Vận động quá sức hoặc cơ bắp phải chịu áp lực lớn có thể khiến chúng ta đối mặt với tình trạng căng cơ bắp chân, gây nhiều khó khăn trong hoạt động hằng ngày. Phần lớn trường hợp bắp chân căng không phải vấn đề sức khỏe quá nghiêm trọng.
CĂNG CƠ BẮP CHÂN LÀ GÌ?
Căng cơ bắp chân là một tình trạng tổn thương cơ ở vùng phía sau cẳng chân. Tình trạng này không phân biệt đối tượng và thường phổ biến ở nam giới trong độ tuổi 30-50 và đặc biệt thường xuyên xuất hiện ở các vận động viên thể thao.
Các triệu chứng của căng cơ bắp chân bao gồm sự căng cứng và không thoải mái ở khu vực này. Không chỉ làm cho chân trở nên khó chịu, mà còn ảnh hưởng đến sự linh hoạt của bàn chân, mắt cá chân và khớp gối. Tình trạng này gây khó khăn khi tham gia các hoạt động thể thao như chạy bộ, cầu lông, bóng đá, và thậm chí cả trong việc di chuyển bình thường.
Nếu không được điều trị đúng cách và không có thời gian nghỉ ngơi phù hợp, cơ bắp chân có thể bị căng quá mức, vượt quá khả năng chịu đựng và dẫn đến tình trạng rách cơ. Điều này làm tăng nguy cơ gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và đòi hỏi sự can thiệp y tế để điều trị hiệu quả.
MỨC ĐỘ CĂNG CƠ BẮP CHÂN
Căng cơ được phân loại thành ba mức độ cụ thể như sau:
- Mức độ 1: Trong trường hợp căng cơ bắp chân mức độ 1, các bó cơ có thể xuất hiện những vết rách nhỏ. Người bệnh có thể trải qua cảm giác khó chịu và đau nhẹ, tuy nhiên, vẫn có khả năng hoạt động bình thường.
- Mức độ 2: Ở mức độ này, người bệnh sẽ cảm thấy đau khi đi bộ, không thể tham gia tập thể dục, chạy hoặc nhảy. Vùng bắp chân bị sưng, và thời gian phục hồi có thể mất khoảng 5-8 tuần để hoàn toàn hồi phục.
- Mức độ 3: Đây là mức độ chấn thương nặng nhất. Các sợi cơ có thể bị rách hoặc đứt hoàn toàn. Người bệnh sẽ gặp khó khăn khi đi lại và có thể xuất hiện các triệu chứng như bầm tím và sưng gia tăng. Thời gian điều trị cần khoảng 3-4 tháng, và trong một số trường hợp nặng, có thể yêu cầu phẫu thuật để điều trị dứt điểm.
TRIỆU CHỨNG KHI CƠ BẮP CHÂN BỊ CĂNG CỨNG
Những triệu chứng thường gặp cho thấy cơ bắp chân đang bị căng và kéo giãn quá mức bao gồm:
- Gặp khó khăn khi kiễng chân lên hoặc gập cổ chân lại: Người bệnh có thể cảm thấy hạn chế trong việc thực hiện các động tác kiễng chân hoặc gập cổ chân do cơ bắp bị căng và đau.
- Cảm thấy tê ngứa, đau âm ỉ ở bắp chân và tăng dần khi hoạt động: Cảm giác tê ngứa, đau âm ỉ là dấu hiệu của sự căng cơ và có thể gia tăng khi người bệnh thực hiện các hoạt động.
- Đau đột ngột phía sau cẳng chân: Đau đột ngột ở phía sau cẳng chân có thể là một triệu chứng của căng cơ và kéo giãn quá mức.
- Bắp chân sưng tấy hay bầm tím: Sự sưng tấy và bầm tím của bắp chân có thể là dấu hiệu của tổn thương cơ và mô xung quanh.
Khi xuất hiện các triệu chứng này, việc nghỉ ngơi và theo dõi sự tiến triển của cơn đau là quan trọng. Nếu tình trạng không cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn, người bệnh nên thăm bác sĩ để có đánh giá chính xác và biện pháp can thiệp phù hợp.
MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN GÂY ĐAU BẮP CHÂN THƯỜNG GẶP
Cấu trúc của cơ bắp chân bao gồm hai cơ chính là cơ bụng chân và cơ dép. Khi cơ bắp chân bị căng, một trong hai cơ này có nguy cơ bị rách do hoạt động quá mức. Các nguyên nhân thường gặp gây đau bắp chân bao gồm:
- Đau cẳng chân: Người trong độ tuổi trung niên có thể gặp đau đột ngột và dữ dội tại phần giữa bắp chân do cơ bụng chân bị rách và dịch tích tụ giữa các cơ.
- Chuột rút: Đau đột ngột ở bắp chân trong một khoảng thời gian ngắn có thể là kết quả của chuột rút cơ, một sự co bóp cơ đột ngột và không kiểm soát.
- Bầm tím bắp chân: Chấn thương trong khi tập thể dục thể thao hoặc trong hoạt động hằng ngày có thể gây bầm tím ở bắp chân.
- Cục máu đông: Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) có thể gây đau bắp chân. Nếu không được xử trí sớm, những cục máu đông có thể vỡ và di chuyển đến phổi, đe dọa tính mạng.
- Chấn thương gân Achilles (gân gót chân): Gân Achilles rách có thể gây ra đau cấp tính tại mặt sau mắt cá chân hoặc cẳng chân.
PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN
Khi chẩn đoán tình trạng căng cơ bắp chân, bác sĩ sẽ tiến hành một số bước như sau:
- Lịch sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về lịch sử chấn thương, triệu chứng, và tình trạng sức khỏe tổng quát của người bệnh.
- Kiểm tra cơ bắp: Bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra cơ bắp, tập trung vào vị trí đau, sưng, hoặc các vết thương.
- Xét nghiệm hình ảnh: Siêu âm: Sử dụng sóng siêu âm để tạo hình ảnh cơ bắp và xác định có sự tổn thương hoặc dịch tích không. Chụp cộng hưởng từ (MRI): Tạo ra hình ảnh chi tiết của cơ, gân, và các cấu trúc xung quanh, giúp định rõ các vấn đề như rách cơ.
CĂNG CƠ BẮP CHÂN CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?
Nếu sau một thời gian áp dụng biện pháp chăm sóc tại nhà mà tình trạng căng cơ bắp chân vẫn không giảm hoặc có sự gia tăng của các triệu chứng nghiêm trọng, người bệnh nên điều trị y tế để đảm bảo được chẩn đoán chính xác và có kế hoạch điều trị phù hợp. Một số triệu chứng và tình trạng cần lưu ý bao gồm:
- Sự nóng và đỏ gia tăng: Nếu vùng cơ tổn thương trở nên đau, nóng, và đỏ hơn sau một khoảng thời gian chăm sóc, có thể là dấu hiệu của một sự tổn thương nghiêm trọng hoặc sự nhiễm trùng.
- Đau nhức dữ dội khi vận động: Nếu đau đớn trở nên cực kỳ dữ dội khi vận động, có thể là dấu hiệu của một tổn thương cơ nặng hơn hoặc sự bị rách cơ.
ĐỐI TƯỢNG DỄ BỊ CĂNG CƠ BẮP CHÂN
Những yếu tố mà bạn đã liệt kê có thể góp phần làm tăng nguy cơ bị căng cơ bắp chân. Hãy điều chỉnh một số lối sống và thói quen để giảm nguy cơ này:
- Tập thể dục đều đặn: Bài tập thể dục đều đặn giúp tăng cường cơ bắp, giảm nguy cơ căng cơ và chấn thương. Tuy nhiên, hãy bắt đầu từ mức độ phù hợp và tăng dần để tránh chấn thương.
- Duy trì trọng lượng cơ thể lành mạnh: Trọng lượng cơ thể không quá lớn giúp giảm gánh nặng cho cơ bắp và khớp, giảm áp lực lên chân.
- Uống đủ nước: Việc duy trì đủ lượng nước trong cơ thể giúp ngăn chặn tình trạng co bóp cơ và giữ cho cơ bắp linh hoạt.
