Nguyên nhân của sự hình thành polyp túi mật vẫn là một điều chưa rõ ràng và chính xác. Các triệu chứng thường không đặc hiệu hoặc rõ ràng, thường được phát hiện thông qua các phương pháp chẩn đoán thông thường khác. Tuy nhiên, nhiều loại polyp có thể mang theo nguy cơ chuyển biến thành khối u ác tính, đòi hỏi sự can thiệp điều trị kịp thời để giảm thiểu rủi ro.
POLYP TÚI MẬT LÀ GÌ?
Polyp túi mật là một dạng tổn thương dạng u hoặc giả u xuất hiện và phát triển trên bề mặt niêm mạc túi mật. Đây là một bệnh khá phổ biến, có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi (nhưng chủ yếu gặp ở người trưởng thành, rất hiếm gặp ở trẻ em) và không có sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ mắc giữa nam và nữ.
CÁC LOẠI POLYP TÚI MẬT KHÁC
Ngoài hai loại polyp túi mật phổ biến nhất là polyp u tuyến và polyp viêm, còn có một số loại polyp túi mật khác, bao gồm:
POLYP THỂ CHOLESTEROL
Polyp thể cholesterol là loại polyp túi mật phổ biến nhất, chiếm khoảng 60-90% tổng số các trường hợp polyp túi mật. Polyp này thường có kích thước nhỏ, dưới 10mm, và có thể xuất hiện với số lượng nhiều. Polyp thể cholesterol thường lành tính và không có khả năng tiến triển thành ung thư.
POLYP THỂ VIÊM
Polyp thể viêm là loại polyp túi mật ít phổ biến hơn, chiếm khoảng 10% tổng số các trường hợp polyp túi mật. Polyp này thường có kích thước nhỏ, dưới 10mm, và là kết quả của quá trình viêm túi mật mãn tính. Polyp thể viêm thường lành tính và không có khả năng tiến triển thành ung thư.
POLYP THỂ U TUYẾN
Polyp thể u tuyến là loại polyp túi mật có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư túi mật. Polyp này thường có kích thước lớn hơn 10mm, và có thể xuất hiện với cuống hoặc không cuống. Polyp thể u tuyến thường liên quan đến sỏi mật hoặc viêm túi mật mãn tính.
POLYP THỂ PHÌ ĐẠI CƠ TUYẾN
Polyp thể phì đại cơ tuyến là loại polyp túi mật được cho là có khả năng tiến triển thành ung thư túi mật. Polyp này thường có kích thước lớn hơn 10mm, và có thể xuất hiện với cuống hoặc không cuống. Polyp thể phì đại cơ tuyến thường xảy ra ở người trung niên và cao tuổi.
TRIỆU CHỨNG CỦA POLYP TÚI MẬT
Phần lớn các trường hợp polyp túi mật không có biểu hiện triệu chứng gì và được phát hiện tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hay đi khám vì các lý do khác. Chỉ có khoảng 6 – 7% bệnh nhân polyp túi mật có biểu hiện triệu chứng, thường gặp nhất là:
- Đau tức dưới sườn phải hay đau vùng trên rốn.
- Buồn nôn, nôn ói.
- Ăn chậm tiêu.
- Co cứng nhẹ vùng dưới sườn phải, nhất là khi ăn thức ăn chiên xào, nhiều chất béo.
NGUYÊN NHÂN GÂY POLYP TÚI MẬT
Nguyên nhân gây polyp túi mật hiện vẫn chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên, có một số yếu tố được cho là có liên quan đến việc hình thành polyp túi mật, bao gồm:
- Tuổi tác: Polyp túi mật thường gặp ở người lớn tuổi, trên 50 tuổi.
- Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc polyp túi mật cao hơn nam giới.
- Tiền sử gia đình: Người có tiền sử gia đình bị polyp túi mật hoặc ung thư túi mật có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như béo phì, tiểu đường, hội chứng chuyển hóa, tăng cholesterol máu, viêm túi mật mạn tính… cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc polyp túi mật.
- Chế độ ăn uống: Một chế độ ăn uống nhiều chất béo bão hòa và cholesterol có thể làm tăng nguy cơ mắc polyp túi mật.
