Rối loạn giấc ngủ có nhiều biểu hiện như khó đi vào giấc ngủ, không thể ngủ, thức giấc sớm, thức dậy nhiều lần trong đêm, ngủ không sâu giấc. Bên cạnh đi khám và sử dụng thuốc theo chỉ định, người bệnh có thể áp dụng thêm một số cách điều trị rối loạn giấc ngủ không dùng thuốc để hỗ trợ như thư giãn, vệ sinh giấc ngủ, thay đổi chế độ dinh dưỡng,…
RỐI LOẠN GIẤC NGỦ LÀ GÌ
Rối loạn giấc ngủ là tình trạng giấc ngủ không đảm bảo về chất lượng, thời lượng hoặc số lượng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Có nhiều dạng rối loạn giấc ngủ khác nhau như mất ngủ, khó ngủ, không thể ngủ sâu giấc, bị thức giấc nhiều lần trong đêm, bị ngưng thở khi ngủ, ngủ rũ… Trong đó chứng mất ngủ là phổ biến nhất.
Mất ngủ có thể do những nguyên nhân từ bên ngoài như dùng chất kích thích, không gian phòng ngủ kém yên tĩnh, ánh sáng quá chói, làm việc ca đêm… thì không thể xem là rối loạn giấc ngủ.
TRIỆU CHỨNG RỐI LOẠN GIẤC NGỦ
Các triệu chứng của rối loạn giấc ngủ thường gặp bao gồm:
- Khó đi vào giấc ngủ: Người bệnh nằm trằn trọc trên giường trong thời gian dài nhưng không thể ngủ được.
- Ngủ chập chờn, không sâu giấc: Người bệnh dễ tỉnh giấc vào ban đêm và khó ngủ lại.
- Thức giấc quá sớm: Người bệnh thức giấc sớm hơn bình thường và không thể ngủ lại.
- Mệt mỏi vào ban ngày: Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, uể oải, buồn ngủ vào ban ngày, ngay cả khi đã ngủ đủ giấc.
- Thay đổi bất thường thói quen ngủ: Người bệnh có thể thay đổi bất thường thói quen ngủ, chẳng hạn như thay đổi giờ giấc ngủ, ngủ nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường.
- Tăng cân hoặc giảm cân đột ngột: Rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến tăng cân hoặc giảm cân đột ngột.
- Lo lắng, căng thẳng quá mức: Rối loạn giấc ngủ có thể khiến người bệnh lo lắng, căng thẳng quá mức, dẫn đến trầm cảm.
- Có hành vi bất thường trong khi ngủ: Người bệnh có thể có các hành vi bất thường trong khi ngủ, chẳng hạn như nói mớ, mộng du, đi tiểu trong khi ngủ.
- Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ
- Rối loạn giấc ngủ có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm:
- Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Ngủ muộn, ngủ không đủ giấc, ngủ không đúng giờ, sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ,…
- Các vấn đề sức khỏe thể chất: Các bệnh lý mãn tính như bệnh tim, bệnh phổi, bệnh đau mãn tính,… có thể gây rối loạn giấc ngủ.
- Các vấn đề tâm lý: Các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo lắng, stress,… có thể gây rối loạn giấc ngủ.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm, thuốc kích thích,… có thể gây rối loạn giấc ngủ.
CÁC BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN GIẤC NGỦ
ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN GIẤC NGỦ KHÔNG DÙNG THUỐC
Các biện pháp điều trị rối loạn giấc ngủ không dùng thuốc bao gồm:
- Vệ sinh giấc ngủ: Đây là phương pháp quan trọng nhất trong điều trị rối loạn giấc ngủ. Người bệnh cần hình thành thói quen ngủ – thức đúng giờ, tạo môi trường ngủ thoải mái, hạn chế sử dụng các chất kích thích,…
- Thư giãn tâm lý: Các phương pháp thư giãn tâm lý như yoga, thiền, massage,… có thể giúp người bệnh giảm căng thẳng, lo âu, từ đó cải thiện chất lượng giấc ngủ.
- Thay đổi chế độ ăn uống: Người bệnh nên hạn chế ăn nhiều vào buổi tối, tránh uống caffeine và rượu bia trước khi ngủ.
ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN GIẤC NGỦ BẰNG THUỐC
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc để điều trị rối loạn giấc ngủ. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:
- Thuốc an thần: Đây là nhóm thuốc phổ biến nhất được sử dụng để điều trị rối loạn giấc ngủ. Thuốc an thần có tác dụng làm dịu hệ thần kinh, giúp người bệnh dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn. Tuy nhiên, thuốc an thần có thể gây ra một số tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn ngủ, giảm trí nhớ,…
- Thuốc chống trầm cảm: Các loại thuốc chống trầm cảm có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ ở những người bị rối loạn giấc ngủ do trầm cảm.
