Tinh hoàn là một phần quan trọng của hệ thống sinh sản nam giới. Cấu tạo của tinh hoàn rất nhạy cảm, làm cho nó dễ bị tổn thương và ảnh hưởng đến chức năng sinh sản. Để bảo vệ sức khỏe tinh hoàn và duy trì khả năng sinh sản, nam giới cần nắm rõ về cấu trúc và chức năng của nó, cũng như các vấn đề sức khỏe liên quan.
TINH HOÀN LÀ GÌ?
Tinh hoàn là hai cơ quan hình bầu dục trong hệ thống sinh sản của nam giới. Một trong những chức năng chính của tinh hoàn là sản xuất tinh trùng, các tế bào sinh dục nam giới. Tinh trùng sau đó được lưu trữ trong tinh hoàn cho đến khi cần được xuất tinh trong quá trình giao hợp. Ngoài ra, tinh hoàn cũng sản xuất hormone testosterone, một hormone nam giới quan trọng. Hormone này có ảnh hưởng lớn đến nhiều khía cạnh của sức khỏe và phát triển nam giới.
Testosterone đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ham muốn tình dục, khả năng sinh sản, phát triển của cơ bắp và xương, cũng như sự phân tích cơ thể.
TINH HOÀN NẰM Ở ĐÂU?
Bìu là phần của cơ thể nam giới chứa tinh hoàn và nằm ở bên ngoài cơ thể. Bìu nằm ở phía trước vùng xương chậu, gần đùi, và nó không có cơ bắp hay xương che chắn nên dễ bị tổn thương. Điều này làm cho tinh hoàn trở nên nhạy cảm và dễ bị tổn thương hơn so với nhiều cơ quan khác trong cơ thể nam giới.
Một chức năng quan trọng của bìu là tạo ra một môi trường nhiệt độ thích hợp cho sự phát triển của tinh trùng. Bằng cách treo bên ngoài cơ thể, bìu giúp duy trì nhiệt độ của tinh hoàn thấp hơn nhiệt độ cơ thể chung. Nhiệt độ thấp hơn này được coi là quan trọng để duy trì sản xuất tinh trùng khỏe mạnh. Môi trường mát mẻ giúp giảm căng thẳng nhiệt độ trên tinh trùng và duy trì khả năng sinh sản của chúng.
TINH HOÀN TRÔNG NHƯ THẾ NÀO?
Tinh hoàn có hình bầu dục, hình dáng giống quả trứng gà. Cơ thể của một nam giới khỏe mạnh sẽ sở hữu hai tinh hoàn. Thông thường, chúng sẽ có kích cỡ khác nhau. Chiều dài trung bình của tinh hoàn là khoảng 4-5,1cm.
CẤU TẠO CỦA TINH HOÀN
Tinh hoàn, cơ quan quan trọng trong hệ thống sinh sản của nam giới, có cấu trúc phức tạp với những phần chính như mạch máu và ống sinh tinh. Được bảo vệ bởi một lớp bao xơ dày (cân trắng), mỗi tinh hoàn có chiều dài khoảng 4-5cm và được chia thành nhiều thùy nhỏ, từ 200 đến 400 thùy mỗi tinh hoàn.
Các thùy này chứa từ 2 đến 4 ống sinh tinh, được tách biệt bởi các vách xơ. Các ống sinh tinh này có dạng cuộn xoắn và đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất tinh trùng. Trong các thùy, có sự phân bố của các tế bào Leydig và mạch máu thần kinh, đặc biệt tế bào Leydig đảm nhận nhiệm vụ tiết hormone testosterone – một hormone quan trọng đối với sự phát triển và chức năng của tinh hoàn.
Ống sinh tinh là nơi tinh trùng được hình thành trong quá trình sinh tinh. Khi tế bào tinh trùng phát triển và trưởng thành, chúng di chuyển đến các ống dẫn lớn hơn và sau đó được chuyển đến các ống cuộn bên ngoài mỗi tinh hoàn, được gọi là mào tinh hoàn. Đây là nơi tinh trùng được lưu trữ và trưởng thành hoàn toàn.
Kích thước của tinh hoàn có thể tăng lên khi nam giới trưởng thành và giảm đi khi tuổi tác tăng lên, phần lớn do sự suy giảm tự nhiên của hormone testosterone ở nam giới. Sự điều tiết này quan trọng để duy trì chức năng sinh sản và hormone nam giới.
TINH HOÀN CÓ CHỨC NĂNG GÌ ĐỐI VỚI NAM GIỚI?
