Viêm mũi dị ứng là một trong những vấn đề phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là vào những thời kỳ thay đổi thời tiết như giao mùa. Những triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, và ngứa mũi thường xuất hiện đồng loạt, tạo nên một trạng thái không thoải mái. Mặc dù không gây ra tình trạng nặng nề, nhưng viêm mũi dị ứng có thể tác động đáng kể đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt thông thường. Đặc biệt, ở trẻ nhỏ, nó có thể dẫn đến tình trạng biếng ăn, ngủ kém, và khả năng tập trung học tập giảm sút.
VIÊM MŨI DỊ ỨNG LÀ GÌ?
Viêm mũi dị ứng là tình trạng mũi bị kích ứng và viêm không phải do virus, vi khuẩn mà do các tác nhân từ môi trường như phấn hoa, lông động vật, lông sâu, bướm, khói bụi, mạt nhà. Khi tiếp xúc với các tác nhân này, cơ thể sẽ giải phóng các chất hóa học gây viêm, dẫn đến các triệu chứng của viêm mũi dị ứng.
CÁC LOẠI VIÊM MŨI DỊ ỨNG
Dựa vào các nguyên nhân gây bệnh, có một số kiểu viêm mũi dị ứng thường gặp như sau:
VIÊM MŨI DỊ ỨNG THEO MÙA (THỜI TIẾT)
Các loại nấm mốc, phấn hoa đặc biệt phát triển khi giao mùa, là yếu tố gây bệnh viêm mũi dị ứng thời tiết thường gặp nhất. Một người có thể dị ứng với một hoặc nhiều loại phấn hoa.
VIÊM MŨI DỊ ỨNG QUANH NĂM (THỂ KHÔNG CÓ CHU KỲ)
Người bị viêm mũi dị ứng quanh năm chủ yếu do tiếp xúc bụi bẩn trong nhà hay ngoài trời, lông chó mèo, gián, mọt và các loài gặm nhấm trong nhà…
VIÊM MŨI DỊ ỨNG KHÔNG THƯỜNG XUYÊN
Bệnh lý này chỉ xuất hiện khi người bệnh có tiếp xúc với phấn hoa, bụi bẩn, nấm mốc. Khi hết tiếp xúc thì triệu chứng bệnh cũng biến mất. Một số trường hợp có thể dị ứng với thức ăn, gây ra các biểu hiện như nổi mề đay, tiêu chảy, đau bụng…
VIÊM MŨI DỊ ỨNG NGHỀ NGHIỆP
Một số người phải làm việc ở những nơi có chứa các tác nhân gây dị ứng như hóa chất, bụi gỗ, bụi phấn, lông thú, kim loại, lông thú… cũng có thể mắc bệnh viêm mũi dị ứng.
NGUYÊN NHÂN BỆNH VIÊM MŨI DỊ ỨNG
Các tác nhân gây dị ứng có thể chia thành hai nhóm chính:
CÁC TÁC NHÂN GÂY DỊ ỨNG TRONG NHÀ
- Bụi: Bụi là tác nhân gây dị ứng phổ biến nhất, bao gồm bụi bẩn, bụi vải, bụi từ lông động vật,…
- Lông động vật: Lông động vật là một tác nhân gây dị ứng phổ biến khác. Lông động vật có thể bám vào quần áo, đồ đạc và lây lan trong không khí.
- Nấm mốc: Nấm mốc có thể phát triển ở những nơi ẩm ướt, chẳng hạn như phòng tắm, nhà bếp,…
- Mạt bụi nhà: Mạt bụi nhà là những sinh vật cực nhỏ sống trong bụi nhà. Chúng có thể gây dị ứng cho những người nhạy cảm.
CÁC TÁC NHÂN GÂY DỊ ỨNG TRONG KHÔNG KHÍ
- Phấn hoa: Phấn hoa là một trong những tác nhân gây dị ứng phổ biến nhất. Phấn hoa có thể phát tán trong không khí, đặc biệt là vào mùa xuân và hè.
- Lông sâu, bướm: Lông sâu, bướm cũng là một tác nhân gây dị ứng phổ biến. Lông sâu, bướm có thể phát tán trong không khí, đặc biệt là vào mùa hè.
- Khói, bụi: Khói, bụi có thể chứa các tác nhân gây dị ứng, chẳng hạn như phấn hoa, lông động vật, bụi bẩn.
- Hóa chất: Một số hóa chất có thể gây dị ứng, chẳng hạn như hóa chất tẩy rửa, nước hoa, mỹ phẩm,…
- Các chất gây dị ứng nghề nghiệp: Một số người phải làm việc ở những nơi có chứa các tác nhân gây dị ứng, chẳng hạn như hóa chất, bụi gỗ, bụi phấn, lông thú, kim loại, lông thú,…
BIẾN CHỨNG CỦA VIÊM MŨI DỊ ỨNG
Viêm mũi dị ứng không gây nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể gây ra các biến chứng như:
VIÊM XOANG CẤP VÀ MẠN TÍNH
Viêm mũi dị ứng có thể dẫn đến viêm xoang cấp hoặc mạn tính do ứ đọng dịch tiết tạo thành các ổ viêm, tắc các lỗ thông xoang.
