Chúng ta đều biết rằng đường là một trong những chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể, trong đó bao gồm cả đường lactose. Hãy cùng khám phá chi tiết về đường lactose là gì và tác động của nó đối với sức khỏe con người thông qua bài viết dưới đây.
LACTOSE LÀ ĐƯỜNG GÌ?
Lactose là một loại đường tự nhiên có trong sữa và các chế phẩm từ sữa. Nó là một disaccharide, nghĩa là nó được tạo thành từ hai phân tử đường đơn giản hơn: glucose và galactose.
Lactose chiếm khoảng 2-8% trọng lượng sữa. Hàm lượng lactose trong sữa mẹ cao hơn sữa bò, khoảng 7-8%.
Lactose là một nguồn cung cấp năng lượng quan trọng cho cơ thể. Nó được tiêu hóa trong ruột non bởi enzyme lactase. Enzyme này phân tách lactose thành glucose và galactose, hai loại đường đơn giản có thể được hấp thụ vào máu.
Lactose cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hấp thụ các chất dinh dưỡng khác, chẳng hạn như canxi và phốt pho. Canxi và phốt pho là hai khoáng chất cần thiết cho sức khỏe xương và răng.
Lactose cũng là một chất dinh dưỡng quan trọng cho các vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Những vi khuẩn này giúp tiêu hóa thức ăn và bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng.
VAI TRÒ CỦA LACTOSE VỚI SỨC KHỎE
ĐỐI VỚI TRẺ EM
SỰ PHÁT TRIỂN VỀ THỂ CHẤT VÀ TRÍ TUỆ
Lactose là một trong những loại đường cần thiết cho sự phát triển về thể chất và trí tuệ của trẻ. Nó cung cấp năng lượng và dự trữ năng lượng cho não bộ và các hoạt động hằng ngày.
HỖ TRỢ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LỢI KHUẨN
Lactose giúp hỗ trợ sự phát triển của lợi khuẩn trong hệ tiêu hóa của trẻ. Điều này giúp bảo vệ hệ tiêu hóa non nớt của trẻ khỏi sự xâm nhập của các vi khuẩn có hại, ký sinh trùng, giúp thành niêm mạc ruột khỏe mạnh.
HẤP THU CANXI VÀ PHỐT PHO
Lactose hỗ trợ sự hấp thu canxi và phốt pho, là hai khoáng chất cần thiết cho sự phát triển của xương và răng.
HÌNH THÀNH MÔ NÃO VÀ HỆ THẦN KINH
Đường galactose sau khi được phân tách ra từ lactose, đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành mô não và hệ thần kinh của trẻ ở những năm tháng đầu đời.
ĐỐI VỚI NGƯỜI LỚN
CUNG CẤP NĂNG LƯỢNG
Lactose là một nguồn cung cấp năng lượng quan trọng cho cơ thể. Nó được tiêu hóa trong ruột non bởi enzyme lactase. Enzyme này phân tách lactose thành glucose và galactose, hai loại đường đơn giản có thể được hấp thụ vào máu.
THÚC ĐẨY SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LỢI KHUẨN
Lactose là một chất dinh dưỡng quan trọng cho các vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Những vi khuẩn này giúp tiêu hóa thức ăn và bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng.
GIẢM NGUY CƠ MẮC CÁC BỆNH MÃN TÍNH
Nghiên cứu cho thấy rằng lactose có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như béo phì, cao huyết áp, tiểu đường và bệnh tim mạch.
LACTOSE CÓ TRONG THỰC PHẨM NÀO?
Lactose là một loại đường tự nhiên có trong sữa và các chế phẩm từ sữa. Cụ thể, đường lactose được tìm thấy trong:
- Sữa mẹ: Sữa mẹ là nguồn cung cấp lactose dồi dào nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Hàm lượng lactose trong sữa mẹ khoảng 7-8% trọng lượng sữa.
- Sữa công thức: Sữa công thức được bổ sung lactose để giống với thành phần của sữa mẹ. Hàm lượng lactose trong sữa công thức thường tương tự như sữa mẹ, khoảng 7-8% trọng lượng sữa.
- Sữa tươi: Sữa tươi là nguồn cung cấp lactose phổ biến nhất. Hàm lượng lactose trong sữa tươi khoảng 2-8% trọng lượng sữa.
- Sữa bột pha sẵn: Sữa bột pha sẵn thường được bổ sung lactose để tăng hương vị và giá trị dinh dưỡng. Hàm lượng lactose trong sữa bột pha sẵn thường tương tự như sữa tươi, khoảng 2-8% trọng lượng sữa.
- Phô mai: Phô mai là một chế phẩm từ sữa có chứa lactose. Hàm lượng lactose trong phô mai phụ thuộc vào loại phô mai và thời gian lên men. Phô mai tươi có hàm lượng lactose cao hơn phô mai cứng.
- Sữa chua: Sữa chua là một chế phẩm từ sữa lên men. Sữa chua có chứa lactose, nhưng hàm lượng lactose trong sữa chua thấp hơn sữa tươi.
Ngoài ra, lactose còn được tìm thấy trong một số thực phẩm và đồ uống khác, chẳng hạn như:
- Kem: Kem là một chế phẩm từ sữa có chứa lactose.
- Sữa dừa: Sữa dừa có chứa một lượng nhỏ lactose.