Tính hoàn, theo cấu tạo, thực hiện hai chức năng chính trong cơ thể nam giới: ngoại tiết và nội tiết.
NGOẠI TIẾT
Chức năng ngoại tiết của tinh hoàn được thể hiện thông qua quá trình sản xuất tinh trùng. Một lượng đáng kể tinh trùng được tạo ra và nằm trong các ống dẫn tinh. Phần nhỏ của chúng được dự trữ tại mào tinh, nơi này đóng vai trò như một bộ lưu trữ.
NỘI TIẾT
Chức năng nội tiết của tinh hoàn bao gồm sản xuất hormone sinh dục nam chủ yếu là testosterone. Testosterone đóng vai trò quan trọng trong việc định hình và duy trì các đặc tính sinh dục nam giới. Nó cũng chịu trách nhiệm đối với hoạt động bình thường của hệ sinh dục và thực hiện nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể nam giới.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ TINH HOÀN TẠO RA TINH TRÙNG?
Trong quá trình phát triển tinh trùng trong tinh hoàn, chúng trải qua những giai đoạn khác nhau. Sự phát triển của tinh trùng không đồng đều, với một số ở giai đoạn phát triển sớm hơn trong khi số khác ở giai đoạn muộn hơn. Thời gian từ khi tế bào gốc được hình thành đến khi tinh trùng trưởng thành, đạt đến khả năng thụ tinh trứng, mất khoảng 70 ngày.
Trong tinh hoàn, tế bào biểu mô nằm ở viền dọc của các ống sinh tinh tiếp tục phân chia để tạo ra tinh trùng. Quá trình này bắt đầu từ tế bào gốc, hay còn gọi là tinh nguyên bào. Những tế bào này trải qua nhiều giai đoạn phát triển, đồng thời trải qua các biến đổi lớn về hình dạng từ tế bào tròn đến hình dạng “nòng nọc” khi trở thành tinh trùng trưởng thành. Khi đạt đến giai đoạn này, tinh trùng được giải phóng từ tế bào biểu mô ở viền quanh các ống sinh tinh và sau đó di chuyển ra khỏi tinh hoàn, tiến tới mào tinh.
CÁC HORMONE ĐƯỢC TẠO RA BỞI TINH HOÀN LÀ GÌ?
Chức năng của tinh hoàn là sản xuất và lưu trữ tinh trùng. Ngoài ra, tinh hoàn còn rất quan trọng trong việc tạo ra testosterone và những kích thích tố nam khác là androgen.
KÍCH THƯỚC CỦA TINH HOÀN CỦA NAM GIỚI LÀ BAO NHIÊU?
- Tinh hoàn bình thường: Tinh hoàn bình thường có chiều dài trung bình khoảng 4,5 cm, dày 2,5cm và rộng 3cm, thể tích trung bình khoảng 15-25ml.
- Tinh hoàn nhỏ: Tinh hoàn được xác định là nhỏ khi chiều dài dưới 3,5cm. Đa phần ở tình trạng này sẽ không ảnh hưởng quá nhiều tới sức khỏe của nam giới.
- Tinh hoàn to: Tình trạng này xuất hiện nhiều ở nam giới độ tuổi trưởng thành nhiều hơn. Tinh hoàn to ở nam giới trưởng thành thường là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe, chứ không đơn thuần là sự gia tăng hoạt động ở tinh hoàn.
CÁC BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP Ở TINH HOÀN
- Tinh hoàn không đều: Hai bên tinh hoàn không đều nhau có thể là hiện tượng bình thường, nhưng sự chênh lệch quá mức kèm theo các triệu chứng đau, khối u hoặc sưng bìu là điều đáng lo ngại. Nguyên nhân có thể là do bệnh lý bẩm sinh hoặc chấn thương.
- Viêm tinh hoàn: Tình trạng viêm ở một hoặc hai bên tinh hoàn. Thường xuất hiện viêm tinh hoàn một bên do nhiễm trùng tiết niệu, thường do lây truyền qua đường tình dục hoặc nhiễm trùng ngược dòng.
- Viêm mào tinh hoàn: Tình trạng mào tinh hoàn bị viêm, gây đau và sưng. Thời gian phát bệnh thường không quá 6 tuần, nguyên nhân thường do nhiễm trùng và lây truyền qua đường tình dục.
- Đau tinh hoàn: Tình trạng đau nhức ở một hoặc cả hai tinh hoàn, có thể xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài theo thời gian. Cơn đau nhức tinh hoàn có thể ảnh hưởng đến nam giới ở mọi độ tuổi.
