Bệnh tay chân miệng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Bệnh tay chân miệng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa 1

Tay chân miệng là bệnh lý thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, bệnh đặc trưng bởi tình trạng sốt, đau họng, nổi bọng nước tập trung ở tay, chân, miệng. Mặc dù là bệnh lành tính nhưng nếu không điều trị kịp thời, tay chân miệng có thể gây biến chứng viêm cơ tim, viêm phổi, suy hô hấp, viêm não,… thậm chí đe dọa tính mạng trẻ. Bệnh tay chân miệng là gì? Đâu là những dấu hiệu để nhận biết bệnh? 

Bệnh tay chân miệng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa 3

Bệnh tay chân miệng là gì?

Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi. Bệnh có biểu hiện đặc trưng là sốt, đau họng, tổn thương niêm mạc miệng và da dưới dạng phỏng nước tập trung ở niêm mạc miệng, lòng bàn tay, bàn chân, mông, gối.

Bệnh tay chân miệng lây truyền chủ yếu theo đường tiêu hóa, qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, dịch tiết mũi họng, phân của người bệnh hoặc các vật dụng, đồ chơi dính nước bọt, dịch tiết của người bệnh.

Nguyên nhân tay chân miệng ở trẻ

Bệnh tay chân miệng do virus đường ruột thuộc họ Enterovirus gây ra, trong đó hai loại virus thường gặp nhất là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71).

Coxsackievirus A16 là loại virus gây bệnh tay chân miệng phổ biến nhất. Bệnh do Coxsackievirus A16 gây ra thường có biểu hiện nhẹ và thường tự khỏi.

Enterovirus 71 là loại virus gây bệnh tay chân miệng nguy hiểm hơn. Bệnh do Enterovirus 71 gây ra có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm não tủy, viêm cơ tim, viêm màng não,… thậm chí tử vong.

Dấu hiệu tay chân miệng

Giai đoạn ủ bệnh (3-7 ngày): Trẻ không có các dấu hiệu cụ thể.

Giai đoạn khởi phát (1-2 ngày): Trẻ có thể có các triệu chứng như:

  • Sốt nhẹ, mệt mỏi
  • Đau họng, biếng ăn, tiêu chảy vài lần trong ngày

Giai đoạn toàn phát (3-10 ngày): Đây là giai đoạn xuất hiện các triệu chứng điển hình của bệnh, lúc này dấu hiệu tay chân miệng ở trẻ bao gồm:

  • Loét miệng: Vết loét đỏ hay phỏng nước đường kính 2-3mm ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi, gây đau miệng, bỏ ăn, bỏ bú,…
  • Phát ban dạng phỏng nước: Ban đầu, nốt ban hồng có đường kính vài milimet, nổi trên bề mặt da ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, miệng, mông và trở thành bóng nước. Bóng nước chứa đầy chất dịch và có thể vỡ ra khiến trẻ rất đau đớn. Chúng có thể để lại vết thâm, tuy nhiên rất hiếm khi loét hay bội nhiễm.

Giai đoạn lui bệnh (3-5 ngày): Trẻ thường hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.

Chẩn đoán và xác định bệnh tay chân miệng ở trẻ em

Để chẩn đoán xác định trẻ bị tay chân miệng, khi có những biểu hiện nghi ngờ cần được cho đi khám, các bác sĩ sẽ khám lâm sàng và chỉ định làm các xét nghiệm cần thiết như: Xét nghiệm máu, dịch não tủy trong những trường hợp có biến chứng thần kinh.

Chẩn đoán lâm sàng

Chẩn đoán bệnh tay chân miệng dựa vào các triệu chứng lâm sàng điển hình, bao gồm:

  • Sốt cao 38-39 độ C
  • Loét miệng, mụn nước trong miệng
  • Phỏng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, gối

Xét nghiệm

Trong trường hợp nghi ngờ bệnh tay chân miệng ở trẻ em cần được làm các xét nghiệm cần thiết để xác định bệnh, bao gồm:

  • Xét nghiệm máu: để phát hiện các dấu hiệu của viêm nhiễm, như bạch cầu tăng cao, tốc độ máu lắng tăng cao, CRP tăng cao.
  • Xét nghiệm dịch não tủy: trong trường hợp có biến chứng thần kinh, xét nghiệm dịch não tủy sẽ giúp phát hiện các dấu hiệu viêm não, viêm màng não.
  • Xét nghiệm PCR: xét nghiệm PCR là xét nghiệm có độ nhạy cao và cho kết quả nhanh, được sử dụng để xác định tác nhân gây bệnh tay chân miệng. Mẫu bệnh phẩm có thể lấy từ mụn nước, dịch hầu họng, phân,… để làm xét nghiệm PCR.

