A Giao (Cao da lừa) là gì? Công dụng bổ máu và những điều bạn chưa biết
Như mọi người đã biết, a giao được bào chế từ da lừa, đun nóng cho quánh lại rồi chế thành cao, có màu nâu đen, thường được làm thành hình chữ nhật hoặc hình vuông, vẻ ngoài bóng, cứng và giòn. Khi chiếu ánh sáng vào sẽ thấy hiện lên màu nâu hơi trong suốt. A giao là một trong “ba bảo bối bổ âm” của Đông y.
Tương truyền ở huyện Đông A thuộc tỉnh Sơn Đông, có một cái giếng lớn, gọi là a tỉnh (tỉnh: giếng), người ta dùng nước giếng để nấu cao quanh năm, vì vậy loại cao này gọi là a giao (giao: cao, keo). A giao bán trên thị trường hiện nay đương nhiên không thể nấu bằng nước giếng này, nhưng chất lượng a giao sản xuất ở khu vực đó vẫn là một trong những loại tốt nhất.
Nhưng trong những năm gần đây, a giao dấy lên nhiều tranh cãi, một là về việc có quá nhiều sản phẩm giả lẫn lộn trên thị trường, hai là có người nói a giao chỉ là cao da lừa, ngoài collagen thì không còn dinh dưỡng.
Trong nhiều trường hợp, chúng ta không thể dùng thành phần dinh dưỡng để giải thích về công dụng của thuốc Đông y. Giống như than đá và kim cương cũng có cùng thành phần, nhưng lại hoàn toàn khác nhau. Mặc dù y học hiện đại đến bây giờ vẫn chưa thể giải thích được tại sao loại cao bào chế từ da lừa này lại giúp bổ máu, nhưng các thí nghiệm trên động vật đã cho thấy sau khi cho chó bị mất nhiều máu uống a giao, các tế bào hồng cầu và huyết sắc tố (hemoglobin) tăng nhanh hơn so với các nhóm đối chiếu. Nói cách khác, a giao có lợi cho việc tạo máu.
Một người bạn thân của tôi sau ba mươi lăm tuổi bắt đầu kiên trì sử dụng a giao. Cô mua a giao về tự dùng làm thành bánh, mỗi ngày ăn vài miếng. Nếu hỏi cô ấy rằng a giao có hữu ích không, cô ấy sẽ vô cùng hào hứng kể về tác dụng của nó: điều hòa khí huyết, cải thiện tình trạng đau bụng kinh, làm cho da dẻ mịn màng hơn. Cô còn tự hào khoe về làn da đẹp hơn rất nhiều so với các bạn cùng lứa. Trước đây, giống như bao chị em phụ nữ khác, cô bị lạnh tay chân, da sạm, đau bụng kinh nghiêm trọng nhưng bây giờ cô không còn bị nổi mụn trước kỳ kinh và không đau bụng kinh nữa, kinh nguyệt đều hơn, da dẻ trắng trẻo mịn màng, bàn tay, bàn chân cũng ấm hơn. Cô cho rằng tất cả những điều này đều là nhờ a giao.
Điều này không có gì đáng ngạc nhiên khi “bản thảo cương mục” đề cập đến nhiều tác dụng của a giao, trong đó có khả năng “điều trị thổ huyết, chảy máu trong, đi tiểu ra máu, đái dầm, kiết lỵ, đau bụng kinh, kinh nguyệt không đều, và các vấn đề liên quan đến khí huyết.” Có thể nhận thấy rằng công dụng chủ yếu của a giao là tăng cường huyết, tư âm, nhuận tràng và cầm máu, vì vậy nó thường được sử dụng làm thuốc bổ trong điều trị các bệnh phụ khoa. A giao đóng vai trò quan trọng trong việc dưỡng huyết, điều hòa kinh nguyệt, và giúp cơ thể duy trì sự cân bằng tự nhiên, từ đó làm tăng vẻ đẹp tự nhiên.
Nhưng a giao có một vấn đề là dễ gây nóng trong, một số người phản ánh bị chảy máu cam sau khi sử dụng. Vì vậy một lần không nên sử dụng quá nhiều. Thêm vào đó, a giao có đặc tính nồng và có thể tạo ra áp lực lớn trong dạ dày, gây khó khăn trong quá trình tiêu hóa. Điều này có thể gây tổn thương đến tỳ vị, đặc biệt là ở những người có tỳ vị yếu. Nếu muốn sử dụng a giao một cách an toàn, cần điều hòa tỳ vị một cách kỹ lưỡng trước khi bắt đầu liệu pháp, để tránh tình trạng chán ăn và giảm rủi ro tỳ hư.. Đối với những người có tỳ vị yếu, việc sử dụng a giao đòi hỏi sự cẩn trọng đặc biệt để tránh tình trạng tỳ hư trầm trọng.
