Chè dây – một loại dược liệu quý, còn được biết đến dưới một số tên gọi khác như trà dây, thau rả, bạch liễm, là một loại cây thuộc họ Nho (Vitaceae) và có tên khoa học là Ampelopsis cantoniensis (Hook. et Arn.) Planch. Nó là cây dây leo với thân và cành hình trụ, có độ cứng cáp. Thông thường, loại cây này thường bị nhầm lẫn với cây Dây chè (Vernonia andersonii C.B.Clarke) thuộc họ Cúc.
Đặc điểm của cây chè dây
Phân bố rộng
Cây chè dây có thể được tìm thấy ở nhiều nơi trên thế giới như Việt Nam, Lào, Ấn Độ, Trung Quốc và Indonesia. Ở Việt Nam, nó thường mọc hoang dại theo bụi ở các địa điểm như Cao Bằng, Lào Cai, Hòa Bình, Quảng Ninh, Nghệ An,…
Ưa sáng và ẩm
Cây này có thói quen sinh sống ưa sáng và ưa ẩm, thường leo lên trên các loại cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ ở các vùng đồi, bờ nương rẫy, hoặc ven rừng.
Chu kỳ ra hoa và quả
Thời gian ra hoa thường vào tháng 6 đến tháng 7 và có quả vào thời điểm từ tháng 9 đến tháng 10. Hoa của cây có màu trắng, mọc theo từng chụm, trong khi quả chuyển từ màu đỏ sang màu đen khi chín.
Thời gian thu hoạch
Cây chè dây có thể thu hoạch quanh năm, nhưng thời gian thu hoạch tốt nhất là từ tháng 4 đến tháng 10, đặc biệt là khi cây chưa ra hoa.
Phần sử dụng
Cả toàn thân, lá cành và rễ của cây đều có thể thu hoạch để sử dụng.
Ở Cao Bằng, người dân sử dụng phần thân và lá của cây.Khi bạn uống lần đầu, bạn có thể cảm nhận vị hơi chát, nhưng sau đó, bạn sẽ trải qua một trải nghiệm vị ngọt rất thanh và thú vị. Dân gian thường hái cả thân cây và lá khi cây chưa có hoa quả, sau đó rửa sạch, phơi khô, và hãm với nước sôi để uống. Chè Dây Cao Bằng có mùi thơm và vị ngọt ở đầu lưỡi.
Công dụng của chè dây
Chè Dây mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, trong đó có những điểm đặc biệt quan trọng như sau:
- Giảm đau do loét dạ dày: Chè Dây giúp giảm cơn đau do loét dạ dày và hành tá tràng với hiệu suất lên đến 93,4%, cao hơn so với thuốc tây Alusi (89%).
- Hỗ trợ làm liền vết loét dạ dày: Được chứng minh rằng Chè Dây có tác động tích cực trong quá trình làm liền vết loét dạ dày và hành tá tràng, với tỷ lệ đạt 79%, cao hơn so với thuốc Alusi (50%).
- Diệt vi khuẩn HP (Helicobacter Pylori): Chè Dây có khả năng làm sạch vi khuẩn HP khỏi dạ dày với tỷ lệ 42,5%, so với Alusi chỉ đạt 19%.
- Giảm viêm: Có tác dụng giảm viêm tới 67,45%, mức độ cao hơn đáng kể so với Alusi là 36,3%.
- Giảm tiết dịch và trung hoà axit trong dạ dày: Chè Dây giúp kiểm soát tiết dịch và trung hoà axit, hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
- Kích thích tiêu hóa thức ăn: Có tác dụng kích thích quá trình tiêu hóa thức ăn, giúp ăn ngon miệng hơn.
- An thần và giấc ngủ: Chè Dây mang lại cảm giác an thần, hỗ trợ giấc ngủ.
- Mát gan, thanh nhiệt, giải độc cơ thể: Có tác dụng làm mát gan, thanh nhiệt cơ thể và giải độc.
Đặc biệt: Chè Dây được đánh giá không ảnh hưởng tới chức năng sinh lý của nam giới khi sử dụng lâu dài. Thực tế, 90% bệnh nhân đã trải qua 12 ngày điều trị và báo cáo hiệu quả, giảm đau dạ dày một cách đáng kể.
Lợi ích khi sử dụng Chè dây Cao Bằng
- Hiệu quả điều trị dạ dày: Chè Dây Cao Bằng hiệu quả trong việc điều trị các bệnh lý về dạ dày, không thua kém so với thuốc tây, thậm chí có thể mang lại hiệu quả tốt hơn.
- Không tác dụng phụ gây ảnh hưởng đến gan, thận: Khác với thuốc tây, Chè Dây không gây tác dụng phụ đáng kể đối với gan, thận, và sức khỏe nói chung.
- Giá thành rẻ hơn: Chè Dây có giá thành rẻ hơn so với thuốc tây và một số loại thuốc Đông y khác, mang lại sự tiết kiệm cho người sử dụng.
- Tiện lợi điều trị tại nhà: Việc điều trị bằng Chè Dây tại nhà mang lại sự thuận tiện cho người dùng.
- Phù hợp cho trẻ em trên 5 tuổi: Trẻ em từ 5 tuổi trở lên cũng có thể sử dụng Chè Dây để điều trị đau dạ dày do nhiễm khuẩn HP (lây qua đường ăn uống).
- Phù hợp với mọi người: Gần như ai cũng có thể sử dụng Chè Dây, không kén người dùng như một số loại thuốc Đông y khác.
Chè Dây Cao Bằng không chỉ giúp giảm đau dạ dày mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe một cách tổng thể.
Lưu ý khi dùng chè dây
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng chè dây để chữa bệnh bạn cần lưu ý vài điểm như sau:
- Liều lượng đúng: Tránh sử dụng liều lượng lớn hơn 70g mỗi ngày để ngăn chặn các tác dụng phụ không mong muốn.
- Không sử dụng nước sắc đã đứng qua đêm: Việc này có thể gây ra tác dụng phụ như đầy bụng và tiêu chảy.
- Tránh sử dụng khi huyết áp thấp: Những người có vấn đề về huyết áp nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng chè dây, đặc biệt là khi đang đói.
- Nguồn gốc và an toàn: Chọn mua sản phẩm từ các nguồn uy tín và đảm bảo an toàn. Nếu có thể, tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình điều trị nào.
- Không tự ý sử dụng hoặc áp dụng các bài thuốc dân gian: Luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi tự y áp dụng bất kỳ biện pháp nào từ kiến thức dân gian hoặc các loại thuốc tự nhiên. Bác sĩ sẽ đưa ra đánh giá chính xác về tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn và có thể đưa ra lời khuyên phù hợp.
