Rối loạn thần kinh chức năng thường mang theo nhiều triệu chứng, đôi khi dễ bị hiểu lầm với các bệnh lý khác, đặc biệt khi bị căng thẳng thần kinh kéo dài hoặc chịu ảnh hưởng từ stress tâm lý. Các triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến cơ thể mà còn gây tác động lớn đến tâm lý và cảm xúc của người bệnh. Vậy rối loạn thần kinh chức năng là gì, hãy cùng phunutoancau tìm hiểu trong bài viết sau đây.
RỐI LOẠN THẦN KINH CHỨC NĂNG LÀ GÌ?
Chứng rối loạn thần kinh chức năng (Functional Neurological Disorder – FND) là một nhóm các rối loạn gây ra các triệu chứng thần kinh, chẳng hạn như tê, yếu, đau, mất thăng bằng, co giật,… Các triệu chứng này không có nguyên nhân rõ ràng về mặt y học, nghĩa là không có tổn thương hoặc bệnh tật nào trên não hoặc hệ thần kinh.
CÁC TRIỆU CHỨNG CỦA RỐI LOẠN THẦN KINH CHỨC NĂNG
Các triệu chứng của rối loạn thần kinh chức năng có thể khác nhau ở mỗi người. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Tê, yếu: Tê hoặc yếu có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, bao gồm mặt, cánh tay, chân,…
- Đau: Đau có thể là đau âm ỉ, đau nhói hoặc đau dữ dội. Nó có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, bao gồm đầu, cổ, lưng, bụng,…
- Mất thăng bằng: Mất thăng bằng có thể khiến người bệnh khó đi lại, đứng hoặc ngồi.
- Co giật: Co giật có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, bao gồm tay, chân, mặt,…
- Khó nói: Khó nói có thể khiến người bệnh nói lắp, nói khó khăn hoặc mất giọng.
- Khó nuốt: Khó nuốt có thể khiến người bệnh gặp khó khăn khi ăn uống.
- Khó thở: Khó thở có thể khiến người bệnh cảm thấy như bị nghẹn hoặc không thể thở.
- Rối loạn thị giác: Rối loạn thị giác có thể bao gồm nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực.
- Rối loạn thính giác: Rối loạn thính giác có thể bao gồm ù tai, giảm thính lực hoặc mất thính lực.
NGUYÊN NHÂN GÂY RỐI LOẠN THẦN KINH CHỨC NĂNG
Nguyên nhân gây ra rối loạn thần kinh chức năng vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng có thể do một số yếu tố như:
- Căng thẳng, stress kéo dài: Căng thẳng, stress có thể làm tăng nguy cơ rối loạn thần kinh chức năng.
- Chấn thương tâm lý: Chấn thương tâm lý, chẳng hạn như tai nạn, bạo hành,… có thể làm tăng nguy cơ rối loạn thần kinh chức năng.
- Các bệnh lý tâm thần: Một số bệnh lý tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, lo âu,… có thể gây ra các triệu chứng rối loạn thần kinh chức năng.
- Các bệnh lý thần kinh: Một số bệnh lý thần kinh, chẳng hạn như đột quỵ, chấn thương sọ não,… có thể gây ra các triệu chứng rối loạn thần kinh chức năng.
CHẨN ĐOÁN RỐI LOẠN THẦN KINH CHỨC NĂNG
Cụ thể, để chẩn đoán rối loạn thần kinh chức năng, bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ khám tổng quát, khám thần kinh, khám chuyên khoa (nếu cần) để đánh giá các triệu chứng của bệnh nhân.
- Khai thác tiền sử: Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử cá nhân, gia đình, tiền sử bệnh tật, các yếu tố thuận lợi khiến bệnh bùng phát,… để có thêm thông tin chẩn đoán.
- Xét nghiệm cận lâm sàng: Xét nghiệm cận lâm sàng được thực hiện để loại trừ các bệnh lý thực thể có thể gây ra các triệu chứng tương tự như rối loạn thần kinh chức năng. Các xét nghiệm thường được chỉ định bao gồm:
- Xét nghiệm máu, sinh hóa: Để đánh giá chức năng các cơ quan, hệ thống trong cơ thể.
- Điện não đồ (EEG): Để ghi lại hoạt động điện của não bộ.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Để quan sát não bộ và các cấu trúc thần kinh.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Để quan sát não bộ và các cấu trúc thần kinh.
Nếu các xét nghiệm cận lâm sàng không phát hiện ra bất kỳ tổn thương thực thể nào, bác sĩ sẽ chẩn đoán rối loạn thần kinh chức năng nếu bệnh nhân có các triệu chứng điển hình của bệnh.