Mặc dù vậy công dụng bổ máu tư âm của a giao là không thể phủ nhận. Nó vẫn rất được đề cao chức năng bổ máu, điều hòa các bệnh phụ khoa ở nữ giới.
Khi dùng a giao bạn có thể lấy rượu vàng được ủ từ gạo nếp, gạo tẻ và kê, có nồng độ cồn khá thấp (14 ~ 20%), nổi tiếng là rượu Thiệu Hưng hoặc nước sôi đun chảy rồi uống, cũng có thể làm bánh. Cách làm vô cùng đơn giản: ngâm a giao trong rượu vàng hai ngày hai đêm, sau đó thêm câu kỷ tử, quả óc chó, mè đen, táo đỏ, đường phèn và chế biến là được.
Những điều cần lưu ý:
Bên cạnh khuyết điểm giá cả đắt đỏ và dễ gây nóng trong, công dụng bổ máu tư âm của a giao là không thể phủ nhận.
Có thể đun chảy a giao với nước sôi để uống,hoặc làm bánh bằng cách ngâm a giao trong rượu vàng đủ hai ngày, thêm câu kỷ tử, óc chó, mè đen, táo đỏ, đường phèn và chế biến.
KỂ TÊN 11 LOẠI LÁ TRỊ HO KHÔNG CẦN ĐẾN THUỐC TÂY BẠN NÊN BIẾT
Ho là một triệu chứng phổ biến của nhiều bệnh lý về đường hô hấp, gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh. Thay vì vội vàng sử dụng thuốc Tây, bạn có thể tham khảo các phương pháp trị ho hiệu quả từ thiên nhiên bằng các loại lá dễ kiếm. Vậy thì các loại lá trị ho đó là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
CÔNG DỤNG CỦA CÁC LOẠI LÁ TRỊ HO
Thời tiết biến đổi không ngừng và ô nhiễm không khí đang gây ra một sự gia tăng đáng kể trong các bệnh về đường hô hấp. Việc sử dụng kháng sinh để điều trị ho trong thời gian dài có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn cho sức khỏe. Để giải quyết vấn đề này, có thể tự điều trị ho bằng các loại lá cây tự nhiên.
Các loại lá cây có sẵn và quá trình chế biến cũng không quá phức tạp. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các biện pháp điều trị ho bằng thuốc dân gian chỉ có hiệu quả khi bệnh chưa phát triển quá nặng và vi khuẩn vẫn còn ở vùng hầu họng. Nếu triệu chứng ho và sổ mũi kéo dài, có thể vi khuẩn đã lan ra các phần khác của hệ thống hô hấp. Trong trường hợp này, tốt nhất nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được điều trị bằng phương pháp phù hợp nhất.
CÁC LOẠI LÁ TRỊ HO PHỔ BIẾN
LÁ HẸ
Trong Đông y, lá hẹ được biết đến với tính chất ôn, vị chua, hơi hăng và rất lành tính. Lá hẹ được sử dụng để tiêu đờm và trị ho hiệu quả. Pha bài thuốc từ lá hẹ rất đơn giản, chỉ cần lấy 1 nắm lá hẹ tươi, rửa sạch, phơi khô và thái khúc. Sau đó, hấp với mật ong hoặc đường phèn cho đến khi chín và sẵn sàng sử dụng. Uống 3-4 lần mỗi ngày, mỗi lần 2-3 muỗng cà phê có thể giúp giảm ho. Lá hẹ có thể sử dụng cho trẻ nhỏ, nhưng trẻ dưới 1 tuổi không nên dùng mật ong do hệ tiêu hóa còn yếu.
LÁ HÚNG CHANH
Húng chanh, hay còn gọi là lá tần, được biết đến như một phương pháp trị ho cho trẻ nhỏ. Trong lá húng chanh chứa một loại tinh dầu gọi là Cavaron, có tính chất giải độc, làm giảm chất nhầy, hạ sốt và giảm đau, khó chịu trong họng. Vì những tính chất này, lá tần được coi là một cây thuốc quan trọng trong danh mục của Bộ Y tế.
Có ba phương pháp phổ biến để sử dụng lá tần trong trị ho cho bé:
Lá tần chưng với quất và đường phèn.
Lá tần chưng với đường phèn.
Lá tần chưng với mật ong (phù hợp cho trẻ từ 1 tuổi trở lên).
