CORTICOID LÀ GÌ? CORTICOID CÓ LỢI HAY CÓ HẠI?

CORTICOID LÀ GÌ? CORTICOID CÓ LỢI HAY CÓ HẠI? 1

Thuốc Corticoid dùng với liều thấp, ngắn ngày hoặc lâu lâu mới dùng một đợt sẽ không có tác dụng phụ đáng kể. Tuy nhiên, nếu dùng thường xuyên, kéo dài dễ gây một số tác dụng phụ nghiêm trọng như: tăng nguy cơ nhiễm trùng, tăng huyết áp, tăng đường huyết, loét dạ dày tá tràng, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, chậm lành vết thương, da teo mỏng, da dễ bầm tím… Vậy Corticoid là thuốc gì? Có tác dụng gì? Chống chỉ định khi nào? 

CORTICOID LÀ GÌ? CORTICOID CÓ LỢI HAY CÓ HẠI? 3

CORTICOID LÀ GÌ?

Corticoid là một loại thuốc có tác dụng chống viêm, ức chế miễn dịch. Corticoid có nguồn gốc từ tuyến thượng thận của cơ thể hoặc được tổng hợp từ các chất hóa học.

Tuy nhiên, Corticoid là loại thuốc mạnh. Ngoài công dụng điều trị các bệnh kể trên, Corticoid cũng gây 1 số tác dụng phụ nghiêm trọng. Do đó, đây là loại thuốc được sử dụng theo kê đơn của bác sĩ và sử dụng rất nghiêm ngặt.

Corticoid có nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định:

  • Đường uống: dạng viên nén, viên nang hoặc siro giúp điều trị chứng viêm, đau liên quan đến 1 số bệnh mạn tính, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, lupus.
  • Ống hít và xịt mũi chứa Corticoid: giúp kiểm soát tình trạng viêm liên quan đến hen suyễn và dị ứng mũi.
  • Thuốc nhỏ mắt: được dùng để giảm sưng sau mổ mắt.
  • Dạng bôi/thoa: điều trị các tình trạng da.
  • Dạng tiêm: điều trị các triệu chứng liên quan đến cơ, khớp, chẳng hạn như đau, viêm gân.

CÁC DẠNG BÀO CHẾ CỦA CORTICOID

Corticoid được bào chế dưới nhiều dạng khác nhau để đáp ứng nhu cầu điều trị của từng bệnh lý. Các dạng bào chế của corticoid bao gồm:

  • Dạng viên: uống
  • Dạng tiêm: tiêm tĩnh mạch, tiêm khớp, tiêm cơ,…
  • Dạng hít: hít qua miệng
  • Dạng xịt: xịt mũi, xịt họng,…
  • Dạng dung dịch: dùng với máy khí dung
  • Dạng kem, gel, thuốc mỡ: bôi ngoài da

CÁC LOẠI THUỐC CHỨA CORTICOID

Các loại thuốc corticoid thông dụng trên thị trường bao gồm:

  • Prednisone
  • Methylprednisolon
  • Dexamethasone
  • Betamethasone
  • Hydrocortison

Các loại thuốc này có tác dụng chống viêm, ức chế miễn dịch tương tự nhau, nhưng có hàm lượng và thời gian bán thải khác nhau. Do đó, bác sĩ sẽ kê toa loại thuốc corticoid phù hợp với từng tình trạng bệnh cụ thể.

CORTICOID ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG TRƯỜNG HỢP NÀO?

CÁC BỆNH TỰ MIỄN

Các bệnh tự miễn là các bệnh mà trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công vào các mô và cơ quan khỏe mạnh. Corticoid có tác dụng ức chế hệ miễn dịch, giúp giảm viêm và tổn thương mô.

