Khi thấy con bị sôi bụng trong giai đoạn mới chào đời, các bậc cha mẹ thường rất lo lắng. Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho trẻ sơ sinh bị sôi bụng trong đó có trường hợp do sinh lý bình thường nhưng có khi lại do vấn đề về bệnh lý. Bài viết sau sẽ cùng các bậc cha mẹ tìm hiểu nguyên nhân và cách xử lý với hiện tượng này ở trẻ sơ sinh.
NGUYÊN NHÂN TRẺ SƠ SINH BỊ SÔI BỤNG
NHU ĐỘNG RUỘT TĂNG
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây sôi bụng ở trẻ sơ sinh. Trong giai đoạn 3 – 18 tuần tuổi, nhu động ruột của trẻ sơ sinh tăng lên đáng kể để chuẩn bị cho quá trình tiêu hóa thức ăn. Điều này khiến cho trẻ bị sôi bụng, chướng bụng, đầy hơi.
TRẺ BÚ QUÁ NO HOẶC QUÁ ĐÓI
Khi trẻ bú quá no, dạ dày sẽ bị căng giãn, khiến cho các cơ trong ruột co bóp mạnh hơn, gây ra sôi bụng. Ngược lại, trẻ bú quá đói cũng có thể bị sôi bụng do cơ thể tiết ra các chất kích thích khiến cho các cơ trong ruột co bóp.
TRẺ NUỐT PHẢI NHIỀU KHÔNG KHÍ
Khi trẻ bú mẹ, nếu mẹ cho trẻ bú không đúng tư thế hoặc khớp ngậm không chuẩn, trẻ có thể nuốt phải nhiều không khí vào dạ dày, gây ra sôi bụng. Trẻ bú bình cũng có thể bị sôi bụng do núm vú không phù hợp, sữa chảy quá nhanh hoặc quá chậm.
BẤT DUNG NẠP LACTOSE
Lactose là một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Nếu cơ thể trẻ không sản xuất đủ enzyme để tiêu hóa lactose, trẻ sẽ bị sôi bụng, đi ngoài phân lỏng, phân có bọt, đầy hơi, chướng bụng.
NHIỄM TRÙNG ĐƯỜNG TIÊU HÓA
Khi trẻ bị nhiễm trùng đường tiêu hóa do vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, trẻ sẽ bị sôi bụng, tiêu chảy, nôn mửa.
BỆNH LÝ ĐƯỜNG TIÊU HÓA KHÁC
Một số bệnh lý đường tiêu hóa khác như viêm dạ dày, viêm ruột, trào ngược dạ dày thực quản,… cũng có thể gây sôi bụng ở trẻ sơ sinh.
CÁC TRIỆU CHỨNG KÈM THEO TÌNH TRẠNG TRẺ SƠ SINH SÔI BỤNG
Trẻ sơ sinh bị sôi bụng thường có những biểu hiện sau:
- Đau bụng, quấy khóc: Đây là triệu chứng điển hình nhất của trẻ sơ sinh bị sôi bụng. Khi bị sôi bụng, trẻ thường có biểu hiện quấy khóc, khó chịu, bỏ bú, vặn mình, ưỡn bụng,…
- Oẹ, nôn: Trẻ sơ sinh bị sôi bụng dễ bị oẹ, nôn sau khi bú. Nguyên nhân là do trẻ nuốt phải nhiều không khí khi bú hoặc do thức ăn không được tiêu hóa hết.
- Tiêu chảy: Trẻ sơ sinh bị sôi bụng có thể bị tiêu chảy, phân lỏng, có bọt. Nguyên nhân là do thức ăn không được tiêu hóa hết, dẫn đến tình trạng phân lỏng, có bọt.
- Tăng cân chậm: Trẻ sơ sinh bị sôi bụng thường tăng cân chậm hơn so với những trẻ khác. Nguyên nhân là do trẻ bị đau bụng, quấy khóc, bỏ bú dẫn đến việc hấp thu dinh dưỡng kém.
