Cây chay ruột đỏ: Vị thuốc quý với nhiều công dụng chữa bệnh

Cây chay ruột đỏ: Vị thuốc quý với nhiều công dụng chữa bệnh 1

Cây chay là một loài thực vật đặc hữu của nước ta, có nguồn gốc từ vùng Đông Nam Á. Cây chay có nhiều tên gọi khác nhau như chay bắc bộ, chay ăn trầu, chay vỏ tía, mạy khoai (Tày)… Cây chay có nhiều giá trị về kinh tế, y học và môi trường.

Cây chay ruột đỏ: Vị thuốc quý với nhiều công dụng chữa bệnh 3

Cây chay ruột đỏ là gì?

Cây chay ruột đỏ là một loài cây trồng thuộc họ dâu tằm và có tên khoa học là Artocarpus tonkinensis. Cây có nguồn gốc từ Đông Nam Á, trong đó Việt Nam là một trong những quốc gia có diện tích trồng cây chay ruột đỏ lớn nhất.

Cây chay ruột đỏ là cây thân gỗ lớn, có thể cao tới 30 mét. Thân cây có màu nâu nhạt, vỏ cây dày và có nhiều vết nứt. Lá cây chay ruột đỏ to, có hình bầu dục, màu xanh đậm. Hoa cây chay ruột đỏ nhỏ, màu trắng, mọc thành chùm. Quả cây chay ruột đỏ hình bầu dục, có kích thước lớn, khi chín có màu đỏ tươi.

Cây chay có nhiều thành phần hóa học quý giá, bao gồm:

  • Flavonoid: Có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, chống dị ứng, kháng khuẩn, kháng virus.
  • Tanin: Có tác dụng chống viêm, sát khuẩn, cầm máu.
  • Saponin: Có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, chống ung thư.
  • Alkaloid: Có tác dụng giảm đau, an thần, chống co giật.

Công dụng của cây chay

Đối với y học hiện đại

Ức Chế Miễn Dịch Tế Bào

Sau các thử nghiệm chiết tách, maesopsin, alphitonin, kaempferol, và artonkin đã được xác định có khả năng ức chế miễn dịch trên động vật thực nghiệm. Cụ thể, chúng ngăn chặn sự hình thành biểu hiện của gen liên quan đến quá trình ung thư ở tủy xương. Ngoài ra, cao chiết từ cây chay giảm viêm, chậm quá trình thải ghép, hỗ trợ bệnh viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu trên con người để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Kháng Viêm và Giảm Đau

Dịch chiết lá chay ức chế sản xuất cytokine, giảm viêm và giảm đau theo nghiên cứu của TS. Trịnh Thị Thủy và đồng nghiệp. Cây chay là lựa chọn hiệu quả trong việc ức chế quá trình hình thành ổ viêm, làm giảm đau một cách tích cực.

Hỗ Trợ Điều Trị Bệnh Nhược Cơ

Kết quả thử nghiệm tại bệnh viện Quân y 103 chỉ ra rằng chiết xuất từ lá cây chay giúp giảm triệu chứng lâm sàng ở gần 90% bệnh nhân nhược cơ. Cây chay được đánh giá là có tác động đặc hiệu và chọn lọc trên hệ miễn dịch, có thể dùng điều trị lâu dài.

Hỗ Trợ Điều Trị Viêm Khớp Dạng Thấp và Lupus Ban Đỏ

Nghiên cứu trên chuột cho thấy lá cây chay giảm viêm tại các khớp và ức chế sự gia tăng tế bào hạch bạch huyết. Dịch chiết từ lá cây chay có hiệu quả tương đương với cyclosporin A, chất ức chế miễn dịch, mang lại kết quả khả quan trong điều trị các bệnh tự miễn như vẩy nến, lupus ban đỏ, và viêm khớp dạng thấp.

Trong Y học cổ truyền

Tính vị:

  • Thân, rễ, lá: Vị chát, tính bình.
  • Quả: Vị chua, tính bình.