Chẩn đoán hình ảnh

Trong một số trường hợp, trẻ có thể được chỉ định làm các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh để phát hiện các biến chứng của bệnh tay chân miệng, bao gồm:

  • X-quang ngực: để phát hiện các dấu hiệu phù phổi cấp trong trường hợp bệnh gây rối loạn chức năng cơ tim.
  • Chụp cộng hưởng từ (MRI): để phát hiện các hình ảnh bất thường ở não trong trường hợp có biến chứng thần kinh trung ương.
Bệnh tay chân miệng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa 5

Cách điều trị bệnh tay chân miệng tại nhà

Khi trẻ có các triệu chứng của bệnh tay chân miệng, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu trẻ ở giai đoạn nhẹ, có thể điều trị tại nhà theo các hướng dẫn sau:

  • Sử dụng thuốc hạ sốt: Thuốc hạ sốt được sử dụng để hạ sốt cho trẻ. Thuốc hạ sốt thường được sử dụng là Paracetamol hoặc Ibuprofen.
  • Sử dụng thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau được sử dụng để giảm đau do vết loét trong miệng gây ra. Thuốc giảm đau thường được sử dụng là Acetaminophen hoặc Ibuprofen.
  • Bù đủ nước: Trẻ bị bệnh tay chân miệng có thể bị mất nước do sốt, tiêu chảy, nôn mửa. Do đó, cần cho trẻ uống nhiều nước, sữa, hoặc các loại nước trái cây để bù nước.
  • Vệ sinh răng miệng: Vệ sinh răng miệng sạch sẽ giúp giảm đau, ngăn ngừa nhiễm trùng.
  • Chế độ ăn uống: Cho trẻ ăn các thức ăn mềm, dễ tiêu hóa, tránh các thức ăn nóng, cay, mặn.

Một số lưu ý khi điều trị tay chân miệng ở trẻ

  • Không nên bôi thuốc xanh lên các vết loét: Việc bôi thuốc xanh lên các vết loét có thể làm che khuất hình dạng của vết loét, gây khó khăn cho bác sĩ trong việc chẩn đoán và điều trị.
  • Không nên sử dụng thuốc kháng sinh khi không có chỉ định của bác sĩ: Thuốc kháng sinh có thể gây ra một số tác dụng phụ ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ.
  • Không nên kiêng tắm: Tắm giúp trẻ thư giãn, thoải mái, ngăn ngừa nhiễm trùng.

Cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng lây truyền qua đường hô hấp và tiêu hóa. Do đó, để phòng ngừa bệnh tay chân miệng, cần thực hiện các biện pháp sau:

  • Rửa tay thường xuyên với xà phòng: Rửa tay thường xuyên với xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi tiếp xúc với người bệnh,…
  • Vệ sinh sạch sẽ đồ dùng, vật dụng: Đồ dùng, vật dụng của trẻ cần được vệ sinh sạch sẽ thường xuyên.
  • Tránh tiếp xúc với người bệnh: Nếu trẻ bị bệnh tay chân miệng, cần cách ly trẻ với những người khác trong gia đình.
  • Tiêm vắc-xin: Vắc-xin phòng bệnh tay chân miệng hiện nay chưa được phổ biến rộng rãi. Tuy nhiên, một số quốc gia trên thế giới đã có vắc-xin phòng bệnh tay chân miệng.

Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ em. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Do đó, việc phòng ngừa bệnh là vô cùng quan trọng. Cha mẹ cần trang bị cho trẻ kiến thức về bệnh tay chân miệng và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ sức khỏe cho trẻ.

NHỮNG SỰ THẬT THÚ VỊ VỀ CON BÌM BỊP CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT 

NHỮNG SỰ THẬT THÚ VỊ VỀ CON BÌM BỊP CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT  7

Nhắc đến chim bìm bịp, ai cũng nghĩ ngay đến hình ảnh quen thuộc của chú chim nhỏ bé với tiếng kêu “bìm bịp” vang vọng khắp xóm làng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng ẩn sau vẻ ngoài bình dị ấy là một thế giới đầy bí ẩn và những điều thú vị đang chờ được khám phá.