- Kiểm soát bệnh lý: Nếu có bất kỳ bệnh lý nền nào như suy giáp, bệnh gan, đái tháo đường, hãy thực hiện kiểm soát và điều trị đúng đắn theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Hạn chế thói quen hút thuốc: Thuốc lá có thể gây hại đến sức khỏe cơ bắp và hệ tuần hoàn máu.
- Theo dõi trạng thái nước tiểu khi mang thai: Đối với phụ nữ mang thai, việc duy trì trạng thái nước tiểu ổn định là quan trọng để tránh phù và căng cơ không mong muốn.
CÁCH XỬ TRÍ KHI BẮP CHÂN BỊ CĂNG CƠ
Khi mắc phải tình trạng căng cơ bắp chân, có một số biện pháp xử trí được áp dụng trong ngữ cảnh y học:
- Nghỉ ngơi: Mục tiêu là giảm áp lực và tránh hoạt động thể chất có thể gây tổn thương thêm cho cơ bị căng.
- Chườm đá: Chườm đá được thực hiện trong khoảng 48 – 72 giờ sau chấn thương để giảm sưng và giảm đau. Thời gian chườm lạnh mỗi lần kéo dài khoảng 15 – 20 phút, với thời gian nghỉ giữa các lần là 120 – 180 phút. Trong 24 giờ đầu tiên, biện pháp này cần được thực hiện thường xuyên, với thời gian nghỉ giữa mỗi lần là 30 – 60 phút.
- Sử dụng thuốc: Trong trường hợp cần, có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hay naproxen theo chỉ định của bác sĩ. Lưu ý tránh lạm dụng thuốc giảm đau để ngăn chặn tình trạng “nhờn thuốc” và tránh gây tổn thương cho gan, thận, và dạ dày.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật được xem xét trong các trường hợp: Khi điều trị nội khoa không mang lại kết quả. Quá trình phẫu thuật có thể bao gồm việc nối lại hai đầu cơ và mạch máu. Sau phẫu thuật, quá trình bó bột có thể kéo dài khoảng 3 – 4 tuần hoặc cho đến khi tổn thương lành hẳn.
BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA CĂNG CƠ VÙNG BẮP CHÂN
Nếu bạn đã từng trải qua tình trạng căng cơ ở chân, việc đề phòng để giảm nguy cơ tái phát có thể bao gồm các biện pháp như sau:
- Thường xuyên tập kéo dãn và rèn luyện cơ bắp chân: Việc thực hiện các bài tập kéo dãn và rèn luyện có thể cải thiện linh hoạt và sức mạnh của cơ bắp chân, giúp giảm nguy cơ căng cơ.
- Nghỉ ngơi khi cảm thấy khó chịu: Không nên cố gắng vượt qua đau khi cảm thấy cơ bắp chân khó chịu. Thay vào đó, hãy nghỉ ngơi và đảm bảo cho cơ bắp thời gian để phục hồi.
- Phân bố hợp lý thời gian nghỉ ngơi và phục hồi: Cân nhắc giữa các buổi tập và đảm bảo thời gian nghỉ đủ để cơ bắp phục hồi trước khi tiếp tục hoạt động.
- Thực hiện đúng kỹ thuật khi tập thể dục: Sử dụng kỹ thuật đúng khi thực hiện các hoạt động thể dục và thể thao để giảm áp lực không cần thiết lên cơ bắp chân.
- Khởi động và kéo giãn cơ bắp chân: Trước khi bắt đầu bài tập chính, hãy thực hiện động tác khởi động và kéo giãn cơ bắp chân để chuẩn bị cho hoạt động vận động.
- Chọn giày vừa vặn và thoải mái: Mặc giày vừa vặn và chất lượng để đảm bảo hỗ trợ tốt cho cơ bắp chân trong quá trình thực hiện các hoạt động.
Khi bị căng cơ bắp chân, bạn nên nhanh chóng áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Mỗi người nên chủ động theo dõi và thăm khám ngay khi tình trạng căng cơ kéo dài trong nhiều ngày, không có dấu hiệu thuyên giảm. Điều này sẽ giúp bạn ngăn ngừa được các biến chứng nguy hiểm, rút ngắn thời gian phục hồi.