Một số bệnh tự miễn có thể được điều trị bằng corticoid bao gồm:

  • Viêm khớp dạng thấp
  • Bệnh Crohn
  • Lupus
  • Viêm đa khớp dạng thấp
  • Viêm khớp dạng thấp ở trẻ em
  • Hội chứng Sjögren
  • Viêm da cơ
  • Viêm khớp dạng thấp
  • Viêm khớp dạng thấp
  • Viêm khớp dạng thấp

HEN PHẾ QUẢN, BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MÃN TÍNH

Corticoid có tác dụng làm giãn phế quản, giúp giảm viêm và sưng ở đường hô hấp. Chúng được sử dụng để điều trị hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và các bệnh lý đường hô hấp khác.

CƠN GÚT CẤP

Corticoid có tác dụng giảm viêm và đau nhanh chóng trong cơn gút cấp. Chúng thường được sử dụng cùng với các thuốc khác để điều trị cơn gút cấp.

BUỒN NÔN VÀ NÔN

Corticoid có thể được sử dụng để dự phòng buồn nôn và nôn do thuốc điều trị ung thư. Chúng cũng có thể được sử dụng để điều trị buồn nôn và nôn do các nguyên nhân khác, chẳng hạn như say tàu xe, say sóng.

THAY THẾ HORMONE TUYẾN THƯỢNG THẬN

Corticoid là một loại hormone được sản xuất bởi tuyến thượng thận. Trong một số trường hợp, tuyến thượng thận không thể sản xuất đủ corticoid. Khi đó, cần phải thay thế corticoid bằng thuốc.

DỰ PHÒNG THẢI GHÉP

Sau khi cấy ghép cơ quan, hệ miễn dịch của cơ thể có thể tấn công và phá hủy cơ quan được cấy ghép. Corticoid có thể được sử dụng cùng với các thuốc khác để dự phòng thải ghép.

CÁC PHẢN ỨNG DỊ ỨNG NẶNG

Corticoid có tác dụng giảm viêm và sưng nhanh chóng trong các phản ứng dị ứng nặng, chẳng hạn như sốc phản vệ. Chúng thường được sử dụng cùng với các thuốc khác để điều trị các phản ứng dị ứng nặng.

MỘT SỐ BỆNH LÝ NGOÀI DA

Corticoid có tác dụng giảm viêm và ngứa trong một số bệnh lý ngoài da, chẳng hạn như eczema, vảy nến, phát ban. Chúng thường được sử dụng dưới dạng thuốc bôi, thuốc xịt hoặc thuốc uống.

CORTICOID LÀ GÌ? CORTICOID CÓ LỢI HAY CÓ HẠI? 5

CÁC TÁC DỤNG PHỤ CỦA CORTICOID LÀ GÌ ?

Các tác dụng phụ của corticoid có thể chia thành hai loại:

Tác dụng phụ sớm: thường xuất hiện trong vòng 2 tuần đầu tiên sử dụng thuốc, bao gồm:

  • Kích ứng dạ dày, tăng cảm giác ngon miệng, khó ngủ
  • Rối loạn kinh nguyệt
  • Chóng mặt, đau đầu
  • Mệt mỏi, suy nhược

Tác dụng phụ muộn: thường xuất hiện sau 2 tuần đầu tiên sử dụng thuốc, bao gồm:

  • Loãng xương
  • Tăng nguy cơ nhiễm trùng
  • Tăng huyết áp
  • Tăng đường huyết
  • Tăng nguy cơ loét dạ dày tá tràng
  • Đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, glocom
  • Chậm lành vết thương, da teo mỏng, dễ bị bầm tím
  • Chậm lớn ở trẻ em
  • Hội chứng Cushing (hiện tượng mặt tròn như mặt trăng, lắng đọng mỡ ở vùng cổ, lưng trong khi chân tay teo nhỏ)
  • Teo tuyến thượng thận.

