Cấu tạo bàn chân, xương bàn chân
Bàn chân và cổ chân tạo thành một cấu trúc phức tạp bao gồm:
- 26 xương hình dạng không đều
- 30 khớp hoạt dịch
- Hơn 100 dây chằng
- 30 cơ tác động lên các phân đoạn. Các khớp xương bàn chân tương tác hài hòa với cơ thể con người để thuận lợi cho quá trình vận động, đi lại.
Bàn chân được chia làm 3 vùng:
- Bàn chân sau bao gồm xương sên và xương gót
- Bàn chân giữa bao gồm xương ghe, 3 xương chêm và xương hộp
- Bàn chân trước bao gồm xương bàn ngón và xương ngón chân
Các khớp bàn chân
Khớp cổ chân đóng vai trò quan trọng trong hệ thống xương và khớp của bàn chân.
- Khớp cổ chân: Là một khớp bản lề một trục, được tạo ra bởi sự tương tác giữa xương chày và xương mác. Chức năng chính của khớp cổ chân là cho phép chuyển động uốn lên và uốn xuống của bàn chân, giúp điều chỉnh độ cao của đầu chân theo nhu cầu.
- Khớp Dưới Sên: Khớp dưới sên nằm giữa xương sên và xương gót. Đây là một khớp quan trọng trong việc chịu trọng lượng của cả cơ thể, đặc biệt là khi đứng và đi lại. Khớp này cũng tạo thành phần sau của bàn chân và có ảnh hưởng lớn đến quá trình vận động tổng thể.
- Khớp cổ – bàn ngón chân: Các khớp cổ – bàn ngón chân được xem xét như các khớp trượt, tạo ra các chuyển động giữa xương chêm, xương hộp và các xương bàn ngón. Chúng cho phép chuyển động linh hoạt và điều chỉnh góc độ của các ngón chân, có vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự linh hoạt khi di chuyển và đối phó với các bề mặt không đồng đều.
Tất cả những khớp này là những phần quan trọng của cấu trúc chân và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và linh hoạt cho bàn chân khi thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Các cung vòm của bàn chân
Cấu trúc của bàn chân là một hệ thống phức tạp, với các xương và khớp làm việc cùng nhau để tạo nên một nền móng vững và linh hoạt. Dưới đây là mô tả chi tiết về cấu trúc của ba vòm quan trọng trong bàn chân:
- Vòm Dọc Bên Ngoài: Vòm dọc bên ngoài được hình thành bởi sự tương tác của nhiều xương, bao gồm xương gót, xương hộp, xương bàn ngón thứ tư và thứ năm. Chức năng chính của vòm này là tạo ra một hỗ trợ vững chắc cho bàn chân khi đứng và di chuyển, giúp phân phối trọng lượng cơ thể một cách hiệu quả.
- Vòm Dọc Bên Trong: Vòm dọc bên trong chạy từ xương gót đến xương sên, ghe, xương chêm và ba xương bàn ngón đầu tiên. Chức năng của vòm này bao gồm việc giữ cho cấu trúc của bàn chân ổn định và linh hoạt, đồng thời cũng đóng vai trò trong việc giảm áp lực đối với các cơ và khớp trong quá trình di chuyển.
- Vòm Ngang: Vòm ngang được tạo thành bởi các xương cổ chân ném vào và nền các xương bàn ngón. Chức năng chính của vòm này là tạo ra một đàn hồi nhất định và giữ cho bàn chân có khả năng linh hoạt khi đối mặt với các bề mặt không đồng đều, đồng thời cũng giúp giảm sốc và áp lực khi bàn chân tiếp xúc với mặt đất.
Ba vòm này hoạt động cùng nhau để tạo ra một cấu trúc chân độc đáo, đồng thời đảm bảo sự ổn định, linh hoạt và đàn hồi khi thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Các cơ ở bàn chân
- Cơ ở mu chân là cơ nhỏ, giúp cơ duỗi các ngón chân.