Quy kinh: Kinh Can, Thận

Công dụng:

  • Quả: Thanh nhiệt, cầm máu, trợ tiêu hóa, giảm ho, giảm đau họng…
  • Lá, rễ: làm săn se lại, giảm đau, giảm tê thấp, điều hòa kinh nguyệt, giảm khí hư, huyết trắng,…

Cách sử dụng cây chay ruột đỏ

Cây chay ruột đỏ là một loài cây có nhiều giá trị về y học và dinh dưỡng. Cây chay ruột đỏ có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau, bao gồm:

Quả chay: Quả chay có thể được sử dụng tươi hoặc phơi khô. Quả chay tươi có thể được ăn trực tiếp hoặc nấu chè, làm mứt. Quả chay phơi khô có thể được sử dụng để nấu nước giải khát, nấu chè,…

Hạt chay: Hạt chay có thể được sử dụng tươi hoặc phơi khô. Hạt chay tươi có thể được ăn trực tiếp hoặc nấu cháo, làm chè. Hạt chay phơi khô có thể được sử dụng để nấu cháo, làm chè,…

Vỏ cây: Vỏ cây chay có thể được sử dụng tươi hoặc phơi khô. Vỏ cây chay tươi có thể được giã nát để đắp lên vết thương, vết lở loét. Vỏ cây chay phơi khô có thể được sắc nước uống để chữa các bệnh như viêm họng, viêm amidan, chảy máu cam,…

Lá cây: Lá cây chay có thể được sử dụng tươi hoặc phơi khô. Lá cây chay tươi có thể được giã nát để đắp lên vết thương, vết lở loét. Lá cây chay phơi khô có thể được sắc nước uống để chữa các bệnh như viêm da, mụn nhọt, dị ứng,…

Rễ cây: Rễ cây chay có thể được sử dụng tươi hoặc phơi khô. Rễ cây chay tươi có thể được giã nát để đắp lên vết thương, vết lở loét. Rễ cây chay phơi khô có thể được sắc nước uống để chữa các bệnh như ung thư, huyết áp cao, tiểu đường,…

Lưu ý khi sử dụng cây chay ruột đỏ

Cây chay ruột đỏ là một loại thảo dược lành tính, tuy nhiên, khi sử dụng cần lưu ý một số vấn đề sau:

  • Không sử dụng cây chay ruột đỏ cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
  • Không sử dụng cây chay ruột đỏ cho người bị tiêu chảy.
  • Không sử dụng cây chay ruột đỏ quá liều lượng quy định.

Một số bài thuốc từ cây chay

Hỗ trợ giảm đau lưng, mỏi gối, bị tê thấp

Lá và rễ chay 30g, thiên niên kiện 12g, thổ phục linh 15g, đem tất cả sắc với nước, mỗi ngày 1 thang, chia thành 2 lần uống.

Hỗ trợ tiêu hóa, khó tiêu, đầy bụng

Quả chay khô 25g, hãm với nước uống sau ăn 30 phút mỗi ngày.

Giảm khí hư, huyết trắng nhiều, điều hòa kinh nguyệt

Rễ thân cây chay 20g, rễ cỏ tranh 20g, đem sắc uống hàng ngày, 2 lần mỗi ngày trước bữa ăn.

Giảm đau răng, đau nướu

Rễ chay khoảng 40g, đem đi đun với nước đến khi cô đặc lại thì ngậm nhiều lần trong ngày.

Dùng ngoài da

Lấy vỏ thân cây nghiền thành bột mịn rồi đắp lên các vết thương có mụn nhọt, lở ngứa.

Từ lâu, dân gian ta đã biết khai thác toàn diện cây chay trong quá trình sinh hoạt hằng ngày, cũng như trong việc điều trị bệnh. Dù còn nhiều vấn đề cần phải được nghiên cứu thêm, nhưng chúng ta không thể phủ nhận những lợi ích tuyệt vời từ loài cây đặc biệt này đối với cuộc sống con người.

Hương Phụ (Cỏ gấu) – Thần Dược Giải Uất Từ Thiên Nhiên

Hương Phụ (Cỏ gấu) - Thần Dược Giải Uất Từ Thiên Nhiên 5

Trong thế giới y học cổ truyền, Hương phụ hay còn được biết đến là cây cỏ gấu, củ gấu, một loại dược liệu quý. Liệu rằng chúng ta có biết rằng “ Vì sao nó lại được xem vị thuốc quý giá cũng như hiểu được công dụng mà nó mang lại đối với cơ thể”? Để hiểu rõ hơn về những tác dụng của loại dược liệu này , hãy cùng nhau tìm hiểu sâu hơn về nó.

