Vitamin A đóng một vai trò quan trọng không thể phủ nhận trong nhiều khía cạnh của sức khỏe, bao gồm tăng trưởng cơ thể, sức khỏe sinh sản, hệ miễn dịch và duy trì thị lực. Đảm bảo cơ thể nhận đủ lượng vitamin A là chìa khóa để ngăn chặn nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, bao gồm cả rụng tóc, khô mắt, vấn đề da, và thậm chí cả quáng gà.
VITAMIN A LÀ GÌ?
Vitamin A là chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe của con người. Điều đặc biệt là, nó không tồn tại dưới dạng một hợp chất duy nhất mà thay vào đó xuất hiện dưới nhiều dạng khác nhau. Trong thực phẩm, vitamin A có thể được tìm thấy ở dạng retinol trong các nguồn động vật và ở dạng caroten (tiền vitamin A) trong thực vật. Các nguồn giàu vitamin A bao gồm gan, lòng đỏ trứng, bơ, sữa, pho mát, rau muống, rau ngót, rau cải xanh, bí đỏ, cà rốt và xoài. Đây là những thực phẩm quan trọng giúp cung cấp lượng vitamin A cần thiết cho sức khỏe tổng thể.
VITAMIN A CÓ TÁC DỤNG GÌ?
Vitamin A là một chất dinh dưỡng thiết yếu cho sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe đôi mắt. Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong các quá trình sau:
TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN THỊ GIÁC
Vitamin A cần thiết cho sự phát triển của võng mạc, một lớp mô nhạy cảm với ánh sáng nằm ở phía sau mắt. Võng mạc cần vitamin A để tạo ra sắc tố rhodopsin, giúp chúng ta nhìn thấy trong điều kiện ánh sáng yếu. Thiếu hụt vitamin A có thể dẫn đến quáng gà, một tình trạng giảm thị lực trong điều kiện ánh sáng yếu.
BẢO VỆ MẮT KHỎI TỔN THƯƠNG
Vitamin A giúp bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại, chẳng hạn như ánh sáng xanh và ô nhiễm không khí. Vitamin A cũng giúp ngăn ngừa các bệnh về mắt, chẳng hạn như thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể.
TĂNG CƯỜNG HỆ MIỄN DỊCH
Vitamin A đóng một vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Thiếu hụt vitamin A có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng mắt, chẳng hạn như viêm kết mạc và viêm giác mạc.
BỔ SUNG VITAMIN A ĐÚNG CÁCH
Có hai dạng vitamin A chính:
- Preformed vitamin A (vitamin A đã chuyển hóa) chứa nhiều trong các loại thực phẩm như gia cầm, cá, thịt, các chế phẩm từ sữa. Một chất khác là tiền vitamin A có nhiều trong các sản phẩm đến từ nguồn gốc thực vật như rau quả và trái cây, được dùng rộng rãi nhất là beta-carotene.
- Carotenoid: Đây là tiền chất vitamin A, được tìm thấy trong các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật, chẳng hạn như rau xanh, rau củ màu cam, vàng, đỏ.
Đối với trẻ em:
- Trẻ sơ sinh (0-6 tháng tuổi): 400 mcg/ngày
- Trẻ em (1-3 tuổi): 300 mcg/ngày
- Trẻ em (4-8 tuổi): 400 mcg/ngày
- Trẻ em (9-13 tuổi): 600 mcg/ngày
Đối với người lớn:
- Nam (14 tuổi trở lên): 900 mcg/ngày
- Nữ (14 tuổi trở lên): 700 mcg/ngày
Đối với phụ nữ mang thai:
- Phụ nữ mang thai (14-18 tuổi): 750 mcg/ngày
- Phụ nữ mang thai (19 tuổi trở lên): 770 mcg/ngày
Đối với phụ nữ cho con bú:
- Phụ nữ cho con bú (14-18 tuổi): 1200 mcg/ngày
- Phụ nữ cho con bú (19 tuổi trở lên): 1300 mcg/ngày
NGUỒN THỰC PHẨM GIÀU HÀM LƯỢNG VITAMIN A
DẦU GAN CÁ
Dầu gan cá là một nguồn vitamin A chất lượng, chỉ cần một muỗng canh dầu gan cá tuyết, cơ thể sẽ được cung cấp 4.080 mcg vitamin A. Ngoài ra, loại dầu gan cá này cũng là một nguồn giàu axit béo omega-3, giúp bảo vệ tim, chống viêm hiệu quả và hỗ trợ chữa hoặc phòng ngừa bệnh trầm cảm.
