Afatinib là thuốc điều trị ung thư phổi. Đây là một loại thuốc chuyên biệt, cách dùng và liều lượng cũng như nguy cơ mắc phải các tác dụng phụ cần được thông tin rõ ràng với bệnh nhân hay người chăm sóc. Chính vì thế, nắm vững những thông tin dưới đây sẽ giúp cho việc điều trị trở nên thuận lợi và hiệu quả hơn.
AFATINIB LÀ THUỐC GÌ?
Afatinib là một loại thuốc được sử dụng để điều trị ung thư phổi. Nó được phân loại để điều trị ung thư phổi không phải tế bào nhỏ di căn có đột biến gen EGFR được xác định, đặc biệt là thay thế exon 19 với exon 21. Chỉ định điều trị của afatinib cho bệnh lý ung thư phổi này đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận.
CƠ CHẾ TÁC DỤNG CỦA AFATINIB NHƯ THẾ NÀO?
Afatinib không phải là một loại thuốc hóa trị đơn thuần mà là một trong những loại thuốc có cơ chế gọi là “liệu pháp nhắm mục tiêu”. Cơ chế này là kết quả của nhiều năm nghiên cứu nhằm tìm hiểu sự khác biệt giữa tế bào ung thư và tế bào bình thường, với mục tiêu đạt hiệu quả điều trị chuyên biệt cao hơn và giảm tác dụng phụ.
Khi được sử dụng, afatinib có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư theo nhiều cách. Khi được hấp thụ vào cơ thể, thuốc sẽ ngăn chặn các vị trí kích hoạt (gọi là tyrosine kinase) của một số protein trong tế bào ung thư. Những protein này thường kích thích sự phát triển cao của tế bào ung thư, đặc biệt là khi có đột biến gen EGFR. Bằng cách ngăn chặn các mục tiêu này, afatinib giúp kiểm soát và giảm kích thước của khối u ung thư.
AFATINIB ĐƯỢC SỬ DỤNG NHƯ THẾ NÀO?
Afatinib được bào chế dưới dạng viên thuốc uống qua đường miệng. Việc nuốt cả viên afatinib cùng ít nhất 250 ml nước mà không nghiền nát hoặc hòa tan viên nén sẽ giữ nguyên tác dụng của thuốc.
Khi sử dụng afatinib, việc uống nên thực hiện lúc đói ít nhất 1 giờ trước hoặc 2 giờ sau bữa ăn, với liều lượng chính xác theo hướng dẫn của bác sĩ. Liều dùng được đặc định dựa trên nhiều yếu tố như thể trạng sức khỏe tổng thể, vấn đề sức khỏe khác nhau và loại ung thư, cũng như mức độ xâm lấn. Bác sĩ cũng sẽ quyết định liều lượng chi tiết mỗi lần sử dụng theo kế hoạch điều trị với afatinib của bạn.
Nếu bạn bỏ quên một liều và liều tiếp theo dưới 12 giờ, hãy uống liều như bình thường và không nên dùng liều thêm. Nếu đã quá 12 giờ, hãy uống liều đã quên ngay lập tức và liều tiếp theo sẽ được uống vào thời điểm thông thường. Tuyệt đối không tự y án uống nhiều hơn một liều afatinib cùng lúc, vì điều này coi như là quá liều, và cần phải thông báo ngay lập tức cho bác sĩ.
Afatinib cần được bảo quản ở nhiệt độ phòng trong chai như hướng dẫn của nhà sản xuất để bảo vệ khỏi độ ẩm, nhiệt độ và ánh sáng trực tiếp. Đồng thời, cần giữ thuốc ngoài tầm tay trẻ em và động vật cảnh báo.
Khi chai afatinib đã hết hạn sử dụng hoặc không còn cần thiết, cần loại bỏ đúng cách hoặc giao nộp lại cho nhân viên y tế có thẩm quyền.
