Zona thần kinh là bệnh về da cấp tính do một loại virus thần kinh gây nên. Các triệu chứng của bệnh zona thần kinh phổ biến như: Đau, rát, tê hoặc ngứa ran,… Vậy zona thần kinh là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và phòng ngừa như thế nào?
ZONA THẦN KINH LÀ BỆNH GÌ?
Zona thần kinh là một bệnh nhiễm trùng da cấp tính do virus Varicella-Zoster (VZV) gây ra. Virus này cũng chính là nguyên nhân gây bệnh thủy đậu. Sau khi mắc thủy đậu, virus VZV sẽ ẩn náu trong hạch thần kinh và có thể tái hoạt trở lại dưới dạng bệnh zona thần kinh.
Người phát bệnh Zona có biểu hiện đau, sốt, mệt mỏi và mất ngủ. Phát ban và mụn nước bên trong chứa chất lỏng tập trung từng chùm, thường chỉ 1 bên của cơ thể. Mụn nước khi vỡ tạo thành những vết loét, rỉ dịch. Sau đó thương tổn đóng mài và lành dần, có thể để lại vết thâm (tăng sắc tố) hoặc thậm chí có thể để lại sẹo nếu chăm sóc không tốt.
Thời gian kéo dài bệnh zona thần kinh khoảng 2 – 4 tuần. Tuy nhiên, biểu hiện đau vẫn còn và có thể kéo dài nhiều tháng, nhiều năm.
NGUYÊN NHÂN BỊ ZONA THẦN KINH
Nguyên nhân chính gây bệnh zona thần kinh là do virus VZV tái hoạt động. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh bao gồm:
- Tuổi cao: Người cao tuổi có nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh cao hơn người trẻ tuổi.
- Suy giảm hệ miễn dịch: Người có hệ miễn dịch suy giảm, chẳng hạn như người mắc bệnh ung thư, HIV/AIDS, người đang điều trị hóa trị, xạ trị,… có nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh cao hơn người có hệ miễn dịch khỏe mạnh.
- Stress, căng thẳng: Stress, căng thẳng cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh.
CÁC THỂ BỆNH ZONA PHỔ BIẾN
Bệnh zona thần kinh có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể, nhưng có một số vị trí thường gặp hơn, bao gồm:
BỆNH ZONA THẦN KINH Ở MẶT
Đây là thể bệnh zona phổ biến nhất, chiếm khoảng 50% các trường hợp. Zona ở mặt thường xuất hiện ở vùng trán, má, môi hoặc mắt. Triệu chứng bao gồm đau, rát, ngứa ran ở vùng da bị zona, sau đó xuất hiện các mụn nước nhỏ, mọc thành đám. Zona ở mặt có thể gây biến chứng liệt mặt, ảnh hưởng đến khả năng vận động của cơ mặt, khiến khuôn mặt bị méo, lệch.
ZONA THẦN KINH MẮT
Zona thần kinh ở mắt ảnh hưởng đến khu vực xung quanh mắt, bao gồm mí mắt, kết mạc, giác mạc và các dây thần kinh thị giác. Triệu chứng bao gồm đau mắt, ngứa, sưng, xuất hiện các vết phồng rộp ở mắt. Zona ở mắt có thể gây viêm kết mạc, viêm giác mạc, thậm chí mù lòa.
ZONA Ở TAI
Zona ở tai ảnh hưởng đến dây thần kinh gần khu vực tai, gây đau tai, liệt mặt, loét trong tai, nổi hạch ở trước và sau tai. Zona ở tai có thể gây tổn thương thính giác, thậm chí điếc.
ZONA Ở MIỆNG
Zona ở miệng thường xuất hiện zona thần kinh môi hoặc trong miệng, gây ra vết lở loét, đau đớn khi ăn uống và nói chuyện, thể dễ bị nhầm lẫn với nhiệt miệng, nhưng thường kéo dài lâu hơn và đau hơn.
ZONA Ở CÁC VÙNG KHÁC
Zona có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào khác trên cơ thể, chẳng hạn như thân, cổ, lưng, cánh tay, chân,… Các vị trí này thường ít để lại biến chứng hơn zona ở mặt.
ZONA THẦN KINH CÓ LÂY KHÔNG
Bệnh zona thần kinh có thể lây từ người nhiễm virus zona cho người khác, nhưng không phải là bệnh truyền nhiễm theo nghĩa thông thường.