POLYP MŨI
Các đợt viêm mũi dị ứng tái phát nhiều lần hoặc kéo dài có thể dẫn đến niêm mạc mũi phì đại, thoái hóa hình thành polyp mũi, làm bệnh nhân xuất hiện nghẹt mũi ngay cả khi không đang có tình trạng dị ứng mũi.
VIÊM HỌNG, VIÊM PHẾ QUẢN
Do nghẹt mũi, tắc mũi khiến người bệnh khó ngủ, chất lượng giấc ngủ kém, mệt mỏi, ảnh hưởng đến sinh hoạt và lao động. Nghẹt mũi cũng khiến người bệnh phải thở bằng miệng, làm khô họng, tăng nguy cơ viêm họng, viêm phế quản.
VIÊM TAI GIỮA
Do nghẹt mũi, tắc mũi khiến dịch tiết ở mũi chảy ngược vào tai giữa, gây viêm tai giữa.
VIÊM KẾT MẠC
Do ngứa mũi, người bệnh thường dụi mắt, khiến vi khuẩn, bụi bẩn từ tay xâm nhập vào mắt, gây viêm kết mạc.
NGHIỆN THUỐC KHÁNG HISTAMIN
Sử dụng thuốc kháng histamin trong thời gian dài có thể khiến người bệnh bị nghiện thuốc, gây ra các tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn ngủ, chóng mặt,…
BIỆN PHÁP CHẨN ĐOÁN VIÊM MŨI DỊ ỨNG
Chẩn đoán viêm mũi dị ứng thường dựa trên tiền sử bệnh, khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng.
TIỀN SỬ BỆNH
Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về các triệu chứng, thời gian xuất hiện triệu chứng, các yếu tố làm cho triệu chứng nặng lên hoặc giảm bớt, tiền sử bệnh dị ứng của bản thân và gia đình.
KHÁM LÂM SÀNG
Bác sĩ sẽ khám mũi, họng, mắt và tai của người bệnh để tìm kiếm các dấu hiệu của viêm mũi dị ứng, chẳng hạn như:
- Nghẹt mũi
- Sổ mũi, chảy nước mũi
- Hắt hơi
- Ngứa mũi
- Ngứa mắt
- Ngứa họng
XÉT NGHIỆM CẬN LÂM SÀNG
Các xét nghiệm cận lâm sàng thường được thực hiện để chẩn đoán viêm mũi dị ứng bao gồm:
- Xét nghiệm test độ châm chích da: Xét nghiệm này được thực hiện bằng cách bôi một số chất lên da để xem cơ thể người bệnh phản ứng với từng chất như thế nào. Nếu dị ứng với một chất nào đó, da của người bệnh sẽ xuất hiện dị ứng với một vết đỏ, có thể kèm sưng tấy.
- Xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm hấp thụ chất phóng xạ (RAST) phát hiện kháng thể IgE: Xét nghiệm này đo lượng kháng thể immunoglobulin E đối với các chất gây dị ứng cụ thể trong máu của người bệnh.
ĐIỀU TRỊ VIÊM MŨI DỊ ỨNG
Để điều trị viêm mũi dị ứng, người bệnh cần đến khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị phù hợp. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị sau:
- Thuốc điều trị: Dùng các loại thuốc kháng histamin, thuốc xịt mũi, thuốc nhỏ mắt,… để giảm các triệu chứng của bệnh.
- Phương pháp vật lý trị liệu: Dùng sóng cao tần, sóng ngắn,… để giảm phù nề, cải thiện chức năng của niêm mạc mũi.
- Phẫu thuật: Trường hợp viêm mũi dị ứng nặng, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật cắt polyp mũi, thông xoang,…
PHÒNG NGỪA VIÊM MŨI DỊ ỨNG
Để phòng ngừa viêm mũi dị ứng, người bệnh cần thực hiện các biện pháp sau:
- Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Nếu biết được mình bị dị ứng với tác nhân nào, hãy cố gắng tránh tiếp xúc với tác nhân đó.
- Giữ vệ sinh nhà cửa sạch sẽ: Giặt chăn màn, ga gối, thảm, mành cửa,… thường xuyên bằng nước nóng trên 55 độ C.
- Sử dụng máy lọc không khí: Máy lọc không khí có thể giúp loại bỏ bụi bẩn, phấn hoa,… trong không khí.
- Tiêm phòng dị ứng: Tiêm phòng dị ứng có thể giúp giảm các triệu chứng của bệnh dị ứng, bao gồm viêm mũi dị ứng.
Nếu bạn có các triệu chứng của viêm mũi dị ứng, hãy đến khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.