LÁ DIẾP CÁ
Lá diếp cá, hay còn được biết đến như giấp cá, cây lá giấp hoặc ngư tinh thảo, có hương vị chua, cay và tính mát, ảnh hưởng đến hệ thống hô hấp và phổi. Ngoài các tác dụng như làm mát, giải độc, kích thích tiểu tiện, giảm phù thũng, kháng vi khuẩn và chống viêm, lá diếp cá cũng được xem như một loại kháng sinh tự nhiên rất hiệu quả trong việc điều trị ho cho trẻ.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng lá diếp cá chứa hoạt chất kháng sinh có khả năng ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn gây bệnh trong họng, như Staphylococcus aureus và Streptococcus pneumoniae. Ngoài ra, loại lá này cũng cung cấp chất xơ, vitamin A, B và C, giúp kích thích quá trình kháng viêm trong cơ thể và tăng cường hệ thống miễn dịch, từ đó giúp ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe như ốm đau, ho và sốt ở trẻ nhỏ một cách an toàn và hiệu quả.
Cách trị ho bằng lá diếp cá rất đơn giản. Mẹ chỉ cần xay nhuyễn lá diếp cá, trộn với nước ấm, sau đó lọc để loại bỏ cặn. Bé có thể thưởng thức một ly sinh tố tươi mát, thơm ngon và bổ dưỡng từ hỗn hợp này.
LÁ MƠ
Từ xa xưa, lá mơ đã được biết đến như một vị thuốc quý trong y học dân gian với nhiều công dụng, đặc biệt là trong việc trị ho. Loại cây dễ kiếm này sở hữu vị ngọt nhẹ, tính mát, giúp thanh nhiệt, giải độc, sát khuẩn, tiêu đờm, long đờm, từ đó mang lại hiệu quả trị ho nhanh chóng và an toàn.
Cách sử dụng lá mơ trị ho:
Nước lá mơ: Rửa sạch lá mơ, đun sôi với nước, để nguội và uống. Có thể thêm mật ong hoặc gừng vào để tăng hiệu quả.
Lá mơ luộc: Luộc lá mơ chín, vắt lấy nước uống hoặc ăn trực tiếp.
Lá mơ xào: Xào lá mơ với các nguyên liệu khác như thịt, trứng, tôm,… để tạo thành món ăn ngon miệng và bổ dưỡng, giúp trị ho hiệu quả.
Lá mơ nấu canh: Nấu lá mơ cùng các loại rau củ khác thành canh, ăn khi còn ấm để trị ho và thanh nhiệt cơ thể.
Lưu ý:
Nên sử dụng lá mơ tươi, sạch, không bị dập nát hoặc hư hỏng.
Phụ nữ mang thai và trẻ em nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng lá mơ để trị ho.
LÁ TÍA TÔ
Tía tô từ lâu đã được biết đến như một loại rau gia vị quen thuộc trong bữa ăn của người Việt. Tuy nhiên, ít ai biết rằng tía tô còn là một vị thuốc quý với nhiều công dụng, đặc biệt là trong việc trị ho, giải cảm.
Cách sử dụng lá tía tô:
Nước lá tía tô: Rửa sạch lá tía tô, đun sôi với nước, để nguội và uống. Có thể thêm mật ong hoặc gừng vào để tăng hiệu quả.
Cháo tía tô: Nấu lá tía tô cùng với cháo trắng, ăn khi còn ấm để trị ho và giải cảm.
Xông hơi lá tía tô: Cho lá tía tô vào nồi nước nóng, đun sôi. Tắt bếp, để nguội bớt. Cho bé xông hơi mặt và cổ trong 5-10 phút.
Dùng tinh dầu tía tô: Nhỏ vài giọt tinh dầu tía tô vào nước nóng, khuấy đều và xông hơi.
LÁ XƯƠNG SÔNG
Lá xương sông không chỉ là một loại gia vị phổ biến trong các món ăn mà còn là một loại thuốc quý có thể chữa nhiều bệnh, trong đó có việc chữa ho cho bé. Lá xương sông, thuộc họ Cúc, có thân thảo, lá dài và mép có răng cưa.
Nghiên cứu cho thấy lá xương sông chứa một lượng lớn tinh dầu như Limonene, Methylthymol P-cymene, các tinh dầu này có khả năng chống viêm, kháng khuẩn và làm loãng đờm. Điều này giúp làm lành tổn thương niêm mạc họng và cải thiện tình trạng ho gây khó chịu.