- Sữa đậu nành: Sữa đậu nành là một loại sữa thực vật không chứa lactose. Tuy nhiên, một số loại sữa đậu nành có thể được bổ sung lactose.
CÁC TÌNH TRẠNG LIÊN QUAN ĐẾN LACTOSE
LACTOSE INTOLERANCE (KHÔNG DUNG NẠP LACTOSE)
Lactose intolerance hay còn gọi là bất dung nạp lactose. Đây là hiện tượng cơ thể không có khả năng tiêu hóa và hấp thụ đường lactose. Lượng lactose nạp vào cơ thể sẽ tồn động ở trạng thái dư thừa và được lên men ngay trong hệ tiêu hóa trở thành acid lactic.
Acid này gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất của cơ thể. Với một lượng lactose nhỏ mà cơ thể nạp vào có thể gây ra tình trạng chướng bụng, sôi bụng, khiến người bệnh biếng ăn và mệt mỏi.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến làm xuất hiện tình trạng tiêu chảy khi uống sữa. Người bệnh sẽ có các triệu chứng như bị đi phân lỏng, chua, hăm đỏ da quanh hậu môn. Khi tình trạng này kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe và hệ miễn dịch của người bệnh.
LACTOSE MALDIGESTION (KHÓ TIÊU HÓA ĐƯỜNG SỮA)
Lactose maldigestion là tình trạng khó tiêu hóa đường sữa. Sự giảm hoạt động của enzyme lactase được xem là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Enzyme này sẽ biến đổi đường sữa thành glucose và galactose – hai loại đường đơn góp phần tạo năng lượng cho cơ thể.
Tình trạng lactose maldigestion xuất hiện sau khi cai sữa. Lúc này, mức độ hoạt động của enzyme lactase bắt đầu suy giảm một cách tự nhiên. Ở hầu hết mọi người, lactose maldigestion để lại rất ít thậm chí là không có triệu chứng cụ thể.
SỰ KHÁC NHAU GIỮA 2 TÌNH TRẠNG TRÊN
Lactose maldigestion (khó tiêu hóa đường sữa) và lactose intolerance (không dung nạp lactose) ít nhiều có sự khác biệt. Điểm chung của cả hai tình trạng này là chỉ có một phần nhỏ đường sữa được tiêu hóa, phần còn lại sẽ đi vào đại tràng.
Trong một vài trường hợp cụ thể, sự lên men vi khuẩn của đường sữa không tiêu hóa trong ruột kết sẽ dẫn đến một số triệu chứng như đầy hơi, tiêu chảy và khí. Những triệu chứng kể trên có thể được xem là không dung nạp lactose.
Không những thế, tình trạng không dung nạp lactose chỉ diễn ra ở một số ít người. Trong khi đó, tình trạng lactose maldigestion lại xảy ra ở khoảng 70 – 75% dân số thế giới.
MỘT SỐ LƯU Ý KHI BỔ SUNG LACTOSE CHO TRẺ
ĐỐI VỚI TRẺ KHÔNG DUNG NẠP LACTOSE
Trẻ không dung nạp lactose là những trẻ không có đủ enzyme lactase để tiêu hóa lactose. Khi lactose không được tiêu hóa, nó sẽ lên men trong ruột, gây ra các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn,…
Để bổ sung lactose cho trẻ không dung nạp lactose, các bậc phụ huynh có thể tham khảo một số cách sau:
- Sử dụng các sản phẩm sữa đã được tách lactose. Các sản phẩm này đã được loại bỏ phần lớn lactose, giúp giảm thiểu các triệu chứng khó chịu cho trẻ.
- Sử dụng các sản phẩm sữa có chứa enzyme lactase. Enzyme lactase sẽ giúp tiêu hóa lactose, giúp trẻ dễ hấp thu.
- Tăng cường sử dụng sữa mẹ. Sữa mẹ có hàm lượng lactose thấp và dễ tiêu hóa hơn sữa bò.
- Tập cho trẻ uống sữa từ từ. Bạn có thể bắt đầu cho trẻ uống một lượng nhỏ sữa và tăng dần lượng sữa theo thời gian.
ĐỐI VỚI TRẺ DUNG NẠP LACTOSE BÌNH THƯỜNG
Trẻ dung nạp lactose bình thường là những trẻ có đủ enzyme lactase để tiêu hóa lactose. Do đó, các bậc phụ huynh có thể bổ sung lactose cho trẻ từ nhiều nguồn, bao gồm sữa, sữa chua, phô mai, kem,… Tuy nhiên, không nên lạm dụng việc bổ sung lactose, vì có thể gây ra tình trạng dư thừa lactose trong cơ thể trẻ.
Dưới đây là một số lưu ý khi bổ sung lactose cho trẻ dung nạp lactose bình thường:
- Bổ sung lactose từ nhiều nguồn khác nhau, không chỉ từ sữa.
- Không nên cho trẻ uống sữa quá nhiều trong một lần.
- Theo dõi các phản ứng của trẻ sau khi bổ sung lactose. Nếu trẻ có các triệu chứng bất thường như đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy,… thì cần ngừng bổ sung lactose và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Tóm lại, lactose là một loại đường tự nhiên có nhiều lợi ích cho sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh cần lưu ý một số điều khi bổ sung lactose cho trẻ, đặc biệt là đối với trẻ không dung nạp lactose.
