Một số người cho rằng, tình trạng vàng mắt có thể là do ăn quá nhiều thực phẩm có chứa vitamin A hoặc beta caroten như bí ngô, cà rốt. Tuy nhiên quan niệm này là sai, vì tiêu thụ nhiều các thực phẩm nói trên chỉ có thể gây vàng da mà không gây vàng mắt. Thực tế, những trường hợp mắt bị vàng đều tiềm ẩn nguyên nhân bệnh lý.
VÀNG MẮT LÀ GÌ?
Vàng mắt là tình trạng lòng trắng của mắt hoặc tròng đen bị đổi màu vàng. Tình trạng này thường do sự tích tụ của bilirubin trong máu. Bilirubin là một chất màu vàng được tạo ra từ sự phân hủy của các tế bào hồng cầu già. Bình thường, bilirubin sẽ được gan chuyển hóa và thải ra ngoài cơ thể qua đường mật. Tuy nhiên, nếu gan bị tổn thương hoặc tắc nghẽn đường mật, bilirubin sẽ không được thải ra ngoài mà tích tụ trong máu, dẫn đến tình trạng vàng mắt.
TRIỆU CHỨNG CỦA VÀNG MẮT
Triệu chứng điển hình của vàng mắt là lòng trắng của mắt hoặc tròng đen bị đổi màu vàng. Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng khác như:
- Mệt mỏi
- Buồn nôn, nôn
- Chán ăn
- Đau bụng
- Sốt
NHỮNG NGUYÊN NHÂN KHIẾN MẮT BỊ VÀNG?
RỐI LOẠN CHỨC NĂNG GAN, MẬT, TỤY
Gan là cơ quan chính chịu trách nhiệm chuyển hóa bilirubin. Nếu gan bị tổn thương do viêm gan, xơ gan, ung thư gan,… sẽ khiến bilirubin không được chuyển hóa và thải ra ngoài cơ thể, dẫn đến tình trạng vàng mắt.
Tương tự như gan, mật cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa bilirubin. Nếu đường mật bị tắc nghẽn do sỏi mật, u xơ gan,… bilirubin sẽ không thể được thải ra ngoài cơ thể, dẫn đến tình trạng vàng mắt.
Tụy cũng có liên quan đến quá trình chuyển hóa bilirubin. Nếu tụy bị tổn thương, ống tụy bị tắc nghẽn,… bilirubin cũng sẽ không thể được thải ra ngoài cơ thể, dẫn đến tình trạng vàng mắt.
TẮC NGHẼN ĐƯỜNG MẬT
Đường mật là đường dẫn giúp đưa bilirubin từ gan đến ruột non. Nếu đường mật bị tắc nghẽn do sỏi mật, u xơ gan,… bilirubin sẽ không thể được thải ra ngoài cơ thể, dẫn đến tình trạng vàng mắt.
THIẾU MÁU TAN MÁU
Thiếu máu tan máu là tình trạng các tế bào hồng cầu bị vỡ quá nhanh, dẫn đến tăng sản xuất bilirubin.
SỬ DỤNG MỘT SỐ LOẠI THUỐC
Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc kháng sinh,… có thể gây vàng mắt.
BỆNH GAN NHIỄM MỠ KHÔNG DO RƯỢU
Là tình trạng mỡ được tích tụ quá nhiều trong gan mà không liên quan tới việc sử dụng đến rượu, trong đó thì có một dạng bệnh nghiêm trọng là bệnh viêm gan hoại tử không do rượu, và dẫn tới hoại tử tế bào gan và xơ gan.
THIẾU MÁU HUYẾT TÁN
Trong bệnh thiếu máu huyết tán, những tế bào hồng cầu sẽ bị phá hủy quá nhanh, giải phóng ra quá nhiều bilirubin khiến cho gan không xử lý kịp. Thiếu máu huyết tán có thể là một loại bệnh bẩm sinh, nhưng cũng có thể xuất hiện sau bệnh nhiễm trùng, và bệnh tự miễn và một vài tình huống khác.
UNG THƯ
- Ung thư gan: Ung thư gan sẽ gây phá hủy tế bào gan hoặc là đường mật, và ảnh hưởng tới chức năng của gan và do vậy gây ra hoàng đản. Ung thư túi mật
- Ung thư tụy: Những khối u ở tụy có thể gây ra chèn ép lên những đường mật, làm tắc nghẽn đường mật và do vậy cũng gây nên tình trạng hoàng đản.
- Ung thư túi mật: Đây là một loại ung thư khá hiếm gặp, tiến triển âm thầm cho đến khi khối u đó đủ lớn mới gây ra triệu chứng. Khi mà u chèn ép đường mật gây ra tắc mật thì hoàng đản sẽ xuất hiện.
TÌNH TRẠNG SINH LÝ
Ở trẻ sơ sinh, tình trạng vàng mắt thường xảy ra trong vòng 2 tuần đầu sau sinh. Tình trạng này thường không nghiêm trọng và sẽ tự khỏi sau vài tuần mà không cần điều trị.
CHẨN ĐOÁN VÀNG MẮT
Để chẩn đoán vàng mắt, bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng và một số xét nghiệm, bao gồm:
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu sẽ giúp đánh giá chức năng gan, mức độ bilirubin trong máu.
- Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm nước tiểu sẽ giúp đánh giá chức năng thận.
- Siêu âm gan, mật: Siêu âm gan, mật sẽ giúp kiểm tra tình trạng gan, mật.
ĐIỀU TRỊ VÀNG MẮT
Điều trị vàng mắt phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu vàng mắt do rối loạn chức năng gan, bác sĩ sẽ điều trị nguyên nhân gây bệnh, chẳng hạn như điều trị viêm gan, xơ gan,… Nếu vàng mắt do tắc nghẽn đường mật, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để loại bỏ sỏi mật hoặc khối u. Nếu vàng mắt do thiếu máu tan máu, bác sĩ sẽ điều trị nguyên nhân gây thiếu máu tan máu. Nếu vàng mắt do sử dụng thuốc, bác sĩ sẽ cân nhắc thay đổi thuốc.
PHÒNG NGỪA VÀNG MẮT
Để phòng ngừa vàng mắt, bạn nên:
- Duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý có thể gây vàng mắt.
- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tránh lạm dụng thuốc.
Hi vọng là các thông tin được cung cấp ở trong bài viết đã có thể giúp bạn giải đáp được những thắc mắc vàng mắt là bệnh gì. Nếu như tình trạng này vẫn tiếp tục kéo dài hoặc là đi kèm với những triệu chứng bất thường khác, thì tốt nhất bạn nên đến bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời nhất.
