Khi nói đến các triệu chứng chóng mặt đi kèm theo hoa mắt, ù tai, buồn nôn, mất thăng bằng… mọi người thường nghĩ ngay đến bệnh rối loạn tiền đình và cho rằng đây là bệnh lý của người có tuổi. Tuy nhiên trên thực tế, ngày càng có nhiều người trẻ bị rối loạn tiền đình và bệnh nếu không được điều trị sớm sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và đời sống của người bệnh.
Vậy thực tế bệnh rối loạn tiền đình là gì? Rối loạn tiền đình có nguy hiểm không? Nguyên nhân xuất phát từ đâu và điều trị như thế nào hiệu quả? Câu trả lời sẽ ở ngay trong nội dung bài viết dưới đây!
Hiểu hơn về rối loạn tiền đình
Rối loạn tiền đình, hay chứng chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV), là một vấn đề liên quan đến hệ thống thần kinh và thăng bằng trong cơ thể. Thuật ngữ “chứng chóng mặt tư thế kịch phát lành tính” thường được sử dụng trong lĩnh vực chuyên môn, trong khi “rối loạn tiền đình” là một thuật ngữ phổ biến được người dân sử dụng.
Tiền đình là một phần của hệ thần kinh nằm ở phía sau ốc tai, giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì trạng thái thăng bằng của cơ thể ở các tư thế khác nhau trong hoạt động hàng ngày, như cử động của mắt, tay, chân và thân mình.
Rối loạn tiền đình (Vestibular Disorders) liên quan đến sự tổn thương của hệ thống thần kinh, đặc biệt là dây thần kinh số 8. Dây thần kinh số 8 bắt nguồn từ cầu não, đi qua lỗ ống tai trong và chịu trách nhiệm truyền thông tin điều khiển hệ thống tiền đình duy trì thăng bằng cơ thể. Khi bị tổn thương, hệ thống này có thể gửi thông tin sai lệch, dẫn đến các triệu chứng như mất thăng bằng, đi đứng lảo đảo, hoa mắt, chóng mặt, và ù tai.
Rối loạn tiền đình thường mang đến những triệu chứng đột ngột và lặp đi lặp lại, tác động đáng kể đến tâm lý và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Dưới đây là một số hậu quả và ảnh hưởng mà rối loạn tiền đình có thể gây ra:
- Tác động xấu đến tâm lý: Người bệnh thường phải đối mặt với triệu chứng “quấy nhiễu” liên tục, điều này có thể làm tăng cảm giác mệt mỏi, chán nản, và cảm giác lạc lõng.
- Nguy cơ tăng té ngã và tai nạn nguy hiểm: Triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, và mất thăng bằng có thể xuất hiện đột ngột, đặc biệt là khi người bệnh đang điều khiển phương tiện giao thông hoặc làm việc ở độ cao. Điều này có thể dẫn đến rủi ro té ngã và gây tai nạn nguy hiểm cho bản thân và người xung quanh.
- Tăng nguy cơ đột quỵ và tai biến mạch máu não: Rối loạn tiền đình có thể ảnh hưởng đến việc truyền đạt thông tin liên lạc giữa tiền đình và bộ não, gây chậm trễ hoặc sai sót. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm về thần kinh như đột quỵ, đặc biệt là do thiếu máu não và giảm cung cấp oxy lên não.
Triệu chứng rối loạn tiền đình
Hội chứng rối loạn tiền đình thường đi kèm với nhiều triệu chứng đặc trưng, gây ra sự khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý và vận động của người bệnh. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp khi mắc hội chứng rối loạn tiền đình:
- Chóng mặt không xác định rõ: Người bệnh có thể trải qua cảm giác chóng mặt đột ngột, môi trường xung quanh như đang quay cuồng hoặc bị đảo lộn.
- Mất thăng bằng và định hướng: Khả năng mất thăng bằng, bước đi không vững, cảm giác như đang đi chao đảo. Đầu có thể nghiêng về một bên, và người bệnh thường cần chạm hoặc tựa vào đồ vật để duy trì sự ổn định.
- Rối loạn thính giác: Nhạy cảm với âm thanh lớn, có thể xuất hiện triệu chứng như ù tai, nghe không rõ, hoặc cảm giác tiếng ồn trong tai.
- Rối loạn thị giác: Triệu chứng như hoa mắt, khó chịu khi đứng trước đám đông, khả năng nhìn rõ giảm, và tăng nhạy cảm với ánh sáng chói.
- Nhận thức và tiếp thu kém: Khả năng tập trung giảm, dễ bị phân tâm, tinh thần mệt mỏi và tăng cường cảm giác lo lắng.
Nguyên nhân gây rối loạn tiền đình
Hội chứng rối loạn tiền đình có nhiều nguyên nhân khác nhau, và các chuyên gia đã đề xuất một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này. Dưới đây là một số nguyên nhân chủ yếu:
- Viêm dây thần kinh tiền đình: Gây ra bởi các bệnh nhiễm trùng như zona, thủy đậu, hoặc quai bị.