Bài viết này sẽ đưa bạn đến với hành trình khám phá những sự thật độc đáo về loài chim bìm bịp, hé mở bức màn bí ẩn về cuộc sống, tập tính và vai trò đặc biệt của chúng trong đời sống con người. Hãy cùng chuẩn bị tinh thần để choáng ngợp trước những điều bất ngờ mà bìm bịp mang lại!

NHỮNG SỰ THẬT THÚ VỊ VỀ CON BÌM BỊP CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT  9

CON BÌM BỊP LÀ CON GÌ?

Con bìm bịp là một loài chim thuộc chi Bìm bịp (Centropus), họ Cu cu (Cuculidae). Chúng được biết đến với tiếng kêu đặc trưng “bìm bịp” vang vọng, thường xuất hiện ở các vùng đồng bằng, trung du và miền núi Việt Nam. Bìm bịp là loài chim định cư, có tập tính sống theo cặp và thường hoạt động vào ban ngày.

ĐẶC ĐIỂM CỦA CON BÌM BỊP

Bìm bịp lớn, hoặc được gọi là Centropus sinensis trong tiếng khoa học, là một loài chim thuộc nhóm chim Bìm bịp. Phân bố rộng rãi ở Nam Á, Trung Quốc, Ấn Độ, Nepal, Pakistan, Sri Lanka, và các nước Đông Nam Á bao gồm cả Việt Nam. Con trống và con mái của loài này có màu lông giống nhau, với chim non thường có lông màu nâu chấm đen trên toàn thân.

Khi trưởng thành, phần đầu mỏ, cổ, ngực và đuôi của Bìm bịp lớn thường có màu đen nhạt, trong khi thân và hai cánh có màu nâu đỏ. Chúng có cặp mắt đỏ rực và đôi chân đen bóng. Loài này thích sống cố định, thường tìm kiếm môi trường sống trong bụi rậm, lau sậy ở gần sông suối hoặc đầm lầy. Bìm bịp lớn thường săn mồi sống như ếch, nhái, cá, và đặc biệt là rắn.

Suốt cả năm, chúng sống trong các khu vực làm tổ nhỏ hẹp và ít khi di chuyển xa. Thường xuyên chọn các khu vực với nhiều cây bụi rậm rạp hoặc lá rậm để xây tổ, thường cao khoảng 1-2 mét so với mặt đất.

TẬP TÍNH CỦA CON BÌM BỊP

Chim Bìm bịp thường xây tổ ở những nơi có nhiều rắn nhỏ, điều này giúp chúng dễ dàng săn mồi vì rắn là một trong những món ăn khoái khẩu của chúng. Tổ của Bìm bịp thường có hình dạng như một túi dài, với miệng tổ hơi nghiêng về một bên. Mỗi lứa Bìm bịp lớn thường đẻ từ 3 đến 4 trứng.

Bìm bịp lớn thích ăn các loại mồi như cóc, nhái, ếch, rắn nhỏ, cào cào và ấu trùng chuồn chuồn. Trong quá trình chăm sóc con non, thường là nhiệm vụ của Bìm bịp trống, chúng sẽ săn mồi và mang về cho con non ăn, đồng thời bảo vệ chúng khỏi những kẻ thù.

Bên cạnh đó, Bìm bịp mái thường tự do bay lượn xung quanh, đôi khi còn bay cùng các con trống khác. Mùa giao phối và sinh sản của chim Bìm bịp có thể kéo dài tới 5 tháng, và một năm chúng có thể đẻ khoảng 2 lứa, mỗi lứa thường có từ 3 đến 4 trứng.

Chim Bìm bịp có tính hung dữ, đặc biệt khi đối diện với kẻ thù hoặc trong các tình huống tranh giành lãnh thổ. Chúng phát ra tiếng kêu lớn khi cảm thấy lãnh thổ của mình bị xâm phạm.

