Trong tác phẩm Lâm chứng chỉ nam y án, Diệp Thiên Sĩ viết rằng “Nữ tử ỷ can vi tiên thiên dã”, có nghĩa “gan” là cái gốc của phụ nữ. Hầu hết hoạt động sinh lý của phụ nữ đều liên quan mật thiết tới gan, bởi vì phụ nữ thuộc âm, lấy máu làm gốc.
Nhiều người thắc mắc: Vì sao gan lại liên quan mật thiết đến khí huyết như vậy? Sự chuyển hóa của khí huyết được quyết định bởi tỳ vị, mà máu được vận chuyển nhờ lực bơm từ tim, nhưng điều này thì liên quan gì đến gan?
Theo quan điểm Đông y, gan được coi là nơi dự trữ máu. Vào buổi tối hoặc khi chúng ta nằm nghỉ, máu được lưu trữ ở gan. Điều này giúp duy trì một nguồn máu ổn định và sẵn sàng khi cơ thể cần. Gan chịu trách nhiệm chuyển hóa và lưu trữ các chất dinh dưỡng từ máu. Các chất dinh dưỡng này sau đó được phát tán và cung cấp cho cơ thể khi cần thiết. Quá trình này giúp duy trì sự cân bằng trong khí huyết và cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể. Nếu gan có vấn đề, chức năng dự trữ máu sẽ suy yếu, dẫn tới tình trạng hao tổn máu, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của con người.
Ngoài ra gan cũng được liên kết với chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Kinh nguyệt của phụ nữ được sinh ra từ một phân của xung mạch (huyết hải). Lượng kinh nguyệt không chỉ liên quan tới thận khí, mà còn có quan hệ mật thiết với can huyết. Mọi người đều biết kinh nguyệt quan trọng với phụ nữ như thế nào, nhưng ít ai thực sự tìm hiểu thấu đáo. Phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt thì huyết âm dễ tiêu hao.
Thậm chí trong thai kỳ, tuy đã ngừng kinh nhưng vẫn cần tiêu hao huyết âm để nuôi dưỡng thai nhi. Sau khi sinh nở, máu cũng đóng vai trò quan trọng là giúp vận chuyển prolactin kích thích sản sinh ra sữa. Nếu gan không hoạt động đúng cách, có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone và các quá trình sinh sản dễ gây ra các bệnh phụ khoa. Nhìn chung, nếu máu trong gan dồi dào, phụ nữ sẽ ít mắc các bệnh phụ khoa hơn.
Mặc dù các vấn đề về gan ít ảnh hưởng tới dáng vóc, nhưng cũng sẽ ảnh hưởng đến sắc mặt phụ nữ mà chỉ cần nhìn ngoại hình cũng thấy được. Trong ngũ hành, gan thuộc mộc, tỳ thuộc thổ, mộc khắc thổ, nếu can khí quá dư thừa sẽ ảnh hưởng tới tỳ vị, khiến da mặt vàng đi; mặt khác, nếu can khí ứ đọng, da mặt sẽ sẫm màu, xuất hiện các vết thâm nám. Nếu tỳ vị hư nhược, phụ nữ sẽ nhanh già, biểu hiện cụ thể như dáng dấp xập xệ, mặt mũi hốc hác, da vàng, rụng tóc, v.v. Vì vậy, nếu thấy da mình vàng sẫm nhưng không có các triệu chứng tỳ hư, thì khả năng cao là gan đang có vấn đề.
Tóm lại, bất cứ thời điểm nào trong đời, phụ nữ cũng cần hết sức chú ý đến việc dưỡng gan. Dù đang khỏe mạnh thế nào, tôi cũng hy vọng bạn tìm hiểu thêm kiến thức để chăm sóc gan của bản thân.
Những điều cần ghi nhớ:
- Gan là cơ quan dự trữ máu, rất nhiều hoạt động sinh lý ở nữ giới đều cần sử dụng máu, bởi vậy phụ nữ muốn giữ gìn nhan sắc cần dưỡng gan và bổ sung máu.
- Tỳ vị hư nhược sẽ khiến phụ nữ nhanh già, biểu hiện cụ thể như vóc dáng xập xệ, mặt mũi hốc hác, da vàng, rụng tóc, v.v…
- Trong mọi giai đoạn của cuộc đài, phụ nữ đều cần chú ý chăm sóc gan.
