Rối loạn nội tiết tố là tình trạng xảy ra thường xuyên ở cả hai giới, nữ gặp nhiều hơn nam. Rối loạn này thường xảy ra nhiều ở tuổi dậy thì hay giai đoạn tiền mãn kinh của phụ nữ. Đôi khi vì một lý do bệnh lý nào đó, sự rối loạn xảy ra cả ở những giai đoạn mà lẽ ra nội tiết tố trong cơ thể ổn định nhất.
HỆ NỘI TIẾT LÀ GÌ?
Hệ nội tiết là một hệ thống phức tạp của các cơ quan và tuyến sản xuất và giải phóng các hormone, các chất hóa học điều chỉnh nhiều quá trình trong cơ thể. Hệ nội tiết có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và điều hòa quá trình trao đổi chất, chuyển hóa năng lượng, sinh sản, phát triển cũng như đáp ứng của cơ thể với stress, tổn thương, tâm trạng.
Các cơ quan và tuyến chính của hệ nội tiết bao gồm:
- Vùng dưới đồi: nằm ở nền não gần giao thoa thị, có chức năng tiết các hormone có tác dụng kích thích hoặc ức chế sự tiết hormone của tuyến yên, kiểm soát cân bằng nước trong cơ thể, nhiệt độ, sự thèm ăn, giấc ngủ và huyết áp.
- Tuyến yên: là một tuyến nội tiết nhỏ có kích thước bằng hạt đậu nằm ở phần dưới của não, là tuyến nội tiết trung tâm có vai trò chỉ huy, kiểm soát chức năng của các tuyến nội tiết khác ở ngoại biên.
- Tuyến tùng: nằm bên dưới thể chai, ở phần giữa não, tiết ra hormone melatonin giúp kiểm soát giấc ngủ.
- Tuyến giáp và tuyến cận giáp: nằm phía trước và dưới cổ, bên dưới thanh quản. Tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể. Tuyến cận giáp đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh cân bằng canxi của cơ thể.
- Tuyến ức: nằm ở phần trên của ngực, trong lồng ngực sau xương ức, có chức năng tạo ra các tế bào miễn dịch giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và tiêu diệt các tế bào bất thường.
- Tuyến thượng thận: có 2 tuyến thượng thận nằm phía trên mỗi quả thận. Giống như nhiều tuyến nội tiết khác, tuyến thượng thận hoạt động dưới sự kết hợp chặt chẽ với vùng dưới đồi và tuyến yên. Tuyến thượng thận tạo ra, giải phóng các hormone corticosteroid, catecholamines giúp duy trì huyết áp và điều hòa quá trình trao đổi chất.
- Tuyến tụy: nằm phía sau dạ dày. Tuyến tụy đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa, cũng như sản xuất hormone nội tiết. Các hormone do tuyến tụy sản xuất bao gồm insulin và glucagon, giúp điều chỉnh lượng đường trong máu.
- Buồng trứng: nằm sâu trong vùng chậu của phụ nữ, ở hai bên tử cung, kết nối với tử cung thông qua ống dẫn trứng. Ngoài việc chứa các tế bào trứng cần thiết cho quá trình sinh sản, buồng trứng còn sản xuất estrogen và progesterone có vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc tính nữ giới, chuyển hóa trong cơ thể phụ nữ.
- Tinh hoàn: nằm trong vùng bìu của nam giới, có vai trò sản xuất tinh trùng cho quá trình sinh sản và testosterone giúp duy trì các đặc tính nam giới.
RỐI LOẠN NỘI TIẾT TỐ
Rối loạn nội tiết tố là một tình trạng xảy ra khi nồng độ hormone trong cơ thể không cân bằng. Tình trạng này có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào loại hormone bị ảnh hưởng.