MỘT SỐ LƯU Ý KHI SỬ DỤNG CORTICOID

  • Luôn sử dụng corticoid theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng giảm liều hoặc ngưng thuốc đột ngột. Ngừng thuốc đột ngột có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách giảm liều thuốc từ từ trước khi ngừng hẳn. Thông thường quá trình này kéo dài vài tuần để cơ thể có đủ thời gian khôi phục lại khả năng sản xuất hormone tự nhiên.
  • Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng thuốc. Hướng dẫn sử dụng sẽ cung cấp cho bạn thông tin về cách dùng, liều lượng, tác dụng phụ và các lưu ý khi sử dụng thuốc.
  • Thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng bạn đang sử dụng, bao gồm cả thuốc không kê đơn và thuốc thảo dược. Một số loại thuốc có thể tương tác với corticoid, gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hoặc lo lắng nào về việc sử dụng corticoid, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

MỘT SỐ CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

NHIỄM CORTICOID LÀ GÌ?

Nhiễm corticoid là một tình trạng xảy ra khi cơ thể bị thừa corticoid, một loại hormone steroid được sản xuất tự nhiên bởi tuyến thượng thận hoặc được tổng hợp từ các chất hóa học. Nhiễm corticoid có thể do sử dụng corticoid kéo dài, hoặc do các bệnh lý gây tăng sản xuất corticoid, chẳng hạn như hội chứng Cushing.

DA NHIỄM CORTICOID NÊN DÙNG GÌ?

Để điều trị da nhiễm corticoid, cần phải giảm liều hoặc ngừng sử dụng corticoid. Tuy nhiên, việc này cần được thực hiện một cách từ từ và có sự theo dõi của bác sĩ.

Trong thời gian giảm liều hoặc ngừng sử dụng corticoid, người bệnh có thể sử dụng các loại thuốc và sản phẩm chăm sóc da sau để giúp cải thiện các triệu chứng của da nhiễm corticoid:

  • Thuốc bôi chứa corticoid
  • Thuốc bôi chứa axit hyaluronic
  • Thuốc bôi chứa vitamin E
  • Thuốc bôi chứa ceramide
  • Sản phẩm chăm sóc da chứa thành phần lành tính

DA NHIỄM CORTICOID CÓ CHỮA ĐƯỢC KHÔNG?

Da nhiễm corticoid là một tình trạng da liễu có thể được chữa khỏi nếu được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, thời gian điều trị da nhiễm corticoid và mức độ phục hồi của da phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

  • Mức độ nghiêm trọng của tình trạng da nhiễm corticoid
  • Thời gian sử dụng corticoid
  • Tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh

Nếu da nhiễm corticoid ở mức độ nhẹ, có thể được điều trị trong thời gian ngắn và da sẽ phục hồi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu da nhiễm corticoid ở mức độ nghiêm trọng, có thể cần nhiều thời gian hơn để điều trị và da có thể không phục hồi hoàn toàn.

KEM DEXERYL CÓ CHỨA CORTICOID KHÔNG?

Kem Dexeryl có thành phần chính là Dexamethasone dipropionate, một loại corticoid tổng hợp thuộc nhóm fluorinated. Dexamethasone có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, ức chế miễn dịch. Do đó, cần sử dụng kem Dexeryl theo chỉ định của bác sĩ và không tự ý sử dụng.

Bài viết trên đã chia sẻ cụ thể về thuốc Corticoid là gì, tác dụng phụ và chống chỉ định khi dùng thuốc này.

PROBIOTICS LÀ THUỐC GÌ? SỬ DỤNG NHƯ THẾ NÀO?

PROBIOTICS LÀ THUỐC GÌ? SỬ DỤNG NHƯ THẾ NÀO? 7

Probiotics là các loại men vi sinh rất thường hay thấy trên kệ trong hiệu thuốc. Tuy nhiên, vai trò thực sự của chúng đối với sức khỏe hệ tiêu hóa, cách sử dụng men vi sinh phù hợp với mỗi người như thế nào thì không phải ai cũng hiểu rõ.

PROBIOTICS LÀ THUỐC GÌ? SỬ DỤNG NHƯ THẾ NÀO? 9

PROBIOTICS LÀ GÌ?