Hương Phụ (Cỏ gấu) - Thần Dược Giải Uất Từ Thiên Nhiên 7

Thực ra nó là rễ của một loại cây họ cói, có nhiều rễ phụ tạo nên hình ảnh trông giống một con nhím. Mặc dù bề ngoài của nó trông khá bình thường và dễ kiếm nhưng nó lại có hiệu quả giải uất đáng kinh ngạc. So với sài hồ và bạc hà, khi chia khí uất kết trong gan thành ba tầng, hương phụ sẽ giải uất ở tầng sâu nhất, bạc hà ở tầng nông nhất và sài hồ ở tầng giữa. Vì vậy, hương phụ không đơn giản chỉ là một loại dược liệu, mà còn là giải pháp lý tưởng cho chị em phái nữ mắc can uất lâu ngày. 

Một ví dụ thực tế là câu chuyện của Chị An (Hà Nội) – một người phụ trẻ, bị cuốn vào cuộc mâu thuẫn với đồng nghiệp. Sự bất đồng không chỉ khiến cô ấy mất mặt mà còn tạo ra nhiều vấn đề sức khỏe như căng thẳng ngực, đau rát cổ họng, và đau bụng kinh. Tình trạng của cô thực ra là chứng chứng can khí uất kết do chất chứa nhiều cảm xúc tiêu cực không được giải tỏa. Bác sĩ đã kết hợp việc kê đơn thuốc với việc giới thiệu trà hương phụ, một biện pháp sơ can lý tưởng cho những người trải qua tình trạng căng thẳng lâu dài.

Thuốc được chế tạo từ hương phụ và uất kim (nghệ), kết hợp thành bột, mang lại hiệu quả rõ rệt đối với nhiều vấn đề phụ khoa. Trà hương phụ giúp sơ can, giải uất, đặc biệt phù hợp cho những trường hợp can uất kéo dài. Tuy không thể chữa bách bệnh nhưng nó là một công cụ hữu ích, đặc biệt trong việc giảm bớt các triệu chứng khó chịu do uất kết.

Không chỉ là một liệu pháp y học, trà hương phụ còn là lựa chọn tuyệt vời cho phụ nữ khi cảm thấy căng thẳng ở lồng ngực. Việc uống một ly trà hương phụ không chỉ giúp giải tỏa căng thẳng mà còn điều hòa gan và dạ dày, làm dịu đi những cảm giác khó chịu và buồn phiền.

Nếu bạn đang trải qua những thời kỳ khó khăn, đừng quên đến với trà hương phụ. Cách làm trà này đơn giản: hương phụ và xuyên khung được rửa sạch, cắt lát mỏng, sau đó đun sôi cùng lá trà. Mỗi ngụm trà không chỉ là sự sơ can lý khí mà còn là hành trình điều chỉnh cảm xúc và tạo cảm giác thoải mái.

Bên cạnh những công dụng mà trà hương phụ mang lại, cần lưu ý đối rằng không nên tự ý áp dụng mà không được sự hướng dẫn của bác sĩ.. Đặc biệt là đối với những người thiếu máu, việc sử dụng loại trà này cần được theo dõi để tránh tình trạng tiêu hao khí huyết không mong muốn.

Vậy “Sử dụng hương phụ như thế nào mới đúng cách và hiệu quả?”

 Bạn cần chuẩn bị 3g hương phụ, 3g xuyên khung và 3g hồng trà .Hương phụ và xuyên khung rửa sạch, cắt lát mỏng,bó vào nồi cùng với lá trà và 250ml nước, đun sôi trên lửa lớn. Sau đó đun lửa nhỏ thêm 10 phút nữa là được. Không chỉ có tác dụng sơ can lý khí, loại trà này còn có thể điều hòa gan và dạ dày, rất thích hợp để cải thiện các triệu chứng căng tức ngực, khí trệ gây khó chịu, lúc nào cũng thở dài thườn thượt, v.v.

*Những điều cần ghi nhớ: 

Người thiếu máu nghiêm trọng tốt nhất không nên sử dụng loại trà này, bởi vì xuyên khung và hương phụ sẽ tiêu hao khí huyết. Do đó dù trà hương phụ có công dụng sơ can tốt, nhưng không thể sử dụng một cách tùy tiện mà nên nghe theo chỉ định của bác sĩ.

Trong thế giới y học cổ truyền, Hương phụ hay còn được biết đến là cây cỏ gấu, củ gấu, là một loại dược liệu quý. Liệu rằng chúng ta có biết rằng “ Vì sao nó lại được xem vị thuốc quý giá cũng như hiểu được công dụng mà nó mang lại đối với cơ thể”? Để hiểu rõ hơn về những tác dụng của loại dược liệu này , hãy cùng nhau tìm hiểu sâu hơn về nó.