Nếu trẻ có những biểu hiện trên, cha mẹ cần theo dõi và chăm sóc trẻ cẩn thận. Nếu tình trạng kéo dài, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
XỬ TRÍ RA SAO KHI TRẺ SƠ SINH SÔI BỤNG?
Khi bắt gặp hiện tượng này, cha mẹ nên có những bước xử lý như sau:
- Cho trẻ bú đúng tư thế: Khi cho trẻ bú, mẹ cần lưu ý giữ cho đầu và cổ trẻ cao hơn thân mình, giúp trẻ dễ dàng nuốt sữa.
- Không cho trẻ bú quá no: Trẻ bú quá no sẽ khiến dạ dày căng giãn, gây áp lực lên hệ tiêu hóa, dẫn đến tình trạng sôi bụng, chướng bụng.
- Cho trẻ ợ hơi sau khi bú: Sau khi bú khoảng 10-15 phút, mẹ nên bế trẻ lên vai và vỗ nhẹ vào lưng trẻ để trẻ ợ hơi, giúp đẩy khí thừa ra ngoài.
- Massage bụng cho trẻ: Massage bụng cho trẻ nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ sẽ giúp giảm đau bụng, chướng bụng.
- Cho trẻ uống nước ép rau xanh: Nước ép rau xanh như nước ép rau má, nước ép rau dền,… có tác dụng giúp giảm đầy hơi, chướng bụng.
Ngoài ra, cha mẹ cần lưu ý đến chế độ ăn uống của mình để tránh gây ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ. Mẹ nên ăn chín uống sôi, tránh ăn đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, quá nhiều đạm động vật,…
CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÒNG NGỪA CHỨNG SÔI BỤNG Ở TRẺ SƠ SINH
Để phòng ngừa chứng sôi bụng ở trẻ sơ sinh, các bậc phụ huynh cần lưu ý những điều sau:
- Ưu tiên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời: Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh, giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ. Sữa mẹ cũng chứa các kháng thể giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nhiễm trùng.
- Nếu mẹ không đủ sữa hoặc không thể cho con bú, cần lựa chọn sữa công thức phù hợp với độ tuổi và nhu cầu của trẻ. Khi lựa chọn sữa công thức, mẹ nên ưu tiên các loại sữa có hàm lượng lactose thấp, dễ tiêu hóa.
- Cho trẻ bú đúng tư thế và khớp ngậm đúng: Khi cho trẻ bú, mẹ cần chú ý giữ cho đầu và cổ trẻ cao hơn thân mình, giúp trẻ dễ dàng nuốt sữa. Ngoài ra, mẹ cần đảm bảo khớp ngậm của trẻ đúng để tránh trẻ nuốt phải nhiều không khí.
- Không cho trẻ bú quá no: Trẻ bú quá no sẽ khiến dạ dày căng giãn, gây áp lực lên hệ tiêu hóa, dẫn đến tình trạng sôi bụng, chướng bụng.
- Cho trẻ ợ hơi sau khi bú: Sau khi bú khoảng 10-15 phút, mẹ nên bế trẻ lên vai và vỗ nhẹ lưng để trẻ ợ hơi, giúp đẩy khí thừa ra ngoài.
- Massage bụng cho trẻ: Massage bụng cho trẻ nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ sẽ giúp giảm đau bụng, chướng bụng.
- Cho trẻ uống nước ép rau xanh: Nước ép rau xanh như nước ép rau má, nước ép rau dền,… có tác dụng giúp giảm đầy hơi, chướng bụng.
- Chế độ ăn uống của mẹ cũng ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ: Mẹ nên ăn chín uống sôi, tránh ăn đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, quá nhiều đạm động vật,… để tránh ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ.
Nếu đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa trên mà trẻ vẫn bị sôi bụng kéo dài, mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và có phương án điều trị thích hợp.
