Mọi thực phẩm mang vị đắng, ít nhiều đều thường mang theo công dụng hạ hỏa và thanh nhiệt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung giới thiệu một loại dược liệu được biết đến với tên gọi “long đởm thảo,” có vị đắng và tính hàn.
Vị đắng, đặc biệt là vị hỏa, thường được liên kết với khả năng trừ hỏa. Trong trường hợp của long đởm thảo, dược liệu này chủ yếu tập trung vào việc hạ hỏa nhanh, đặc biệt là can hỏa. Long đởm thảo được cho là tác động trực tiếp vào gan và túi mật, hai cơ quan này có mối quan hệ mật thiết và thường ảnh hưởng lẫn nhau trong quá trình tiêu hóa và chế biến chất béo.
Long đởm thảo rất đắng, nhưng khác biệt với vị đắng của hoàng liên bắc. Trong trường hợp của hoàng liên bắc, chỉ cần dính một chút ở đầu lưỡi là đã cảm nhận được đắng không chịu nổi. Ngược lại, long đởm thảo có vị dịu, dễ chịu hơn. Chính vì điều này, long đởm thảo thường được sử dụng trong nấu ăn nhằm mục đích điều hòa cơ thể.
Vị đắng thường được coi là kẻ thù không đội trời chung của hỏa, do đó thực phẩm có vị đắng được xem là có khả năng khống chế các chứng uất nhiệt trong cơ thể. Theo lý thuyết y học cổ truyền, khí ôn nhiệt thường đi lên trên, trong khi khí hàn đi xuống dưới. Long đởm thảo, với tính chất vị đắng, giúp đẩy uất nhiệt xuống, có tác dụng điều trị hiệu quả chứng hấp nhiệt ở cả thượng tiêu và hạ tiêu.
Chính vì công dụng chữa trị thấp nhiệt trong can đởm và xử lý uất nhiệt ở hạ tiêu một cách hiệu quả, nhanh chóng, long đởm thảo thường được sử dụng trong điều trị các chứng viêm phụ khoa.
“Trước đây từng có một bệnh nhân đến khám, dù không hề nói đến việc mắc chứng viêm phụ khoa, nhưng qua bắt mạch, tôi nhận định cô ấy bị uất nhiệt ở hạ tiêu, do đó kê cho cô một ít long đởm thảo. Chỉ sau hai ngày sử dụng, cô ấy đã nói các triệu chứng như ngứa âm đạo, khí hư nhiều đều biến mất. Tuy tôi kết hợp với cả các vị thuốc khác nữa nhưng trường hợp này vẫn không thể phủ nhận công lao to lớn của long đởm thảo.” Một vị bác sĩ chia sẻ.
Dù vậy, bạn không được tự ý sử dụng long đởm thảo, do tác dụng ức chế can hỏa, thanh nhiệt của nó rất mạnh và nhanh, gần như ngay tức khắc, dùng dài ngày dễ hại thận khí. Thuốc có công hiệu càng mạnh, càng không nên sử dụng tùy tiện mà cần sự hướng dẫn và giám sát của người chuyên nghiệp. Hằng ngày, bạn có thể thanh nhiệt bằng cách sử dụng các loại dược liệu tính bình như dành dành, hoa cúc, nhưng riêng long đởm thảo không thể sử dụng một cách tự do.
Thông thường, khi can uất hóa hỏa trở nên nghiêm trọng, như khi xuất hiện các tình trạng mắt đỏ, sưng, đau, gỉ mắt nhiều, hoặc trong trường hợp của chứng can đởm thấp nhiệt như viêm phụ khoa, khí hư nhiều, bạn có thể sử dụng một lượng nhỏ long đởm thảo để nhanh chóng giải quyết tình trạng uất nhiệt trong cơ thể.
Cháo trúc diệp long đởm chính là bài thuốc đơn giản và hữu hiệu với nguyên liệu gồm: 3g long đởm thảo, 10g trúc diệp (lá trúc), 100g gạo tẻ. Rửa sạch long đởm thảo và trúc diệp, cho vào nồi, đun với lửa lớn đến khi sôi rồi ninh trên lửa nhỏ khoảng nửa tiếng, vớt bỏ bã, đổ gạo vào nấu cháo như bình thường.
Trúc diệp, hay còn gọi là “chùm ngây,” có công dụng thanh tâm, giúp tinh thần trở nên thoải mái. Long đởm, với tính chất hạ can hỏa, làm cho món ăn này trở nên phù hợp cho những người dễ cáu bẳn, buồn bực, và có các triệu chứng can uất hóa hỏa như mắt sưng, miệng khô, nước tiểu vàng đỏ, hoặc phân khô, mất ngủ, và những tình trạng tương tự. Tuy nhiên cần chú ý đến việc ngừng sử dụng món này sau khi các triệu chứng đã biến mất. Điều này giúp đảm bảo rằng việc sử dụng trúc diệp và long đởm chỉ được thực hiện khi cần thiết để điều trị tình trạng cụ thể và không gây ra tác dụng phụ không mong muốn.
Những điều cần ghi nhớ:
Long đởm là vị thuốc thanh nhiệt, ức chế can hỏa hiệu quả nhanh và mạnh, do đó không được dùng tùy tiện hoặc sử dụng trong thời gian dài.
