Bệnh viêm ruột thừa là một tình trạng gây sưng và viêm nhiễm, mang theo cảm giác đau đớn từ nhẹ đến nặng cho người bệnh. Thời gian mà bệnh viêm ruột thừa phát triển thường không kéo dài. Nếu không chăm sóc và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến việc vỡ ruột thừa, tạo ra tình trạng viêm nhiễm nặng, đe dọa đến tính mạng của bệnh nhân.
VIÊM RUỘT THỪA
THẾ NÀO LÀ BỆNH VIÊM RUỘT THỪA?
Bệnh viêm ruột thừa là tình trạng viêm nhiễm cấp tính của ruột thừa, một cơ quan nhỏ hình ống nằm ở phần dưới bên phải bụng. Ruột thừa có chức năng chưa thức ăn và vi khuẩn, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng. Tuy nhiên, ruột thừa không đóng vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa ở người trưởng thành.
NGUYÊN NHÂN GÂY VIÊM RUỘT THỪA
Nguyên nhân chính xác gây viêm ruột thừa vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các yếu tố sau có thể góp phần gây bệnh:
- Tắc nghẽn ruột thừa: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm ruột thừa. Tắc nghẽn có thể do sỏi phân, khối u hoặc dị vật.
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng cũng có thể là nguyên nhân gây viêm ruột thừa.
- Tăng sản bạch huyết: Tăng sản bạch huyết là tình trạng các tế bào bạch huyết trong ruột thừa tăng sinh quá mức, dẫn đến tắc nghẽn lòng ruột thừa.
TRIỆU CHỨNG CỦA VIÊM RUỘT THỪA
Triệu chứng của viêm ruột thừa thường bắt đầu đột ngột, với biểu hiện đau bụng. Ban đầu, cơn đau có thể ở vùng rốn hoặc trên rốn, sau đó lan dần xuống hố chậu phải. Cơn đau thường dữ dội, tăng dần theo thời gian và không thuyên giảm khi thay đổi tư thế.
Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như:
- Buồn nôn, nôn
- Chán ăn
- Sốt
- Cảm giác khó chịu ở bụng
- Táo bón hoặc tiêu chảy.
THỜI GIAN Ủ BỆNH VIÊM RUỘT THỪA LÀ BAO LÂU?
VIÊM RUỘT THỪA CẤP
Thời gian ủ bệnh viêm ruột thừa cấp thường là từ 1 đến 12 giờ. Trong thời gian này, các triệu chứng của bệnh có thể không rõ ràng hoặc không có. Tuy nhiên, sau khoảng 12 giờ, các triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện và trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian.
VIÊM RUỘT THỪA MÃN TÍNH
Những triệu chứng bệnh tương đối nhẹ, thường xuất hiện sau một tình trạng viêm cấp tính. Triệu chứng đau đớn có xu hướng biến mất trước khi xuất hiện trở lại trong khoảng vài tuần, vài tháng hay thậm chí vài năm. Dạng viêm ruột thừa này khó chẩn đoán, đôi khi chỉ được phát hiện khi đã phát triển thành cấp tính.
DIỄN TIẾN CỦA VIÊM RUỘT THỪA
Viêm ruột thừa là tình trạng ruột thừa bị viêm, sưng và chứa đầy mủ. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm ruột thừa có thể diễn tiến theo 3 giai đoạn sau:
ĐÁM QUÁNH RUỘT THỪA
Đây là giai đoạn đầu của viêm ruột thừa, khi ruột thừa bị viêm và sưng nhưng chưa bị vỡ. Trong giai đoạn này, các triệu chứng của viêm ruột thừa thường giảm dần, người bệnh cảm thấy đỡ đau hoặc hết đau. Khi khám lâm sàng, bác sĩ có thể sờ thấy một mảng cứng ở hố chậu phải, ranh giới không rõ ràng.
ÁP XE RUỘT THỪA
Khi ruột thừa bị vỡ, mủ từ ruột thừa sẽ tràn ra ngoài và được các tạng lân cận (mạc nối lớn, ruột non) bao quanh, cô lập tạo thành ổ mủ khu trú (áp xe ruột thừa). Thời gian hình thành ổ áp xe ruột thừa khoảng 4 – 5 ngày.
Khi khám lâm sàng, bác sĩ sờ thấy một khối tại hố chậu phải, di động kém, ấn vào người bệnh rất đau và có phản ứng thành bụng.