Virus varicella-zoster có thể lây từ người bệnh zona cho người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp với phồng nước bị vỡ. Virus cũng có thể lây qua tiếp xúc với dịch tiết từ mũi hoặc họng của người bệnh. Tuy nhiên, nguy cơ lây nhiễm bệnh zona thần kinh thấp hơn nhiều so với bệnh thủy đậu.
Để giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh zona thần kinh, người bệnh nên:
- Che phủ vùng da bị phát ban bằng quần áo hoặc băng gạc.
- Tránh tiếp xúc thân mật với người khác.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước.
- Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh zona thần kinh, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
THUỐC BÔI ZONA THẦN KINH
Thuốc bôi zona thần kinh là một trong những phương pháp điều trị bệnh zona thần kinh. Thuốc bôi zona thần kinh có thể giúp giảm đau, ngứa, và rút ngắn thời gian bệnh.
Có một số loại thuốc bôi zona thần kinh được sử dụng phổ biến, bao gồm:
- Acyclovir: Acyclovir là một loại thuốc kháng virus. Thuốc này giúp ngăn chặn sự nhân lên của virus VZV, từ đó làm giảm triệu chứng và rút ngắn thời gian bệnh. Thuốc bôi acyclovir được sử dụng trong vòng 72 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng.
- Famciclovir: Famciclovir là một loại thuốc kháng virus. Thuốc này có tác dụng tương tự như acyclovir. Thuốc bôi famciclovir được sử dụng trong vòng 72 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng.
- Valacyclovir: Valacyclovir là một loại thuốc kháng virus. Thuốc này có tác dụng tương tự như acyclovir và famciclovir. Thuốc bôi valacyclovir được sử dụng trong vòng 72 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng.
- Capsaicin: Capsaicin là một hoạt chất chiết xuất từ quả ớt. Thuốc này có tác dụng giảm đau bằng cách kích thích các thụ thể thần kinh. Thuốc bôi capsaicin thường được sử dụng để giảm đau sau zona.
ĐIỀU TRỊ BỆNH ZONA THẦN KINH CẦN LƯU Ý NHỮNG GÌ?
Bệnh zona thần kinh là một bệnh lý có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, do đó việc điều trị bệnh cần được thực hiện nghiêm túc và đúng cách. Bên cạnh việc sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh cũng cần lưu ý một số vấn đề sau để giúp quá trình điều trị đạt hiệu quả tốt nhất:
- Chế độ ăn uống: Người bệnh cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, đặc biệt là các loại thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất như vitamin A, vitamin C, vitamin B6, B12, kẽm,… Các loại thực phẩm này có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại virus gây bệnh. Người bệnh nên tránh sử dụng các loại thực phẩm có hại cho sức khỏe như rượu bia, thuốc lá, đồ ăn cay nóng,…
- Vệ sinh cá nhân: Người bệnh cần vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt là vùng da bị tổn thương. Việc vệ sinh sạch sẽ sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm trùng da. Người bệnh nên sử dụng xà phòng dịu nhẹ, không có chất tẩy rửa mạnh.
- Nghỉ ngơi: Người bệnh cần nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thời gian phục hồi. Người bệnh nên tránh làm việc quá sức hoặc vận động mạnh.
- Thuốc bôi: Thuốc bôi có thể giúp giảm đau, ngứa, và rút ngắn thời gian bệnh. Người bệnh nên sử dụng thuốc bôi theo chỉ định của bác sĩ.
MẸO CHỮA ZONA THẦN KINH TẠI NHÀ
Một số bài thuốc dân gian có thể giúp giảm triệu chứng bệnh zona thần kinh:
- Tắm lá chè xanh: Lá chè xanh có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giúp giảm ngứa và đau do zona thần kinh. Người bệnh có thể tắm lá chè xanh hàng ngày để giúp giảm triệu chứng bệnh.
- Chườm lạnh: Chườm lạnh có tác dụng giảm đau, ngứa, và sưng do zona thần kinh. Người bệnh có thể chườm lạnh vùng da bị zona bằng túi đá lạnh hoặc khăn lạnh trong vòng 15-20 phút, mỗi lần 3-4 lần/ngày.
- Uống nước chanh mật ong: Nước chanh mật ong có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại virus gây bệnh zona thần kinh. Người bệnh có thể uống nước chanh mật ong hàng ngày để giúp giảm triệu chứng bệnh.
Trên đây là một số lưu ý khi điều trị bệnh zona thần kinh. Người bệnh nên đi khám và điều trị sớm để giúp giảm nguy cơ biến chứng của bệnh.