Probiotics thường được mô tả là các chủng vi khuẩn sống có lợi cho sức khỏe khi được tiêu thụ đủ lượng. Men vi sinh, hay còn gọi là probiotics, đại diện cho những vi khuẩn có tác dụng tích cực trong quá trình tiêu hóa thức ăn, duy trì sức khỏe, và giúp phòng ngừa bệnh tật.

Người ta thường tìm kiếm việc sử dụng probiotics với mong muốn nhận được những lợi ích sức khỏe tổng thể. Điều này không chỉ áp dụng cho những người có vấn đề về tiêu hóa, mà còn là một phương pháp hỗ trợ được bác sĩ khuyến cáo cho các bệnh lý liên quan đến đường ruột. Ngay cả những người khỏe mạnh cũng có thể hưởng lợi từ probiotics, giảm tần suất các vấn đề như đầy hơi, co thắt, tiêu chảy và táo bón.

Men vi sinh thường được sản xuất từ hai nhóm chủng vi khuẩn phổ biến nhất là Lactobacillus và Bifidobacterium. Ngoài ra, nấm men, Saccharomyces boulardii, và một số chủng E. coli cũng được nghiên cứu để sử dụng như probiotics.

Các chủng vi khuẩn này thường được làm bất hoạt, đông khô, và chế biến thành dạng viên nang, viên nén, bột, hoặc hỗn dịch uống. Khi nhập vào cơ thể, chúng trở lại dạng hoạt động. Mặc dù probiotics có sẵn trong nhiều thực phẩm hàng ngày như sữa chua hay các sản phẩm lên men, nhưng bổ sung probiotics có ưu điểm về nồng độ cao, dễ bảo quản, và thời hạn sử dụng lâu hơn. Ngược lại, nguồn probiotics từ thực phẩm thường được xem là an toàn, tự nhiên, và có thể dùng mà không cần sự hướng dẫn đặc biệt từ bác sĩ, đồng thời tránh được những tác dụng phụ không mong muốn.

CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA PROBIOTICS TRONG HỆ TIÊU HÓA NHƯ THẾ NÀO?

Probiotics hoạt động chủ yếu trong hệ tiêu hóa bằng cách tăng cường sức khỏe của hệ thống miễn dịch và đường ruột, hỗ trợ việc kiểm soát các vi khuẩn có thể gây hại và cải thiện môi trường vi sinh trong cơ thể.

Cụ thể, men vi sinh mang lại nhiều lợi ích cho hệ tiêu hóa, bao gồm:

  • Probioitcs có thể giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian của một số loại bệnh tiêu chảy lây nhiễm, như tiêu chảy ở người du lịch hoặc do sử dụng kháng sinh.
  • Probiotics có thể giúp điều trị triệu chứng táo bón và giảm cảm giác đầy hơi trong ổ bụng.
  • Cải thiện các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.
  • Probioitcs có thể giúp ngăn chặn và điều trị viêm đại tràng mãn tính và viêm túi thừa.
  • Tăng cường sức đề kháng và cải thiện triệu chứng đau bụng ở trẻ bú mẹ hoàn toàn.
  • Probioitcs có thể ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn có thể gây bệnh trong đường ruột, giúp duy trì sự cân bằng vi sinh trong hệ tiêu hóa.
  • Cải thiện sức khỏe của niêm mạc ruột để chống lại sự hấp thu độc tố từ các vi khuẩn gây bệnh.
  • Cung cấp sự hỗ trợ cho hệ thống miễn dịch, giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của các vi khuẩn gây bệnh.

CÁCH SỬ DỤNG PROBIOTICS TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ TIÊU HÓA?

Cách sử dụng probiotics trong điều trị bệnh lý tiêu hóa có thể thực hiện theo các hướng dẫn sau:

BỆNH TIÊU CHẢY

Probiotics có thể ngăn ngừa hoặc điều trị tiêu chảy liên quan đến sử dụng kháng sinh lâu dài. Giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian mắc bệnh tiêu chảy truyền nhiễm cấp tính ở trẻ em và người lớn.