VIÊM PHÚC MẠC
Khi ổ áp xe ruột thừa vỡ, mủ sẽ lan rộng một phần hay toàn bộ ổ bụng, gây viêm phúc mạc. Viêm phúc mạc ruột thừa thường xảy ra khi người bệnh được phát hiện viêm ruột thừa muộn.
Triệu chứng lâm sàng thường thấy là người bệnh đau nhiều ở hố chậu phải, sốt cao trên 39°C, chướng bụng và bí đại tiện. Khi khám lâm sàng, người bệnh có biểu hiện đau tại vùng hố chậu phải hoặc khắp bụng.
CHẨN ĐOÁN VIÊM RUỘT THỪA
Chẩn đoán viêm ruột thừa dựa trên các triệu chứng lâm sàng, kết quả khám thực thể và các xét nghiệm cận lâm sàng.
- Khám thực thể: Bác sĩ sẽ kiểm tra bụng để tìm các dấu hiệu của viêm ruột thừa, chẳng hạn như đau bụng, sưng tấy, căng cứng cơ bụng.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện dấu hiệu viêm nhiễm, chẳng hạn như tăng bạch cầu.
- Chụp X-quang bụng: Chụp X-quang bụng có thể giúp phát hiện các dấu hiệu tắc nghẽn ruột thừa, chẳng hạn như khí hơi tích tụ trong ruột thừa.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): CT scan là phương pháp chẩn đoán hình ảnh có độ chính xác cao nhất để chẩn đoán viêm ruột thừa.
CẦN LÀM GÌ KHI BỊ VIÊM RUỘT THỪA?
Khi điều trị viêm ruột thừa, bác sĩ sẽ dựa trên mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm, để từ đó chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho mỗi người bệnh, cụ thể như sau:
PHẪU THUẬT CẮT BỎ RUỘT THỪA
Phương pháp phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa là phương pháp điều trị duy nhất cho viêm ruột thừa. Phẫu thuật được thực hiện càng sớm càng tốt để giảm nguy cơ biến chứng.
Phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa có thể được thực hiện dưới dạng mổ hở hoặc mổ nội soi. Phương pháp mổ nội soi thường được ưu tiên thực hiện bởi thời gian phục hồi nhanh, ít đau, để lại sẹo nhỏ.
CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG SAU MỔ RUỘT THỪA
- Đồ ăn mềm, dễ tiêu: Cháo, súp, cơm nhão, canh… là những món ăn mềm rất tốt cho người mới phẫu thuật. Lựa chọn các món ăn này không chỉ vì dễ nuốt, tiêu hóa dễ dàng mà còn không gây áp lực lên đường ruột.
- Thực phẩm giàu chất xơ: Người bệnh nên tăng cường bổ sung chất xơ trong chế độ ăn sau mổ. Điều này vừa tránh ảnh hưởng tới vết mổ vừa giúp dễ tiêu, ngăn ngừa nguy cơ táo bón. Việc bổ sung thêm các thực phẩm giàu chất xơ còn hạn chế nguy cơ xuất hiện biến chứng sau phẫu thuật. Người bệnh nên bổ sung vào thực đơn các thực phẩm nhiều chất xơ như ngũ cốc nguyên cám, cải bó xôi, hoa quả, rau xanh…
- Thực phẩm giàu đạm: Các thực phẩm giàu đạm sẽ giúp làm tăng khả năng liên kết và khả năng tái tạo tế bào mới, nhờ đó vết mổ nhanh lành hơn. Thực phẩm giàu đạm nên bổ sung vào chế độ ăn của người bệnh như cá biển, thịt gà, thịt bò, đậu hũ…
- Thực phẩm giàu kẽm và vitamin C, vitamin A: Đây là nhóm thực phẩm giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng, hỗ trợ tốt cho quá trình phục hồi. Vitamin C và vitamin A không chỉ cải thiện sức đề kháng mà còn giúp giảm nguy cơ nhiễm khuẩn vết mổ. Trong chế độ ăn, người bệnh nên bổ sung các thực phẩm như chanh, bưởi, cam, rau ngót, kiwi, dâu tây, cà rốt, đu đủ, rau xanh…
Viêm ruột thừa là một bệnh lý cấp tính có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, khi có các triệu chứng nghi ngờ viêm ruột thừa, người bệnh cần nhanh chóng đi khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
