụ của corticosteroid dạng hít có thể bao gồm nhiễm nấm miệng, hoặc khàn giọng.
THUỐC ỔN ĐỊNH TẾ BÀO MAST
Thuốc ổn định tế bào mast thường được sử dụng trong điều trị các trường hợp viêm nặng từ trung bình đến nhẹ. Chúng có thể được bào chế dưới nhiều dạng khác nhau, bao gồm thuốc nhỏ mắt cho viêm kết mạc dị ứng và thuốc xịt mũi để giảm triệu chứng dị ứng mũi. Tương tự như nhiều loại thuốc chống dị ứng khác, cần một khoảng thời gian để thuốc có thể phát huy đầy đủ tác dụng.
Các thuốc ổn định tế bào mast ngăn chặn sự giải phóng histamine từ tế bào mast, những tế bào tạo và lưu trữ histamine. Mặc dù chúng có tác dụng giảm viêm, nhưng thường không hiệu quả bằng corticosteroid. Một số thuốc ổn định tế bào mast bao gồm: Cromolyn, Lodoxamide-tromethamine, Nedocromil, Pemirolast.
Tác dụng phụ của thuốc ổn định tế bào mast có thể bao gồm kích ứng cổ họng, hoặc phát ban da trong một số trường hợp. Thuốc ổn định tế bào mast ở dạng thuốc nhỏ mắt có thể gây ra bỏng rát, cảm giác châm chích hoặc mờ mắt.
LƯU Ý KHI SỬ DỤNG CÁC NHÓM THUỐC CHỐNG DỊ ỨNG
Tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và chỉ định loại thuốc dị ứng hiệu quả nhất và tránh các tác dụng phụ. Ngay cả các loại thuốc dị ứng không kê đơn cũng có tác dụng phụ và một số loại thuốc dị ứng có thể gây ra vấn đề khi kết hợp với các loại thuốc khác.
Điều đặc biệt quan trọng là nói chuyện với bác sĩ về việc dùng thuốc dị ứng trong các trường hợp sau:
- Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.
- Mắc các bệnh lý mãn tính, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bệnh tăng nhãn áp, loãng xương hoặc huyết áp cao.
- Đang dùng các loại thuốc khác.
- Sử dụng thuốc chống dị ứng ở trẻ em. Trẻ em cần liều lượng thuốc khác nhau hoặc các loại thuốc khác nhau từ người lớn.
- Sử dụng thuốc chống dị ứng ở người lớn tuổi. Một số loại thuốc dị ứng có thể gây nhầm lẫn, triệu chứng đường tiết niệu hoặc tác dụng phụ bất lợi khác.
- Đang dùng thuốc chống dị ứng khác nhưng không mang lại hiệu quả hiệu quả điều trị.
Theo dõi các triệu chứng trong thời gian sử dụng thuốc chống dị ứng và liều lượng mà bạn sử dụng. Trong một số trường hợp bạn có thể cần điều trị thử một vài loại thuốc để xác định loại nào hiệu quả nhất và ít tác dụng phụ gây khó chịu nhất cho bạn.
Trên đây là thông tin về nhóm thuốc chống dị ứng, người bệnh có thể tham khảo và chỉ nên dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ để quá trình điều trị bệnh đạt hiệu quả cao.