- Xoắn tinh hoàn: Tình trạng thừng tinh xoắn lại, ngăn chặn đường vận chuyển máu tới tinh hoàn, gây sưng đau đột ngột và yêu cầu phẫu thuật khẩn cấp.
- Teo tinh hoàn: Tình trạng tinh hoàn bị teo nhỏ hơn bình thường, có thể do chấn thương, viêm, suy sinh dục hoặc tiếp xúc với hóa chất độc hại từ môi trường.
- Ung thư tinh hoàn: Ung thư tinh hoàn là sự phát triển bất thường của tế bào trong tinh hoàn, hình thành các khối u. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến ở nam giới.
- Vỡ tinh hoàn: Tình trạng tổn thương như bị dập, nát, hoại tử, chảy máu… gây đau dữ dội và đòi hỏi sự can thiệp y tế ngay lập tức.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Tình trạng giãn của các tĩnh mạch sinh tinh và tĩnh mạch thừng tinh, thường xuất hiện ở tinh hoàn bên trái, có thể gây vô sinh ở nam giới.
KHI NÀO CẦN GẶP BÁC SĨ?
Nam giới nên nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để được chăm sóc y tế ngay lập tức, khi xuất hiện những triệu chứng như:
- Đau tinh hoàn đột ngột, dữ dội
- Tinh hoàn bị đau đi kèm triệu chứng buồn nôn, sốt, ớn lạnh hay rối loạn tiểu tiện như tiểu máu, tiểu buốt, tiểu đục…
- Đau nhẹ tinh hoàn nhưng kéo dài hơn vài ngày
- Có khối u hay dấu hiệu sưng tấy ở xung quanh tinh hoàn, vùng bìu.
CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ TINH HOÀN NHƯ THẾ NÀO?
Những biện pháp bạn đề cập đến là quan trọng để duy trì sức khỏe của bộ phận sinh dục nam giới. Dưới đây là thêm một số lời khuyên để bảo vệ và duy trì sức khỏe của tinh hoàn:
- Việc chọn lựa đồ nội y và quần áo có size đúng giúp tránh tình trạng nén, áp lực lên tinh hoàn. Điều này quan trọng để giữ cho nhiệt độ của tinh hoàn ổn định, hỗ trợ quá trình sản xuất tinh trùng.
- Nghỉ ngơi đủ giấc là quan trọng để cơ thể có thời gian phục hồi và giảm áp lực lên hệ thống sinh dục. Thiếu ngủ và căng thẳng có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng và sức khỏe tổng thể.
- Tránh nhiệt độ cao quá mức ở vùng kín và hạn chế sử dụng bồn tắm nước nóng. Việc giữ cho tinh hoàn mát mẻ giúp duy trì chất lượng tinh trùng và hạn chế nguy cơ viêm nhiễm.
- Ăn uống đúng cách với nhiều loại thức ăn giàu chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe tinh hoàn. Cân nhắc bổ sung zinc, selenium và axit béo omega-3, có thể hỗ trợ tăng cường sức khỏe sinh sản nam giới.
- Duy trì trọng lượng cơ thể ổn định là quan trọng để giảm nguy cơ các vấn đề sức khỏe liên quan đến tinh hoàn, như giãn tĩnh mạch thừng tinh.
- Tiếp xúc với các chất hóa học độc hại trong môi trường làm việc hoặc các hóa chất trong sản phẩm hàng ngày có thể gây hại cho tinh hoàn. Sử dụng bảo vệ và hạn chế tiếp xúc với chất độc hại có thể giúp giảm nguy cơ này.
- Việc ngồi lâu liên tục có thể tăng nhiệt độ vùng kín và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh hoàn. Đứng dậy và vận động thường xuyên để cải thiện sự tuần hoàn máu.
Tinh hoàn là bộ phận quan trọng trong cơ thể phái mạnh. Bộ phận này quyết định giới tính về mặt sinh lý, đồng thời giúp tạo ra tinh trùng. Tinh hoàn cấu tạo từ nhiều ống sinh tinh, được bao bọc bởi nhiều lớp. Các bệnh lý ảnh hưởng tới bộ phận này đôi khi có thể gây vô sinh nam. Vì thế, ngay khi xuất hiện dấu hiệu bất thường tại vùng kín, nam giới nên nhanh chóng đi đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám, chẩn đoán và có biện pháp can thiệp sớm, ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng.
