Giời leo là tên gọi dân gian của bệnh viêm da tiếp xúc kích ứng là do nhiễm độc trực tiếp với chất tiết côn trùng, đặc biệt là bọ giời. Điều này dẫn đến bỏng rát, châm chích, ngứa, phồng rộp, đỏ và sưng cục bộ ở vùng tiếp xúc với chất gây kích ứng. Bệnh gây triệu chứng cực kỳ khó chịu nên cần có kiến thức khi bị giời leo bôi thuốc gì để giảm triệu chứng tổn thương. Bệnh giời leo thường tự giới hạn, nhưng những triệu chứng của chúng gây khó chịu cho người bệnh.
NGUYÊN NHÂN CỦA BỆNH GIỜI LEO LÀ GÌ?
Viêm da tiếp xúc thường được biết đến như giời leo, là một dạng viêm da kích ứng phổ biến, xuất hiện khi da tiếp xúc trực tiếp với chất kích ứng. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này thường do tiếp xúc với côn trùng hoặc chất kích ứng mà chúng tiết ra. Người bị giời leo có thể đã tiếp xúc với côn trùng trực tiếp, hoặc chất kích ứng có thể xuất hiện trên bề mặt giường, chăn, quần áo, hoặc khăn mặt mà họ sử dụng. Điều này làm tổn thương hàng rào bảo vệ của da, gây kích ứng và dẫn đến triệu chứng viêm da. Đôi khi, không dễ dàng xác định nguồn gốc cụ thể của chất kích ứng, và không phải lúc nào người bị viêm da kích ứng cũng nhớ rõ về việc tiếp xúc với côn trùng hay chất kích ứng gì.
BỊ GIỜI LEO CÓ NHỮNG BIỂU HIỆN GÌ?
Giời leo là một bệnh phát ban da xuất hiện trong khoảng vài phút đến vài giờ hoặc vài ngày sau khi tiếp xúc với chất kích ứng da. Bệnh thường xuất hiện ở vùng da phơi nhiễm nhiều, thường là tay hoặc mặt.
Bệnh giời leo thường bắt đầu với các triệu chứng châm chích và bỏng rát. Khi da tiếp xúc với chất độc của côn trùng, vùng da bị kích ứng sẽ trở nên đỏ, sưng nề, và cảm giác nóng rát khi chạm vào. Trên da, có thể xuất hiện những mụn nước chứa dịch. Trong trường hợp nặng, có thể phát ban da, xuất hiện nốt phồng rộp và thậm chí là tổn thương và hoại tử da. Các vết thương có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí trên cơ thể và có kích thước khác nhau tùy thuộc vào mức độ tiếp xúc và phản ứng cá nhân.
KHI BỊ GIỜI LEO BÔI THUỐC GÌ CHO NHANH KHỎI?
Khi gặp tình trạng giời leo, bước đầu quan trọng là rửa sạch vùng da bị kích ứng bằng sữa tắm hoặc xà phòng, sau đó để khô. Việc này giúp giảm lượng chất kích ứng trên da và duy trì sự sạch sẽ. Việc duy trì vệ sinh và giữ ẩm là quan trọng trong quá trình điều trị giời leo, giúp ngăn chặn tình trạng tồn tại và giảm cảm giác đau rát.
Vệ sinh cá nhân và giữ ẩm là cơ sở quan trọng trong điều trị giời leo, giúp ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và giảm cảm giác khó chịu. Đồng thời, tránh tiếp xúc với chất gây kích ứng là một cách hiệu quả để ngăn ngừa sự xuất hiện của bệnh. Nếu việc loại bỏ chất kích ứng khó khăn, việc tránh tiếp xúc ngay từ đầu là biện pháp hiệu quả để ngăn chặn bệnh phát triển.
Việc sử dụng chất dưỡng ẩm không có mùi thơm, chất kháng khuẩn hoặc urê thường được ưa chuộng hơn vì chúng ít gây kích ứng da. Trong trường hợp dị ứng với mùi thơm, nên chọn các sản phẩm không chứa hương thơm để tránh tình trạng mẫn cảm. Các sản phẩm dạng kem hoặc mỡ thường được ưa chuộng hơn so với lotion hoặc gel. Corticoid tại chỗ cũng là một lựa chọn phổ biến, tuy nhiên, hiệu quả của chúng vẫn còn đang được nghiên cứu và đánh giá. Việc sử dụng corticoid tại chỗ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và vị trí của viêm da.