- Cơ ở gan chân giúp giữ vững các vòm gan chân và làm cho con người đứng vững trên mặt đất.
Bàn chân bao gồm nhiều xương, các cơ và khớp bàn chân, tạo lên một bàn chân vững chắc, giúp con người di chuyển, vận động hàng ngày. Nếu một trong các xương bàn chân, cơ hoặc khớp bị tổn thương, sẽ khiến quá trình vận động của con người bị hạn chế.
Nguyên nhân gãy xương bàn chân
Gãy xương bàn chân là một loại chấn thương thường gặp, gây ra bởi sự tươn trải, va chạm mạnh hoặc tác động lực lượng với xương, dẫn đến sự suy giảm độ bền cơ học của nó. Tình trạng này có thể làm suy giảm chức năng vận động và đôi khi đòi hỏi sự cấp cứu và xử trí chuyên sâu từ bác sĩ hoặc đội ngũ y tế.
Nguyên nhân của gãy xương bàn chân có thể xuất phát từ nhiều yếu tố như va chạm mạnh, đá vào vật cứng, ngã từ độ cao, tai nạn giao thông, hoặc lực xoáy và vặn mạnh tại bàn chân. Gãy xương thường xảy ra đột ngột và có thể là kết quả của tác động mạnh và không mong muốn. Cũng đáng lưu ý rằng nhiều trường hợp gãy xương bàn chân có thể phát hiện sau những vết nứt nhỏ trên xương đã tồn tại trong khoảng thời gian dài, đặc biệt là ở những người tham gia các hoạt động thể thao như điền kinh hoặc trong quân đội.
Dấu hiệu cảnh báo gãy xương
Dấu hiệu cảnh báo của gãy xương bàn chân có thể bao gồm những triệu chứng sau:
- Đau nhức tại bàn chân: Cảm giác đau nhức tại khu vực bị tổn thương, có thể gia tăng khi di chuyển hoặc chịu áp lực.
- Bầm tím: Xuất hiện vùng bầm tím quanh khu vực bị gãy, là dấu hiệu của việc máu từ mạch máu bị tổn thương.
- Sưng: Khu vực xung quanh xương gãy có thể sưng lên do phản ứng viêm nhiễm và dịch chất cứng bao quanh.
- Khó khăn khi đi lại: Gãy xương có thể làm giảm khả năng di chuyển và đặt trọng lượng lên bàn chân bị tổn thương, gây khó khăn khi đi lại.
- Biến dạng xương: Trong một số trường hợp, xương có thể bị biến dạng, đâm ra ngoài hoặc chịu sự chuyển động không bình thường, dễ nhận thấy bằng mắt thường.
Khi có bất kỳ dấu hiệu nào xuất hiện, việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế là quan trọng để đảm bảo được đánh giá chính xác của tình trạng và áp dụng liệu pháp điều trị thích hợp. Các bác sĩ thường sử dụng các phương pháp hình ảnh như X-quang để xác định mức độ tổn thương và kế hoạch điều trị phù hợp.
Gãy xương bàn chân bao lâu thì lành?
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của gãy xương bàn chân, độ tuổi của từng người bệnh sẽ có thời gian phục hồi khác nhau.
- Trường hợp gãy xương nhẹ chỉ cần bó bột, đeo nẹp thì thời gian phục hồi nhanh hơn.
- Ngược lại trường hợp gãy xương mức độ nặng cần phải phẫu thuật đặt đinh, ốc vít… thì thời gian phục hồi lâu hơn.
Thông thường, khi bị gãy xương sẽ lành lại sau 2-3 tháng.
Để bệnh sớm hồi phục, người bệnh gãy xương cần tuân thủ theo đúng phương pháp điều trị của bác sĩ, dùng đúng thuốc, đủ liều lượng và thời gian quy định. Đồng thời tuân thủ theo hướng dẫn về chế độ nghỉ ngơi, sinh hoạt và ăn uống khoa học, tái khám kiểm tra theo đúng lịch hẹn.