- Thuốc giãn cơ: Thuốc giãn cơ có thể giúp giảm căng thẳng cơ bắp, từ đó giúp người bệnh dễ đi vào giấc ngủ.
- Thuốc điều trị rối loạn giấc ngủ thường được chỉ định sử dụng trong thời gian ngắn, tối đa là 2-4 tuần. Người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
CÁCH ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN GIẤC NGỦ THEO TỪNG TRIỆU CHỨNG
Dưới đây là một số cách điều trị rối loạn giấc ngủ tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể:
Ngưng thở khi ngủ:
- Giảm cân: Đối với người có vấn đề ngưng thở khi ngủ do thừa cân.
- Tránh rượu và thuốc ngủ: Giảm tiêu thụ rượu và thuốc ngủ có thể giúp cải thiện tình trạng.
- Máy thở CPAP: Sử dụng máy thở không xâm lấn CPAP để duy trì thông khí.
Mất ngủ:
- Thay đổi thói quen ngủ: Điều chỉnh thời gian ngủ, tránh ngủ trưa, và tạo môi trường thoải mái.
- Thư giãn trước khi đi ngủ: Hít thở sâu, thiền, nghe nhạc nhẹ hoặc đọc sách để giảm căng thẳng.
- Giữ phòng ngủ lý tưởng: Tối, yên tĩnh, mát mẻ và không sử dụng thiết bị điện tử.
Ngủ ngáy:
- Nằm nghiêng khi ngủ: Giúp giảm ngáy.
- Không uống rượu và hút thuốc: Rượu và thuốc lá có thể làm tăng khả năng ngáy.
- Sử dụng miếng dán chống ngáy: Giữ lỗ mũi mở ra để cải thiện thoáng khí.
Gặp ác mộng về đêm:
- Thư giãn trước khi đi ngủ: Áp dụng liệu pháp thư giãn để giảm căng thẳng.
- Điều trị tâm lý: Nếu ác mộng liên quan đến tâm lý, có thể cần hỗ trợ tâm lý.
Hội chứng chân không yên:
- Cắt giảm caffeine: Hạn chế lượng caffeine để giảm triệu chứng.
- Chườm nóng hoặc lạnh: Giúp giảm đau và tạo cảm giác thoải mái.
Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học (Circadian):
- Sử dụng melatonin: Dùng melatonin theo chỉ định để điều chỉnh nhịp sinh học.
- Điều chỉnh giờ đi ngủ: Ngủ muộn hơn một chút để tránh thức dậy giữa đêm.
Bệnh mất ngủ giả:
- Thuốc điều trị: Sử dụng thuốc dựa trên hướng dẫn của bác sĩ.
- Liệu pháp nhận thức hành vi: Áp dụng các phương pháp nhận thức hành vi để cải thiện triệu chứng.
Khó ngủ khi mang thai:
- Ngủ trưa: Thử ngủ trưa để giảm mệt mỏi.
- Thư giãn trước khi đi ngủ: Uống sữa ấm hoặc tắm nước ấm.
- Tư thế nằm nghiêng: Nằm nghiêng trái có thể giúp ngủ dễ dàng hơn.
Chứng ngủ rũ:
- Ngủ trưa theo lịch trình: Giúp kiểm soát tình trạng ngủ rũ.
- Thuốc theo chỉ định: Bác sĩ có thể kê thuốc để giúp tỉnh táo hơn.
Lưu ý rằng trước khi bắt đầu bất kỳ phương pháp điều trị nào, việc tư vấn và theo dõi của bác sĩ là quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP CẢI THIỆN RỐI LOẠN GIẤC NGỦ
Thiết lập thói quen sinh hoạt lành mạnh: Đi ngủ và thức dậy đúng giờ, tạo môi trường ngủ thoải mái, tránh sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ,…
- Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, tránh tập thể dục quá gần giờ đi ngủ.
- Hạn chế caffeine và rượu bia: Caffeine và rượu bia có thể gây rối loạn giấc ngủ.
- Tạo môi trường ngủ thoải mái: Phòng ngủ cần yên tĩnh, tối và mát mẻ.
- Tránh sử dụng các thiết bị điện tử trong phòng ngủ: Ánh sáng từ các thiết bị điện tử có thể cản trở giấc ngủ.
- Thực hiện các bài tập thư giãn trước khi đi ngủ: Các bài tập thư giãn, chẳng hạn như thở sâu, yoga, thiền,… có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Nếu bạn gặp các triệu chứng của rối loạn giấc ngủ, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