Để sử dụng lá xương sông trong việc trị ho cho bé, bạn có thể thực hiện như sau: Rửa sạch và thái nhỏ 2-3 lá xương sông, cho vào bát cùng với 5 thìa mật ong và hấp cách thuỷ. Sau đó, lấy nước cốt uống. Uống hai lần trong khoảng 5 ngày. Ngoài ra, bạn cũng có thể kết hợp với mật ong, lá hẹ và đường phèn. Tuy nhiên, vì vị của lá xương sông có mùi hơi nồng và hắc, bài thuốc này không phù hợp cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Đối với trẻ lớn hơn, hãy chỉ cho bé dùng một lượng rất nhỏ để tránh tình trạng buồn nôn và khó chịu.
LÁ CẢI CÚC
Lá cải cúc hay còn gọi là lá tần ô. Rau cải cúc có tính mát, vị ngọt hơi đắng và được sử dụng phổ biến trong ẩm thực Việt Nam vì tính tươi mát và bổ dưỡng.
Để trị ho cho trẻ em bằng cải cúc, bạn cần lấy 1 nắm lá cải cúc tươi, giã nát và chắt lấy nước. Sau đó, thêm mật ong vào và hấp cách thủy từ 10 – 15 phút. Trẻ em có thể sử dụng phương pháp này 2 – 3 lần mỗi ngày.
Đối với người lớn, để trị ho bằng cải cúc, bạn có thể chuẩn bị 100g cải cúc và 200g phổi heo để nấu canh ăn hàng ngày, giúp giảm ho nhanh chóng. Nếu có thể, bạn cũng có thể uống nước cải cúc sống bằng cách giã nát lá cải cúc và thêm mật ong vào để tiêu đờm.
LÁ KHẾ
Theo Đông y, lá khế có tác dụng làm dịu long đờm và trị ho hiệu quả. Loại lá này có vị chua, tính bình, và ngoài công dụng chữa ho, còn có thể hỗ trợ điều trị kiết lỵ và bổ can thận.
Để sử dụng lá khế trong việc chữa ho, bạn có thể thực hiện như sau: Lấy 1 nắm lá khế tươi, rửa sạch và để ráo nước. Sau đó, giã hoặc xay mịn lá khế để lấy nước. Bạn có thể thêm vài hạt muối hoặc đường phèn vào nước này để dễ uống và tăng hiệu quả trong việc trị ho.
HOA ĐU ĐỦ ĐỰC
Hoa đu đủ đực được nhiều người truyền tai nhau về công dụng làm thuốc ho đơn giản.
Để chuẩn bị, bạn cần rửa sạch ít hoa đu đủ đực, 1 chùm hoa khế và 4 – 5 lá tía tô. Sau đó, cho các nguyên liệu này vào một tô, thêm ít đường phèn và hấp cách thủy trong vòng 15 – 20 phút. Tiếp theo, chắt lấy nước để uống. Liều lượng cho trẻ nhỏ là 1/2 muỗng cà phê một ngày, còn người lớn thì là 1 – 2 muỗng cà phê. Uống 1 – 2 lần/ngày cho đến khi hoàn toàn khỏi bệnh.
LÁ BẠC HÀ
Lá bạc hà là một loại thảo dược quý đã được con người sử dụng từ hàng ngàn năm trước. Nghiên cứu hiện đại đã chỉ ra rằng lá bạc hà chứa nhiều vitamin C, canxi, kali, sắt, phospho, magie… Những thành phần này đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch, giúp ngăn ngừa các bệnh về đường hô hấp và có hiệu quả trong việc trị ho.
Không chỉ có tác dụng chữa ho cho bé, lá bạc hà còn mang lại sự mát lạnh dễ chịu cho cổ họng, giảm tình trạng đau rát cho bé yêu. Bạn có thể làm trà bạc hà hoặc kết hợp với mật ong để cho bé sử dụng. Hãy kiên nhẫn và sử dụng đều đặn để đạt được hiệu quả như mong đợi.
LÁ TRẦU KHÔNG
Lá trầu không chứa một lượng phong phú các dược chất có lợi cho hệ hô hấp, bao gồm chavicol, cadinen, chavibetol… Các chất này có tác dụng tương tự như kháng sinh tự nhiên, giúp ngăn chặn nhiều loại vi khuẩn gây bệnh mũi và họng, đồng thời giảm ngứa, viêm và đau rát hiệu quả.
Tuy nhiên, do tính chất dược lý mạnh mẽ, lá trầu không chỉ phù hợp cho trẻ từ 1 tuổi trở lên. Khi sử dụng cho bé, hãy chỉ cho bé uống một lượng nhỏ lá trầu không và tránh lạm dụng. Lạm dụng có thể gây rối loạn tiêu hóa, đầy hơi và khó chịu cho trẻ. Để tăng cường hiệu quả trong việc trị ho cho bé, bạn có thể kết hợp lá trầu không với các dược liệu khác như gừng, mật ong và củ nén.