CÁCH ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN THẦN KINH CHỨC NĂNG
Rối loạn thần kinh chức năng là một bệnh lý phức tạp, gây ra nhiều triệu chứng đa dạng. Để điều trị bệnh hiệu quả, cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau.
LIỆU PHÁP HÓA DƯỢC
Liệu pháp hóa dược là phương pháp chính trong điều trị rối loạn thần kinh chức năng. Các loại thuốc được sử dụng thường có tác dụng điều chỉnh nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ và cải thiện cảm giác đau ở các cơ quan.
- Thuốc chống trầm cảm: Thường ưu tiên dùng thuốc chống trầm cảm 3 vòng vì thuốc có thể giảm đau do rối loạn cảm giác và cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ. Bác sĩ thường chỉ định dùng thuốc với liều thấp, sau đó tăng liều lượng cho đến khi đạt hiệu quả điều trị. Các loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng được sử dụng phổ biến bao gồm Amitriptyline, Desipramine, Nortriptyline,…
- Thuốc chống co giật: Thuốc chống co giật được sử dụng để ức chế trạng thái kích thích của não bộ, qua đó giảm cảm giác đau buốt và nhói xảy ra ở một số cơ quan. Hai loại thuốc được dùng phổ biến nhất là Phenytoin và Carbamazepin. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể được chỉ định dùng Gabapentin, Topiramate và Lamotrigine.
- Các loại thuốc khác: Rối loạn thần kinh chức năng gây ra triệu chứng đa dạng. Ngoài hai nhóm thuốc trên, bệnh nhân có thể phải dùng thêm một số nhóm thuốc khác để kiểm soát triệu chứng.
- Trừ thuốc chống trầm cảm, các loại thuốc khác đều chỉ được dùng trong thời gian ngắn để hạn chế tác dụng phụ. Bên cạnh tác dụng làm giảm triệu chứng, thuốc chống trầm cảm còn giúp cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh, từ đó giúp cải thiện hoàn toàn và ngăn ngừa các triệu chứng rối loạn thần kinh chức năng tái phát.
LIỆU PHÁP TÂM LÝ
Liệu pháp tâm lý có vai trò quan trọng trong điều trị rối loạn thần kinh chức năng. Mục tiêu của liệu pháp này là giúp bệnh nhân giải tỏa cảm xúc tiêu cực và biết cách kiểm soát stress. Ngoài ra, liệu pháp tâm lý còn bao gồm kỹ thuật thở sâu và luyện tập thư giãn với tác dụng điều hòa hệ thần kinh thực vật.
Phần lớn bệnh nhân bị rối loạn thần kinh chức năng đều phải trải qua sang chấn hoặc liên tục đối mặt với các yếu tố gây stress. Do đó, liệu pháp tâm lý sẽ giúp điều chỉnh cảm xúc và tư duy của người bệnh. Liệu pháp tâm lý thường được thực hiện đồng thời với liệu pháp hóa dược để mang lại kết quả tốt nhất.
CÁC BIỆN PHÁP TỰ CẢI THIỆN
Ngoài các phương pháp y tế, bệnh nhân cũng có thể tự cải thiện rối loạn thần kinh chức năng qua một số biện pháp sau:
- Xoa bóp: Xoa bóp là liệu pháp thư giãn cải thiện chức năng hệ thần kinh hiệu quả. Liệu pháp này giúp thư giãn cơ, giảm cảm giác đau ở một số cơ quan và hỗ trợ điều hòa các yếu tố sinh hóa não. Khi xoa bóp, có thể kết hợp với tinh dầu có mùi thơm để gia tăng cảm giác thư giãn và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
- Ăn uống hợp lý: Chế độ ăn điều độ giúp bệnh nhân cải thiện sức khỏe thể chất, điều này có vai trò đáng kể trong việc kiểm soát triệu chứng của rối loạn thần kinh tự chủ.
Do đó, bệnh nhân cần lên kế hoạch ăn uống hợp lý, tránh xa rượu bia, chất gây nghiện, các món ăn chứa nhiều đường và chất béo bão hòa. Ngoài ra, việc điều chỉnh chế độ ăn cũng giúp cải thiện các triệu chứng thể chất do rối loạn thần kinh chức năng gây ra.
PHÒNG NGỪA RỐI LOẠN THẦN KINH CHỨC NĂNG
Không có cách chắc chắn để ngăn ngừa rối loạn thần kinh chức năng. Tuy nhiên, các biện pháp sau có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:
- Giảm căng thẳng: Tìm cách giảm căng thẳng trong cuộc sống có thể giúp giảm nguy cơ mắc rối loạn thần kinh chức năng.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu bạn đang trải qua căng thẳng hoặc chấn thương tâm lý, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần.
Nếu bạn gặp các triệu chứng của rối loạn thần kinh chức năng, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
