Khi trải qua tình trạng nóng trong cơ thể, việc tiêu thụ thực phẩm có vị đắng được đề xuất do các thực phẩm này thường có tính chất hàn, giúp hạ hỏa và làm mát cơ thể. Thuật ngữ “bốc hỏa” thường được sử dụng trong y học cổ truyền để mô tả các tình trạng nhiệt độ cơ thể không cân bằng, và có nhiều loại hỏa khác nhau, bao gồm tâm hỏa, can hỏa, phế hỏa, và vị hỏa.
Cách tiếp cận đối với từng loại hỏa khác nhau đòi hỏi các phương pháp điều trị và quản lý khác nhau, vì mỗi loại hỏa ảnh hưởng đến các hệ thống và cơ quan cụ thể. Chúng ta đều biết gan thuộc mộc, tim thuộc hỏa, mộc sinh hỏa, nên can hỏa vượng cũng dễ dẫn đến lam hỏa vượng. Do đó khi hạ hỏa trong gan cũng có thể hạ hỏa trong tâm.
Bài viết sẽ giới thiệu hai loại thực phẩm có vị đắng, công dụng thanh nhiệt hạ hỏa gan của chúng rất tốt.
Mướp đắng
Đầu tiên chính là mướp đắng – một loại thực phẩm vô cùng quen thuộc với các gia đình. Mướp đắng tính hàn, giúp thanh lọc thực hỏa của lục kinh, bất kỳ tạng phủ nào trong cơ thể bốc hỏa đều có thể dùng mướp đắng. Nó có nhiều lợi ích cho sức khỏe bao gồm giúp giảm cân do chứa ít calo và giàu chất xơ, giảm cholesterol và hỗ trợ tim mạch bằng cách hạ huyết áp. Ngoài ra, nó cũng giảm nguy cơ mắc ung thư nhờ vào chất chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi hư hại và giảm nguy cơ mắc ung thư vú, tuyến tiền liệt, và phổi.
Vậy nên ăn mướp đắng ra sao? Ăn sống hoặc nấu lên đều được tuy nhiên, tránh sử dụng mướp đắng chín nẫu và chuyển thành màu đỏ cam. Mướp đắng xanh có tính mát, có thể góp phần thanh nhiệt và cải thiện sức khỏe của mắt. Trong khi đó, mướp đắng chín thường được sử dụng để dưỡng huyết, bổ gan, bổ tỳ, và bổ thận.
Quá trình ép mướp đắng sống để uống có thể tạo ra hương vị đắng và kích thích dạ dày, điều này không phù hợp cho những người có tỳ vị yếu, có thể gây đau bụng hoặc tiêu chảy. Đối với những người này, việc chế biến mướp đắng thành món ăn chín là lựa chọn tốt hơn, giảm tính hàn trong thực phẩm và bảo vệ tỳ vị, trong khi vẫn giữ được các lợi ích như mát gan và sáng mắt.
Bạn có thể làm món mướp đắng xào trứng hoặc chần mướp đắng và trộn nộm hay chọn bất kỳ cách nào mình thích mà vẫn đảm bảo được hiệu quả của nó. Khi trải qua các triệu chứng như mắt sưng đỏ, nhiệt miệng, họng khô, lợi sưng và đau, họng sưng đỏ, nước tiểu vàng đỏ, và phân khô, việc sử dụng mướp đắng có thể hỗ trợ trong việc hạ hỏa trong gan và tim.
Khổ đinh
Và loại thực phẩm có vị đắng thứ hai bài viết muốn giới thiệu là trà khổ đinh (chè đắng). Nó được mô tả như một loại trà có tính hàn, vị đắng, ảnh hưởng đến kinh của gan, phổi, và dạ dày. Khi xuất hiện các triệu chứng can hỏa như buồn bực, cáu kỉnh, nóng nảy, mặt đỏ tía tai, ngủ không yên, việc sử dụng trà khổ đinh có thể là một phương pháp hỗ trợ.
Tác dụng chính của khổ đinh bao gồm sơ phong thanh nhiệt, giúp giải tỏa phiền muộn, giải khát, tiêu thực, và hỗ trợ trong việc giải đờm. Việc sử dụng trà khổ đinh có thể là một phương tiện tự nhiên để cải thiện tâm lý và làm dịu các triệu chứng liên quan đến can hỏa.
Để hạ hỏa mát gan hàng ngày, chỉ cần sử dụng 5g trà khổ đinh là đủ. Bạn có thể sử dụng riêng trà khổ đinh hoặc pha chung với các loại trà khác như ô long hay trà xanh. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mặc dù nhiều người ưa chuộng sử dụng trà khổ đinh để hạ hỏa, nhưng không phù hợp cho những người bị cảm lạnh do phong hàn hoặc có thể thể chất yếu, dễ lạnh, vì có thể gây tổn thương dung khí trong cơ thể. Ngoài ra, những người mắc bệnh viêm dạ dày mãn tính, phụ nữ đang trong kỳ kinh, và phụ nữ sau sinh nên tránh uống trà khổ đinh, do trong những thời kỳ này, cơ thể thường mất máu, sức đề kháng kém, dễ gây hiện tượng khí ứ trệ, kinh nguyệt hoặc sản dịch không đều. Người phụ nữ hay đau bụng kinh, dù can hỏa vượng, cũng không nên uống trà khổ đinh một cách tùy tiện.
Những điều cần ghi nhớ:
- Những thực phẩm có vị đắng thường mang tính hàn, giúp hạ hỏa, điển hình là mướp đắng. Nên chế biến mướp đắng thành món ăn chín để giảm bớt tính hàn, tránh gây tổn thương tỳ vị mà vẫn giữ được hiệu quả mát gan, sáng mắt.
- Trà khổ đinh cũng có tính hàn, vị đắng, cải thiện hiệu quả tình trạng can hỏa vượng, uống riêng trà khổ đinh hoặc pha cùng các loại trà khác như ô long hay trà xanh đều được.