CÁC LƯU Ý KHI SỬ DỤNG CÁC LOẠI LÁ TRỊ HO
Chữa ho bằng các loại lá là phương pháp dân gian được nhiều người áp dụng bởi tính an toàn và lành tính. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần lưu ý những điều sau:
PHÙ HỢP VỚI TÌNH TRẠNG BỆNH NHẸ
Các bài thuốc từ lá thường chỉ phù hợp với những trường hợp ho nhẹ do cảm lạnh, thay đổi thời tiết hoặc do dị ứng bụi bẩn. Với những trường hợp ho do bệnh lý nền như viêm phế quản, viêm phổi, lao phổi,… cần được điều trị y tế chuyên nghiệp.
TÙY THUỘC VÀO CƠ ĐỊA
Cách áp dụng và tốc độ khỏi bệnh khi sử dụng các bài thuốc từ lá còn phụ thuộc vào cơ địa của mỗi người. Một số người có thể thấy hiệu quả nhanh chóng, trong khi một số người khác cần kiên trì sử dụng lâu hơn.
KIÊN TRÌ SỬ DỤNG
Sử dụng các bài thuốc tại nhà bằng các loại lá thường cần sự kiên trì. Bệnh có thể thuyên giảm ít nhất sau 5 – 7 ngày sử dụng, thậm chí lâu hơn tùy vào tình trạng bệnh.
THAY THẾ MẬT ONG BẰNG ĐƯỜNG PHÈN CHO TRẺ DƯỚI 1 TUỔI
Trẻ dưới 1 tuổi có hệ tiêu hóa non nớt, vì vậy không nên sử dụng mật ong. Thay vào đó, hãy sử dụng đường phèn để đảm bảo an toàn cho bé.
THAM KHẢO Ý KIẾN BÁC SĨ KHI BỆNH NẶNG
Với những trường hợp ho nặng, ho kéo dài, kèm theo các triệu chứng như sốt cao, khó thở, nôn mửa,… cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Việc sử dụng các bài thuốc dân gian chỉ có tác dụng hỗ trợ chứ không giúp chữa khỏi hoàn toàn bệnh.
THAM KHẢO Ý KIẾN BÁC SĨ CHO PHỤ NỮ MANG THAI VÀ CHO CON BÚ
Phụ nữ mang thai và cho con bú có hệ miễn dịch và sức đề kháng nhạy cảm hơn. Do vậy, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả các bài thuốc từ lá.
Bằng cách tuân thủ những lưu ý trên, bạn có thể sử dụng các loại lá trị ho một cách an toàn và hiệu quả, góp phần cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.
NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
1. Sử dụng lá trị ho trong bao lâu thì thấy hiệu quả?
Hiệu quả của việc sử dụng lá trị ho thường xuất hiện sau 5-7 ngày. Tuy nhiên, cũng có thể lâu hơn tùy vào tình trạng bệnh.
2. Có thể sử dụng lá trị ho kết hợp với thuốc tây không?
Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng lá trị ho kết hợp với thuốc tây để tránh tương tác thuốc.
3. Sử dụng lá trị ho có tác dụng phụ không?
Hầu hết các loại lá trị ho đều an toàn và lành tính. Tuy nhiên, một số người có thể gặp các tác dụng phụ như dị ứng, ngứa ngáy, phát ban da,… Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
4. Lá trị ho có thể bảo quản được bao lâu?
Lá tươi nên sử dụng ngay sau khi hái. Lá khô có thể bảo quản trong hộp kín ở nơi khô ráo, thoáng mát trong vòng 6 tháng.
5. Mua lá trị ho ở đâu?
Bạn có thể mua lá trị ho ở các chợ, cửa hàng thực phẩm hoặc các cửa hàng thuốc Đông y.
KẾT LUẬN
Trên đây là 11 loại lá dễ kiếm, an toàn và hiệu quả trong việc trị ho mà bạn có thể tham khảo và áp dụng tại nhà. Việc sử dụng các loại lá này giúp bạn tiết kiệm chi phí và hạn chế tác dụng phụ của thuốc Tây. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng hiệu quả của mỗi loại lá còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cơ địa, nguyên nhân gây ho và cách sử dụng.
Bên cạnh việc sử dụng các loại lá trị ho, bạn cũng cần chú ý giữ ấm cơ thể, vệ sinh môi trường sống, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức đề kháng, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.
Nếu triệu chứng ho không cải thiện sau một thời gian sử dụng hoặc có dấu hiệu nặng hơn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.