- Rối loạn chuyển hóa: Các tình trạng như tiểu đường, tăng ure huyết, suy giáp có thể gây rối loạn tiền đình.
- Hậu quả của một số bệnh: Phù nề vùng tai trong, viêm tai giữa cấp và mạn tính, chấn thương vùng tai trong, u dây thần kinh số VIII có thể làm tăng nguy cơ rối loạn tiền đình.
- Tác dụng không mong muốn của thuốc: Một số loại thuốc như streptomycin, gentamycin có thể có tác dụng không mong muốn gây rối loạn tiền đình.
- Bệnh lý liên quan đến não: Các bệnh như đau nửa đầu, nhiễm trùng não, xuất huyết não, nhồi máu não, u não có thể tác động đến hệ thống tiền đình.
- Say tàu xe và chịu ảnh hưởng của môi trường và stress: Say tàu xe và áp lực từ môi trường sống, cũng như tình trạng căng thẳng và stress, đều có thể làm tăng khả năng mắc rối loạn tiền đình.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ rối loạn tiền đình ở người trẻ
Rối loạn tiền đình không chỉ là vấn đề của người già mà còn xuất hiện ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là ở người trưởng thành. Các yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc rối loạn tiền đình ở nhóm người trẻ hóa này bao gồm:
- Môi trường làm việc áp lực cao: Người lao động trong môi trường áp lực cao, đối mặt với căng thẳng và stress, có thể trải qua tình trạng suy giảm chức năng của hệ thống thần kinh, đặc biệt là dây thần kinh số 8, gây ra rối loạn tiền đình.
- Tiền sử bị chóng mặt: Những người có tiền sử thường xuyên bị chóng mặt có nguy cơ cao hơn bị rối loạn tiền đình trong tương lai.
- Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học: Thói quen sinh hoạt không khoa học như thức khuya, lạm dụng chất kích thích như rượu, bia, cà phê, và thuốc lá có thể tăng nguy cơ mắc rối loạn tiền đình.
- Sức khỏe kém và bệnh lý: Các vấn đề về sức khỏe như huyết áp thấp, bệnh tim mạch, rối loạn tuần hoàn não, thừa cân/béo phì, và viêm tai giữa cấp có thể làm tăng nguy cơ mắc rối loạn tiền đình.
Các phương pháp điều trị rối loạn tiền đình
Rối loạn tiền đình ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, sinh hoạt của người bệnh. Không những thế, nếu bệnh không được chữa trị kịp thời sẽ dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm như thần kinh, huyết áp thấp, tim mạch, thậm chí đột quỵ. Do đó, chẩn đoán và điều trị rối loạn tiền đình sớm là hết sức cần thiết. Hiện nay, rối loạn tiền đình chủ yếu được điều trị theo các phương pháp:
- Điều trị dựa vào nguyên nhân gây bệnh: Rối loạn tiền đình do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Do đó, bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng bệnh mà có chỉ định điều trị phù hợp.
- Sử dụng thuốc: Tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý cụ thể của người, bác sĩ sẽ đưa ra các loại thuốc, thời gian, liều lượng dùng thuốc phù hợp.viết lại đoạn trên theo ngôn ngữ khoa học.
- Chủ động nâng cao, bảo vệ sức khỏe phòng tránh rối loạn tiền đình.
Để phòng tránh rối loạn tiền đình một cách hiệu quả, chúng ta có thể thực hiện những biện pháp sau:
- Chế độ ăn uống: Xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, hạn chế mỡ động vật, thức ăn nhanh, và thực phẩm chế biến sẵn. Đảm bảo uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để duy trì sự cân bằng nước trong cơ thể.
- Luyện tập thể dục: Thực hiện đều đặn bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, kéo giãn cơ thể để nâng cao sức khỏe và hỗ trợ phục hồi hệ thống tiền đình.
- Thời gian nghỉ ngơi: Dành thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn cơ thể, đặc biệt sau những giai đoạn làm việc căng thẳng. Đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng, tránh thức khuya và tạo môi trường yên tĩnh khi đi ngủ.
- Thận trọng trong hoạt động: Đối với những người có tiền sử về tiền đình, cần thận trọng khi thay đổi tư thế đứng lên, ngồi xuống, và tránh quay cổ đột ngột.
- Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn hoặc nguy cơ mắc các bệnh lý về não.
- Bổ sung chăm sóc trí não: Theo các chuyên gia, trong quá trình chuyển hóa của cơ thể và tác động từ stress, ô nhiễm môi trường, thực phẩm nhiễm độc, bệnh lý… cơ thể của chúng ta sẽ sản sinh một lượng lớn các gốc tự do. Khi gốc tự do tăng sinh quá mức chúng sẽ tấn công, làm tổn hại thành mạch máu và tế bào thần kinh não, gây nên các bệnh lý mạch máu não bao gồm các loại bệnh thiếu máu não gây ra tình trạng hoa mắt, chóng mặt, mất ngủ, đau đầu, tai biến mạch máu não… Do đó, điều chúng ta cần làm chủ động chống gốc tự do tăng sinh quá mức và tăng cường hệ thống phòng vệ gốc tự do cho cơ thể, đặc biệt tại não.