TÁO BÓN

Bổ sung men vi sinh hoặc tiêu thụ thực phẩm giàu men vi sinh có thể giúp điều trị táo bón ở người lớn. Giúp làm mềm phân và tăng tần suất đi tiêu.

HỘI CHỨNG RUỘT KÍCH THÍCH

Men vi sinh có thể giảm triệu chứng hội chứng ruột kích thích như khó chịu ở bụng, đầy hơi và chướng bụng. Có hiệu quả trong điều trị hội chứng ruột kích thích ở người lớn và trẻ em.

BỆNH VIÊM RUỘT

Chế phẩm có chứa men vi sinh có thể mang lại lợi ích cho những người bị viêm loét đại tràng, bổ sung liệu pháp quy chuẩn. Ngăn chặn sự tấn công ban đầu của yếu tố gây viêm và ngăn ngừa sự tái phát sau khi đã thuyên giảm bằng kháng sinh. Dùng như một liệu pháp duy trì sau khi đã thuyên giảm.

SỬ DỤNG PROBIOTICS KHÔNG ĐÚNG CHỈ ĐỊNH CÓ THỂ GÂY HẠI GÌ HAY KHÔNG?

Probiotics được định nghĩa là các chủng vi khuẩn có lợi và đã có lịch sử dài về tính an toàn, đặc biệt là ở những người khỏe mạnh. Tuy nhiên, như mọi loại thuốc, việc sử dụng probiotics cần được hướng dẫn và chỉ định từ bác sĩ để đảm bảo an toàn. Sự lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách có thể không đạt được tác dụng mong muốn hoặc gặp phải các tác dụng phụ không mong muốn.

Nguy cơ ảnh hưởng có hại từ việc sử dụng men vi sinh thường xuyên xuất hiện ở những người bị bệnh nặng hoặc hệ thống miễn dịch đã bị tổn thương. Trong khi probiotics được xem xét để sử dụng ở những đối tượng này, như trẻ sinh non hoặc bệnh nhân đang cần chăm sóc đặc biệt, nguy cơ tiềm ẩn của men vi sinh nên được đánh giá cẩn thận, cân nhắc kỹ lưỡng với lợi ích mà chúng có thể mang lại.

Các tác động có thể có hại của men vi sinh bao gồm nguy cơ nhiễm trùng, nhiễm ngoại độc tố từ các chủng vi sinh vật sản xuất, và thậm chí là khả năng chuyển gen kháng kháng sinh từ probiotics sang các vi khuẩn khác trong đường ruột. Nguy cơ lây nhiễm cũng tăng khi sản phẩm probiotics không đảm bảo về thuần khiết, có thể chứa các chủng vi sinh vật không mong muốn có thể gây hại cho sức khỏe.

Vì vậy, việc quyết định liệu có nên bổ sung men vi sinh hay không là một quá trình phức tạp. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, việc tham vấn ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ là quan trọng. Ngoài ra, việc tìm kiếm nguồn probiotics từ thực phẩm tự nhiên như sữa chua và thực phẩm lên men là một cách tốt hơn để bổ sung lợi khuẩn vào chế độ ăn uống hàng ngày.

Tóm lại, probiotic là các vi sinh vật tốt, thường được sử dụng để điều trị và ngăn ngừa các rối loạn chức năng và cả tổn thương thực thể trên đường ruột, nhất là vấn đề trên hệ tiêu hóa do dùng kháng sinh. Tuy nhiên, việc sử dụng lợi khuẩn, mặc dù thường được xem là an toàn, luôn cần tham khảo ý kiến chuyên môn, vừa đạt được hiệu quả cũng như tránh tác dụng không mong muốn, nhất là trên các đối tượng nguy cơ cao.