- Lối sống: Hút thuốc lá, uống rượu bia quá nhiều cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc polyp túi mật.
BIẾN CHỨNG CỦA POLYP TÚI MẬT
Polyp túi mật thường không gây ra triệu chứng và không có biến chứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, polyp túi mật có thể gây ra các biến chứng như:
- Viêm túi mật: Polyp túi mật có thể gây tắc nghẽn ống túi mật, dẫn đến viêm túi mật.
- Nhiễm trùng túi mật: Polyp túi mật có thể là nơi trú ngụ của vi khuẩn, dẫn đến nhiễm trùng túi mật.
- Vỡ túi mật: Polyp túi mật có thể vỡ, gây ra viêm phúc mạc.
CÓ NÊN CẮT POLYP TÚI MẬT KHÔNG?
Câu trả lời cho câu hỏi này phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm kích thước, loại polyp và nguy cơ tiến triển thành ung thư.
- Đối với polyp u tuyến nhỏ, dưới 10mm, không có triệu chứng, không kèm theo sỏi mật, có thể không cần điều trị. Tuy nhiên, cần được theo dõi định kỳ bằng siêu âm bụng để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
- Đối với polyp u tuyến lớn, trên 10mm, có triệu chứng, kèm theo sỏi mật hoặc có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư, cần được phẫu thuật cắt bỏ túi mật.
- Đối với polyp viêm, thường không cần điều trị, chỉ cần theo dõi định kỳ.
- Đối với polyp thể cholesterol, thường không cần điều trị, chỉ cần theo dõi định kỳ.
- Việc quyết định có nên cắt polyp túi mật hay không cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và tư vấn cụ thể.
PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN POLYP TÚI MẬT
Chẩn đoán polyp túi mật là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều phương pháp chẩn đoán khác nhau. Các phương pháp thường được chỉ định phổ biến bao gồm:
SIÊU ÂM Ổ BỤNG
Đây là phương pháp chẩn đoán được sử dụng phổ biến nhất, có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong phát hiện polyp túi mật. Siêu âm ổ bụng có thể xác định vị trí, kích thước, hình dạng và số lượng polyp.
CHỤP CT BỤNG
Chụp CT bụng có thể cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về polyp túi mật, đặc biệt là các polyp nhỏ. Tuy nhiên, chụp CT bụng có thể gây ra bức xạ cho cơ thể.
CHỤP CỘNG HƯỞNG TỪ
Chụp cộng hưởng từ có thể giúp phân biệt polyp lành tính và ác tính, tuy nhiên phương pháp này ít được sử dụng hơn so với siêu âm và chụp CT bụng.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác như xét nghiệm máu, xét nghiệm chức năng gan,… để chẩn đoán và đánh giá mức độ nguy hiểm của polyp túi mật.
KÍCH THƯỚC POLYP TÚI MẬT BAO NHIÊU LÀ NGUY HIỂM?
Theo các nghiên cứu, polyp túi mật có kích thước lớn hơn 1cm có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư. Cụ thể, nguy cơ ung thư cao khi đường kính polyp lớn hơn 1cm. Khoảng ¼ số u tuyến tiến triển thành khối u ác tính, chiếm khoảng 6 – 36%. Trong đó, các u tuyến có đường kính trên 12mm được chứng minh là chứa tế bào ung thư.
Vì vậy, polyp túi mật có kích thước lớn hơn 1cm được coi là nguy hiểm và cần được theo dõi, điều trị kịp thời.
Ngoài kích thước, các yếu tố sau cũng có thể làm tăng nguy cơ polyp túi mật ác tính:
- Hình dạng polyp: Hình thái polyp không cuống thường liên quan đến khối u ác tính.
- Số lượng polyp: Polyp tân sinh có xu hướng đơn độc và dễ tiến triển thành ung thư, trong khi polyp cholesterol thường tồn tại với số lượng lớn hơn.
- Sự xuất hiện của sỏi mật: Sự xuất hiện của sỏi bùn hoặc sỏi túi mật được coi là yếu tố nguy cơ hình thành polyp ác tính.