TRIỆU CHỨNG Ở NỮ GIỚI
Dưới đây là một số triệu chứng rối loạn nội tiết tố nữ giới thường gặp:
- Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ kinh nguyệt không đều, rong kinh, rong huyết, mất kinh,…
- Vấn đề về da: Mụn trứng cá, nám da, tàn nhang,…
- Vấn đề về tóc: Rụng tóc, khô tóc,…
- Vấn đề về cân nặng: Tăng cân, giảm cân,…
- Vấn đề về tâm lý: Mệt mỏi, lo lắng, trầm cảm,…
Ở NAM GIỚI
- Rối loạn cương dương: Khó cương cứng, cương cứng không đủ cứng,…
- Xuất tinh sớm: Xuất tinh quá sớm, không kiểm soát được việc xuất tinh.
- Giảm ham muốn tình dục: Ít quan tâm đến tình dục, không có hứng thú với chuyện ấy.
- Rậm lông: Tóc mọc nhiều ở những vùng không mong muốn, chẳng hạn như mặt, ngực, lưng,…
- Giảm khối lượng cơ bắp: Cơ bắp teo nhỏ, yếu ớt.
- Mệt mỏi: Cảm thấy mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng.
NGUYÊN NHÂN GÂY RỐI LOẠN NỘI TIẾT TỐ
- Tuổi tác: Nồng độ hormone trong cơ thể thay đổi theo tuổi tác. Phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh thường bị rối loạn nội tiết tố do nồng độ estrogen và progesterone suy giảm.
- Căng thẳng: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến sản xuất hormone.
- Bệnh lý: Một số bệnh lý, chẳng hạn như suy giáp, cường giáp, hội chứng buồng trứng đa nang,… có thể gây rối loạn nội tiết tố.
- Thuốc men: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc tránh thai, thuốc điều trị ung thư,… có thể gây rối loạn nội tiết tố.
Để điều trị rối loạn nội tiết tố, cần xác định nguyên nhân gây ra tình trạng này. Nếu rối loạn nội tiết tố do bệnh lý, cần điều trị nguyên nhân gây bệnh. Nếu rối loạn nội tiết tố do căng thẳng, cần thay đổi lối sống lành mạnh để giảm căng thẳng.
CÁCH ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN NỘI TIẾT TỐ
Điều trị rối loạn nội tiết tố có thể được chia thành hai phương pháp chính:
ĐIỀU TRỊ DÙNG THUỐC
Nếu rối loạn nội tiết tố do bệnh lý, cần điều trị nguyên nhân gây bệnh. Nếu rối loạn nội tiết tố do căng thẳng, cần thay đổi lối sống lành mạnh để giảm căng thẳng.
Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị rối loạn nội tiết tố bao gồm:
- Liệu pháp hormone thay thế: Đây là phương pháp sử dụng estrogen, progesterone tổng hợp đưa vào cơ thể để giúp cân bằng lại nội tiết tố. Liệu pháp này thường được sử dụng cho phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh.
- Thuốc kháng sinh: Nếu rối loạn nội tiết tố do nhiễm trùng, cần sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.
- Thuốc chống viêm: Nếu rối loạn nội tiết tố do viêm, cần sử dụng thuốc chống viêm để giảm viêm.
- Thuốc an thần: Nếu rối loạn nội tiết tố do căng thẳng, cần sử dụng thuốc an thần để giảm căng thẳng.
Ngoài ra, bạn có thể cân nhắc sử dụng viên uống nội tiết tố để bổ sung nội tiết tố cho cơ thể.
ĐIỀU TRỊ KHÔNG DÙNG THUỐC
Các biện pháp điều trị không dùng thuốc có thể giúp cải thiện các triệu chứng của rối loạn nội tiết tố, bao gồm:
- Thay đổi chế độ ăn uống: Bổ sung các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất có thể giúp hỗ trợ sản xuất hormone và giảm viêm.
- Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng và tăng cường sức khỏe tổng thể.
- Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc giúp cơ thể sản xuất hormone một cách cân bằng.
- Giảm căng thẳng: Giảm căng thẳng giúp cải thiện chức năng tuyến thượng thận, tuyến giáp và các tuyến nội tiết khác.
Cách điều trị rối loạn nội tiết tố cụ thể sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ rối loạn. Nếu gặp các triệu chứng của rối loạn nội tiết tố, cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