NHỮNG SỰ THẬT THÚ VỊ VỀ CON BÌM BỊP CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT  11

CÔNG DỤNG Y HỌC CỦA CON BÌM BỊP

THỊT CON BÌM BỊP

Theo truyền thống, thịt của chim Bìm bịp được cho là có vị ngọt và tính ấm. Người ta thường sử dụng thịt của chim này trong việc chữa bệnh. Bằng cách loại bỏ lông và các phần nội tạng, giữ lại phần thịt để ăn sống hoặc nấu cháo, thịt chim Bìm bịp được cho là có tác dụng bổ máu, giảm đau, giúp tiêu ứ, chống suy nhược cơ thể, giảm đau nhức mỏi, và làm giảm các triệu chứng như ứ huyết bầm tím, tê thấp, đau lưng và tình trạng suy giảm sau sinh.

Ngoài ra, thịt chim Bìm bịp cũng thường được ngâm trong rượu. Rượu từ chim Bìm bịp được cho là có tác dụng bổ máu, giúp giảm đau nhức xương khớp, chữa liệt dương, suy thận và hen suyễn. Do đó, rượu từ chim Bìm bịp thường được coi là một loại thực phẩm hữu ích cho người cao tuổi.

MẬT CON CHIM BÌM BỊP 

Cụ thể mật con bìm bịp có tác dụng gì? Mật của chim Bìm bịp thường được coi là một nguồn dưỡng chất có ích. Mặc dù không có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh về các tác dụng cụ thể của mật chim Bìm bịp, nhưng theo kiến thức dân gian, mật của loài chim này có thể có một số tác dụng bổ trợ cho sức khỏe.

Trước hết, mật được cho là bổ dưỡng, cung cấp năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể, giúp duy trì sức khỏe tổng thể. Ngoài ra, mật cũng được cho là có tính chất kháng vi khuẩn và chống viêm, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng.

Mật cũng có thể hỗ trợ tiêu hóa bằng cách cân bằng vi sinh vật có ích trong đường ruột, từ đó cải thiện quá trình tiêu hóa và hấp thụ dưỡng chất. Nhiều người tin rằng mật còn có khả năng giảm căng thẳng và lo lắng, làm dịu tinh thần.

Cuối cùng, mật cũng có thể hỗ trợ hệ miễn dịch, với các chất chống oxy hóa và dưỡng chất có thể giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây hại từ môi trường bên ngoài.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những tác dụng này chưa được khoa học chứng minh một cách cụ thể và rõ ràng. Đồng thời, khi sử dụng mật chim Bìm bịp hoặc bất kỳ sản phẩm từ nó, cần tuân thủ các hướng dẫn và tư vấn từ chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

RƯỢU CHIM BÌM BỊP GIÁ BAO NHIÊU? CÁCH NGÂM RƯỢU BÌM BỊP

Giá của rượu ngâm Chim Bìm bịp thường biến động phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thể tích, thời gian ngâm, cũng như các thành phần thảo dược, động vật khác được ngâm kèm. Giá có thể dao động từ vài trăm đến hàng chục triệu đồng.

Ví dụ, một bình rượu có thể chứa 5 lít, ngâm 2 con Bìm bịp và 2 con tắc kè có thể được bán với giá khoảng từ 1 triệu đến 1,3 triệu đồng mỗi bình.

Rượu Bìm bịp có nhiều công dụng đối với sức khỏe con người, đặc biệt là trong trường hợp thận dương suy yếu, đau nhức xương khớp, thiếu máu, và tăng cường sức khỏe cho người già.

Quy trình ngâm rượu Bìm bịp như sau:

  • Sử dụng Bìm bịp nguyên con, chỉ loại bỏ nội tạng.
  • Rửa sạch chim.
  • Cho chim vào bình thủy tinh.
  • Thêm rượu nếp nguyên chất vào bình sao cho vừa đủ.
  • Đậy kín bình.
  • Để bình rượu ở nơi mát mẻ, tránh ánh nắng mặt trời.

Có thể ngâm Bìm bịp cùng với các loại khác như Tắc kè, Cá ngựa,… Rượu Bìm bịp sau khi ngâm có màu nâu thẫm, vị đậm và mùi thơm. Mỗi ngày nên sử dụng 2 đến 3 lần, mỗi lần 30-50ml (tương đương 1 chén nhỏ). Thời điểm sử dụng thường là trước bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ.

Tuy nhiên, không khuyến khích sử dụng rượu Bìm bịp cho phụ nữ có thai.