CÁC TÁC DỤNG PHỤ CỦA AFATINIB
Các tác dụng phụ của afatinib có mức độ phổ biến, xảy ra trên 30% bệnh nhân sử dụng thuốc, bao gồm:
- Tiêu chảy
- Mụn trứng cá
- Loét niêm mạc miệng và má
- Khô miệng
- Nhiễm trùng móng tay do nấm hoặc vi khuẩn
Các tác dụng phụ ít phổ biến hơn (xảy ra ở 10-29% bệnh nhân) bao gồm:
- Giảm cảm giác thèm ăn
- Ngứa da
- Giảm cân
- Chảy máu mũi
- Viêm bàng quang do nhiễm trùng
- Viêm môi
- Sốt
- Hạ kali máu
- Viêm kết mạc mắt
- Viêm mũi gây chảy nước mũi
- Men gan cao
Cần lưu ý rằng không tất cả các tác dụng phụ của afatinib đều được liệt kê ở đây. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào, bạn cần thông báo ngay lập tức cho bác sĩ. Nếu có các dấu hiệu như sốt cao, khó thở, ho nhiều, đau ngực, hồi hộp ngực, bạn cũng cần thăm bác sĩ ngay.
Các tác dụng phụ nặng cần đến ngay bác sĩ bao gồm tiêu chảy nhiều lần, buồn nôn không kiểm soát được, chảy máu, da chuyển sang màu vàng, và nhiều dấu hiệu khác.
NHỮNG LƯU Ý KHI DÙNG AFATINIB
- Trước khi bắt đầu điều trị bằng afatinib, bạn cần cho bác sĩ biết bất kỳ loại thuốc nào khác mà bạn đang dùng, bao gồm thuốc kê đơn, không kê đơn, vitamin, thuốc thảo dược,… Trong khi dùng afatinib, không được tiêm chủng hay dùng thuốc mà không có sự chấp thuận của bác sĩ.
- Nên uống afatinib với một ly nước đầy. Rửa tay thường xuyên và sau khi uống mỗi liều afatinib.
- Để giảm buồn nôn, hãy dùng thuốc chống buồn nôn. Đồng thời, chia lượng thức ăn trong ngày thành các bữa ăn nhỏ với thực phẩm dễ tiêu hóa.
- Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời vì trong khi uống afatinib, làn da của bạn trở nên rất nhạy cảm, dễ bị vết nắng, phát ban hoặc xuất hiện mụn trứng cá. Nếu cần đi ra ngoài trời khi nắng gắt, bạn cần sử dụng kem chống nắng và đội mũ, quần áo che kín da càng nhiều càng tốt.
- Bạn có thể có nguy cơ cao bị nhiễm trùng trong thời gian điều trị với afatinib. Vì vậy, hãy cố gắng tránh đám đông hoặc người bị cảm lạnh, sốt hoặc bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào khác.
- Để giúp điều trị và ngăn ngừa loét miệng khi dùng afatinib, hãy sử dụng bàn chải đánh răng mềm và súc miệng ba lần một ngày với 1 muỗng cà phê baking soda pha với 250ml nước chín.
- Tránh tiếp xúc với các môn thể thao hoặc hoạt động mạnh có thể gây thương tích.
- Cần cho bác sĩ biết nếu bạn đang mang thai hoặc có thể mang thai trước khi bắt đầu điều trị với afatinib vì thuốc là chống chỉ định cho phụ nữ đang mang thai do ẩn chứa các mối nguy hiểm tiềm ẩn cho thai nhi. Đồng thời, đối với cả nam và nữ, cần tích cực tránh thai với các biện pháp cơ học như dùng bao cao su trong suốt quá trình trị liệu và trong ít nhất 2 tuần sau khi điều trị hoàn tất. Hãy tham vấn với bác sĩ khi nào bạn có thể chủ động mang thai một cách an toàn.
- Tuyệt đối không cho con bú trong khi dùng afatinib vì thuốc có thể đi vào sữa mẹ và nguy hại cho trẻ sơ sinh hay trẻ nhỏ.
Tóm lại, afatinib là một loại thuốc điều trị ung thư phổi không phải tế bào nhỏ với cơ chế nhắm trúng đích. Cơ chế này giúp hiệu quả điều trị của thuốc đạt được cao hơn, hoạt động an toàn hơn dù vẫn còn một số tác dụng phụ nhất định. Nắm rõ các hướng dẫn sử dụng trên đây khi dùng afatinib sẽ giúp bạn có được lợi ích từ thuốc tốt nhất.