- Viêm đường mật xơ cứng nguyên phát: Đây cũng là một trong những nguy cơ hình thành polyp túi mật ác tính.
Trong trường hợp polyp có kích thước lớn hơn 1cm, có triệu chứng đi kèm hoặc có các yếu tố nguy cơ ung thư, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ túi mật để loại bỏ polyp.
ĐIỀU TRỊ POLYP TÚI MẬT
ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA
Mặc dù các phương pháp điều trị tự nhiên không được khuyến khích nhưng vẫn cho thấy cả khả năng giảm bớt việc hình thành polyp túi mật lành tính. Một số cách khắc phục tại nhà có thể kể đến như:
- Chườm nóng.
- Uống nước ép lê hoặc ăn lê.
- Uống dầu oliu chưa tinh chế khi bụng đói.
- Uống nước ép củ cải đường hoặc ăn củ cải đường.
- Tuy nhiên, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ biện pháp khắc phục tại nhà hoặc thay đổi chế độ ăn uống.
ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA
Phẫu thuật cắt bỏ cơ quan là phương pháp điều trị duy nhất được áp dụng đối với các bệnh liên quan đến túi mật. Nếu polyp bị viêm hoặc xuất hiện sỏi mật, bác sĩ có thể chỉ định cắt bỏ để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ung thư. Hai loại phẫu thuật thường được áp dụng bao gồm:
PHẪU THUẬT MỞ
Phương pháp này có thể được yêu cầu khi nghi ngờ nguy cơ ung thư cao. Thông qua phẫu thuật mở, bác sĩ sẽ loại bỏ các mô và hạch bạch huyết bị ảnh hưởng bên ngoài túi mật. Đây là phương pháp đòi hỏi thực hiện vết rạch lớn dưới lồng ngực bên phải, quy trình thực hiện dài, thời gian hồi phục cũng lâu hơn (khoảng 6 – 8 tuần).
PHẪU THUẬT CẮT BỎ TÚI MẬT NỘI SOI
Đây là phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, cho phép bác sĩ loại bỏ túi mật thông qua vết mổ nhỏ. Theo đó, một chiếc máy ảnh chiếu sáng cũng được đưa vào bên trong cơ quan để giúp xác định vị trí chính xác và gửi về màn hình. Phương pháp này thường được ưu tiên hơn do ít gây ra biến chứng cũng như thời gian hồi phục nhanh (thường chỉ khoảng 2 tuần).
Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi.
CÁCH PHÒNG NGỪA POLYP TÚI MẬT
Một số phương pháp đơn giản trong việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống cũng có thể giúp ngăn ngừa tối đa tình trạng hình thành polyp túi mật, bao gồm:
- Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì là một yếu tố nguy cơ hàng đầu gây polyp túi mật. Do đó, duy trì cân nặng hợp lý là một trong những cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Kiểm soát tốt các bệnh lý như béo phì, tiểu đường, hội chứng chuyển hóa, tăng cholesterol máu: Các bệnh lý này cũng làm tăng nguy cơ mắc polyp túi mật. Do đó, kiểm soát tốt các bệnh lý này là rất quan trọng.
- Hạn chế ăn nhiều chất béo bão hòa và cholesterol: Chất béo bão hòa và cholesterol có thể làm tăng nguy cơ hình thành polyp túi mật.
- Tăng cường ăn nhiều rau xanh và trái cây: Rau xanh và trái cây chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất, có thể giúp giảm nguy cơ hình thành polyp túi mật.
- Tăng cường bổ sung axit béo Omega-3: Axit béo Omega-3 có thể giúp giảm viêm, từ đó làm giảm nguy cơ hình thành polyp túi mật.
- Tăng cường vận động thể chất: Vận động thể chất thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý, bao gồm cả polyp túi mật.
Ngoài ra, bạn cũng nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các polyp túi mật và có biện pháp điều trị kịp thời.
Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin liên quan đến tình trạng polyp túi mật, nguyên nhân, triệu chứng điển hình và phương pháp điều trị hiệu quả. Hy vọng thông qua những chia sẻ này, bạn đã có thêm nhiều cập nhật hữu ích để chủ động theo dõi, phát hiện bệnh từ sớm.