Đặc biệt, dầu gan cá tuyết cũng là nguồn bổ sung vitamin D hiệu quả, với một muỗng canh cung cấp đến 340% lượng khuyến nghị theo RDA.
GAN BÒ
Gan động vật, đặc biệt là gan bò, là một nguồn vitamin A đáng kể.
Một phần gan bò xào (85g) cung cấp lên đến 6.582 mcg (microgram) vitamin A, do động vật cũng lưu trữ vitamin A trong gan như con người. Gan không chỉ là nguồn giàu chất đạm mà còn cung cấp nhiều dưỡng chất quan trọng khác như vitamin B12, B2, folate, sắt và choline.
KHOAI LANG
Khoai lang là một loại củ chứa nhiều chất dinh dưỡng, bao gồm vitamin A, vitamin C, kali, chất xơ và vitamin B6. Trong một củ khoai lang nướng (100 gram), có chứa khoảng 1.403 mcg vitamin A, tương đương với 350% nhu cầu vitamin A hàng ngày của người trưởng thành.
Vitamin A trong khoai lang tồn tại dưới dạng beta-carotene, một chất tiền chất của vitamin A. Beta-carotene có thể được chuyển đổi thành vitamin A trong cơ thể.
CÀ RỐT
Cà rốt là một loại củ phổ biến, được nhiều người yêu thích bởi hương vị thơm ngon và hàm lượng dinh dưỡng cao. Trong một nửa cốc cà rốt sống (50 gram), có chứa khoảng 459 mcg vitamin A, tương đương với 115% nhu cầu vitamin A hàng ngày của người trưởng thành.
ĐẬU MẮT ĐEN
Đậu mắt đen là một loại đậu phổ biến, có nguồn gốc từ châu Mỹ. Trong một chén đậu mắt đen đã luộc (165 gram), có chứa khoảng 66 mcg vitamin A, tương đương với 17% nhu cầu vitamin A hàng ngày của người trưởng thành.
BÔNG CẢI XANH
Bông cải xanh là một loại rau họ cải, có màu xanh đậm. Đây là một nguồn cung cấp vitamin A tuyệt vời, với 60 mcg trong nửa cốc. Bông cải xanh cũng là một nguồn cung cấp vitamin K và C dồi dào, chỉ chứa 27 calo trong một khẩu phần ăn.
ỚT
Ớt chuông hoặc ớt đỏ ngọt là một nguồn cung cấp vitamin A tuyệt vời, với 117 mcg trong nửa chén. Ớt cũng rất giàu folate, vitamin B6 và C, chỉ chứa 19 calo. Ớt cũng là một thực phẩm chống oxy hóa tuyệt vời, có đặc tính kháng histamine và chống viêm.
NƯỚC ÉP CÀ CHUA
Nước ép cà chua là một nguồn cung cấp vitamin A dồi dào, với 42 mcg trong ba cốc. Cà chua cũng rất giàu vitamin C, lycopene, những hoạt chất có đặc tính chống oxy hóa. Tương tự như bí ngô, nước ép cà chua và cà chua có chứa zeaxanthin và lutein, rất tốt cho mắt.
LƯU Ý KHI BỔ SUNG VITAMIN A
Vitamin A là một chất dinh dưỡng quan trọng, nhưng bổ sung quá nhiều vitamin A có thể gây ngộ độc, dẫn đến các triệu chứng như buồn nôn, nôn, đau đầu, chóng mặt,…
Liều lượng vitamin A tối đa an toàn cho người trưởng thành là 3.000 mcg/ngày.
Để bổ sung vitamin A một cách an toàn, bạn nên ăn các thực phẩm giàu vitamin A như cà rốt, khoai lang, bí đỏ,… và tránh dùng các thực phẩm chức năng bổ sung vitamin A.
Ngoài ra, bạn cũng nên lưu ý khi chế biến các nguồn thực phẩm giàu vitamin A. Bạn không nên nấu chín các nguồn thực phẩm này quá kỹ, vì có thể làm mất đi một số chất dinh dưỡng.
Bạn có thể bổ sung vitamin A thông qua chế độ ăn uống bằng cách ăn nhiều các loại thực phẩm giàu vitamin A được liệt kê ở trên. Bạn cũng có thể bổ sung vitamin A thông qua các sản phẩm bổ sung.
Khi bổ sung vitamin A thông qua các sản phẩm bổ sung, bạn cần lưu ý không dùng quá liều. Liều cao vitamin A có thể gây ngộ độc, dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm tổn thương gan và xương.