Hương Phụ (Cỏ gấu) - Thần Dược Giải Uất Từ Thiên Nhiên 7

Thực ra nó là rễ của một loại cây họ cói, có nhiều rễ phụ tạo nên hình ảnh trông giống một con nhím. Mặc dù bề ngoài của nó trông khá bình thường và dễ kiếm nhưng nó lại có hiệu quả giải uất đáng kinh ngạc. So với sài hồ và bạc hà, khi chia khí uất kết trong gan thành ba tầng, hương phụ sẽ giải uất ở tầng sâu nhất, bạc hà ở tầng nông nhất và sài hồ ở tầng giữa. Vì vậy, hương phụ không đơn giản chỉ là một loại dược liệu, mà còn là giải pháp lý tưởng cho chị em phái nữ mắc can uất lâu ngày. 

Một ví dụ thực tế là câu chuyện của Chị An (Hà Nội) – một người phụ trẻ, bị cuốn vào cuộc mâu thuẫn với đồng nghiệp. Sự bất đồng không chỉ khiến cô ấy mất mặt mà còn tạo ra nhiều vấn đề sức khỏe như căng thẳng ngực, đau rát cổ họng, và đau bụng kinh. Tình trạng của cô thực ra là chứng chứng can khí uất kết do chất chứa nhiều cảm xúc tiêu cực không được giải tỏa. Bác sĩ đã kết hợp việc kê đơn thuốc với việc giới thiệu trà hương phụ, một biện pháp sơ can lý tưởng cho những người trải qua tình trạng căng thẳng lâu dài.

Thuốc được chế tạo từ hương phụ và uất kim (nghệ), kết hợp thành bột, mang lại hiệu quả rõ rệt đối với nhiều vấn đề phụ khoa. Trà hương phụ giúp sơ can, giải uất, đặc biệt phù hợp cho những trường hợp can uất kéo dài. Tuy không thể chữa bách bệnh nhưng nó là một công cụ hữu ích, đặc biệt trong việc giảm bớt các triệu chứng khó chịu do uất kết.

Không chỉ là một liệu pháp y học, trà hương phụ còn là lựa chọn tuyệt vời cho phụ nữ khi cảm thấy căng thẳng ở lồng ngực. Việc uống một ly trà hương phụ không chỉ giúp giải tỏa căng thẳng mà còn điều hòa gan và dạ dày, làm dịu đi những cảm giác khó chịu và buồn phiền.

Nếu bạn đang trải qua những thời kỳ khó khăn, đừng quên đến với trà hương phụ. Cách làm trà này đơn giản: hương phụ và xuyên khung được rửa sạch, cắt lát mỏng, sau đó đun sôi cùng lá trà. Mỗi ngụm trà không chỉ là sự sơ can lý khí mà còn là hành trình điều chỉnh cảm xúc và tạo cảm giác thoải mái.

Bên cạnh những công dụng mà trà hương phụ mang lại, cần lưu ý đối rằng không nên tự ý áp dụng mà không được sự hướng dẫn của bác sĩ.. Đặc biệt là đối với những người thiếu máu, việc sử dụng loại trà này cần được theo dõi để tránh tình trạng tiêu hao khí huyết không mong muốn.

Vậy “Sử dụng hương phụ như thế nào mới đúng cách và hiệu quả?”

 Bạn cần chuẩn bị 3g hương phụ, 3g xuyên khung và 3g hồng trà .Hương phụ và xuyên khung rửa sạch, cắt lát mỏng,bó vào nồi cùng với lá trà và 250ml nước, đun sôi trên lửa lớn. Sau đó đun lửa nhỏ thêm 10 phút nữa là được. Không chỉ có tác dụng sơ can lý khí, loại trà này còn có thể điều hòa gan và dạ dày, rất thích hợp để cải thiện các triệu chứng căng tức ngực, khí trệ gây khó chịu, lúc nào cũng thở dài thườn thượt, v.v.

*Những điều cần ghi nhớ: 

Người thiếu máu nghiêm trọng tốt nhất không nên sử dụng loại trà này, bởi vì xuyên khung và hương phụ sẽ tiêu hao khí huyết. Do đó dù trà hương phụ có công dụng sơ can tốt, nhưng không thể sử dụng một cách tùy tiện mà nên nghe theo chỉ định của bác sĩ.