KHẢ NĂNG GIỮ NHÀ CỦA CON BÌM BỊP

Ngoài việc chọn giống chó làm nhiệm vụ giữ nhà, một lựa chọn khác là nuôi một con chim Bìm bịp để làm công việc này. Tuy nhiên, việc nuôi chim Bìm bịp không phải là điều dễ dàng, và đòi hỏi sự kiên nhẫn từ người chủ. Bất kể là chim đực hay chim mái, cả hai đều có thể được sử dụng để giữ nhà, nhưng việc chọn chim mái thường là lựa chọn tốt hơn. Chim mái thường hiền lành hơn, dễ chăm sóc và dễ thuần phục hơn.

Tiếng kêu của chim Bìm bịp không thể so sánh được với tiếng kêu lanh lợi của vẹt, nhưng vẫn đủ để báo hiệu khi có người lạ xâm nhập vào nhà. Để đạt được điều này, cần phải nuôi chim Bìm bịp từ khi chúng còn nhỏ và thả tự do trong sân vườn. Điều quan trọng nhất khi nuôi một con Bìm bịp để giữ nhà là phải có đủ thời gian để huấn luyện. Với tính cách hung hăng và lòng bảo vệ lãnh thổ mạnh mẽ, chim Bìm bịp sẵn lòng tấn công bất kỳ đối tượng nào đe dọa đến sự an toàn của chúng.

Để huấn luyện chim Bìm bịp, mỗi khi chúng tấn công thành công, cần thưởng cho chúng những món ăn ngon. Điều này giúp chúng hình thành những phản xạ có điều kiện và dễ dàng trong quá trình huấn luyện.

Một trong những vấn đề phổ biến mà người nuôi chim Bìm bịp thường gặp phải là tiêu chảy, thường do bản năng ăn thịt sống của chúng. Do đó, việc theo dõi và chăm sóc thường xuyên để kịp thời chữa trị là rất quan trọng.

VẤN NẠN SĂN BẮT CON BÌM BỊP

Mặc dù thịt và rượu từ chim Bìm bịp mang lại nhiều lợi ích bất ngờ, song việc săn bắt quá mức đã dẫn đến giảm số lượng đáng kể của loài này. Môi trường sống của chúng ngày càng bị thu hẹp, vì vậy cần phải thực hiện các biện pháp tích cực để ngăn chặn nguy cơ tuyệt chủng trong tương lai.

Để giải quyết tình trạng khai thác quá mức, có thể thực hiện các biện pháp sau:

  • Hạn chế việc săn bắt chim Bìm bịp.
  • Tiến hành nghiên cứu và nuôi trồng loài chim này để tăng sản lượng.
  • Tăng cường hoạt động tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc bảo tồn loài chim này.
  • Thúc đẩy việc nuôi chim Bìm bịp trong các khu bảo tồn sinh quyển và rừng quốc gia.

NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

1. Có bao nhiêu loài bìm bịp?

Hiện nay có khoảng 30 loài bìm bịp khác nhau trên thế giới.

2. Tại sao chim bìm bịp lại có tên gọi như vậy?

Tên gọi “bìm bịp” xuất phát từ tiếng kêu đặc trưng của loài chim này.

3. Chim bìm bịp có tập tính sinh sản như thế nào?

Bìm bịp là loài chim không đẻ trứng nhờ, mà chim trống ấp trứng và chăm sóc con, chim mái đi kiếm mồi.

4. Phân bố của chim bìm bịp?

Bìm bịp phân bố rộng rãi ở Nam Á, Đông Nam Á, Trung Quốc, Nhật Bản, Úc và một số đảo ở Thái Bình Dương.

KẾT LUẬN 

Với khả năng săn mồi tài ba và tiếng kêu độc đáo, bìm bịp đã thu hút sự chú ý của người ta không chỉ vì vẻ ngoài đặc biệt mà còn vì vai trò quan trọng của chúng trong việc duy trì cân bằng sinh thái. Tuy nhiên, môi trường sống của chúng đang đối mặt với nhiều thách thức, và việc bảo vệ chúng đang trở nên ngày càng cấp bách hơn.

Chúng ta cần phải hành động ngay bây giờ để bảo vệ con bìm bịp và môi trường sống của chúng. Bằng cách tăng cường nhận thức, nghiên cứu, và các biện pháp bảo tồn, chúng ta có thể đảm bảo rằng loài chim độc đáo này sẽ tiếp tục tồn tại và thịnh vượng trong thế giới tự nhiên. Hãy cùng nhau chung tay bảo vệ con bìm bịp và giữ gìn sự đa dạng sinh học của hành tinh chúng ta.