Khi mắc phải tình trạng giời leo, việc lựa chọn loại thuốc sẽ phụ thuộc vào mức độ nặng của bệnh. Trong trường hợp giời leo nhẹ, khi chỉ có các triệu chứng như đỏ, khô da, việc sử dụng corticoid tại chỗ thường được áp dụng. Việc chọn loại corticoid, như dạng lỏng, kem, mỡ hay gel, phụ thuộc vào mức độ nặng và vị trí của tổn thương da.
Chẳng hạn, khi giời leo xuất hiện ở bàn tay, việc sử dụng thuốc dạng mỡ có thể mang lại hiệu quả tốt hơn, đặc biệt là dạng mỡ có tác dụng mạnh hơn so với các dạng khác. Các loại corticoid tác dụng yếu như hydrocortisone và desonide thường được sử dụng ở vùng mặt, trong khi các loại corticoid tác dụng trung bình như betamethasone valerate và flucatisone propionate thích hợp cho các vùng da trên cơ thể. Các corticoid mạnh như betamethasone dipropionate và clobetasol thường được ưu tiên sử dụng cho da lòng bàn tay. Việc lựa chọn loại thuốc cũng có sự khác biệt giữa trẻ em và người lớn, vì vậy nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Nếu da bị nhiễm khuẩn hoặc không phản ứng tốt với corticoid tại chỗ, thuốc ức chế calcineurin tại chỗ, như tacrolimus, có thể được sử dụng để giảm triệu chứng. Trong trường hợp giời leo nặng, có thể xem xét việc sử dụng corticoid đường uống như prednisolone trong liệu trình kéo dài 2-3 tuần. Tốt nhất là thảo luận với bác sĩ để được tư vấn về sử dụng thuốc phù hợp.
Tiên lượng thường khá tốt nếu nguyên nhân cụ thể của viêm da được xác định và có thể tránh được trong tương lai. Bệnh thường điều trị tốt khi duy trì vệ sinh sạch sẽ và sử dụng thuốc đúng cách theo chỉ định của bác sĩ.
NHỮNG BIẾN CHỨNG CÓ THỂ GẶP KHI BỊ GIỜI LEO
Khi chăm sóc da đúng cách, duy trì vệ sinh, và sử dụng đúng loại thuốc, nhiều người mắc viêm da có thể khỏi trong khoảng một tuần. Tuy nhiên, có một số trường hợp có thể phát sinh các biến chứng, trong đó bao gồm bội nhiễm và tăng sắc tố sau viêm.
Bội nhiễm là tình trạng nhiễm trùng xảy ra tại vùng da bị tổn thương, đặc biệt khi có các nứt nẻ hoặc vùng da chảy nước. Khi hàng rào bảo vệ của da bị tổn thương, vi khuẩn có thể dễ dàng xâm nhập từ môi trường bên ngoài, gây ra nhiễm trùng. Điều trị bội nhiễm thường đòi hỏi sử dụng kháng sinh, có thể được dùng tại chỗ hoặc uống, nhằm tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng ngoài da.
Tăng sắc tố sau viêm là một hiện tượng phổ biến, đặc biệt thường xuyên xảy ra ở những nhóm dân tộc nhất định. Nó thường xuất hiện như sự sạm màu của da ở vùng bị tổn thương trước đó do viêm. Trong hầu hết các trường hợp, sự sạm màu này có thể cải thiện tự nhiên, nhưng có những trường hợp cần điều trị kéo dài trong thời gian từ một vài tháng đến hàng năm để đạt được phục hồi đầy đủ về sắc tố da.
Sự mất sắc tố hay thay đổi sắc tố da có thể xảy ra do viêm da tiếp xúc kích ứng, nhưng thường xuất hiện muộn hơn và ít phổ biến hơn. Sự mất sắc tố da có thể là vĩnh viễn và tương tự như bệnh bạch biến, nó có thể được kích thích bởi nhiều chất kích ứng khác nhau.
Giời leo là một tình trạng viêm da tiếp xúc kích ứng liên quan tới côn trùng. Bệnh đặc trưng bởi tình trạng đỏ da, mụn nước và nóng rát. Điều trị bệnh quan trọng là giữ vệ sinh, dưỡng ẩm và kháng viêm. Khi bị giời leo bôi thuốc gì cho nhanh khỏi đã được trình bày phía trên, cần lựa chọn các loại thuốc phù hợp với lứa tuổi, vị trí và mức độ nặng của bệnh.
