Ngày nay, nhiều người vẫn phổ biến nhầm lẫn giữa hai khái niệm quan trọng trong lĩnh vực y học: bạch biến và bạch tạng. Tuy nhiên, đây là hai loại bệnh tật hoàn toàn khác nhau và cần được phân biệt rõ ràng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về bạch biến là gì và đồng thời giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến tình trạng bệnh lý ngoài da này.
BỆNH BẠCH BIẾN LÀ GÌ?
Bạch biến là một bệnh da liễu mạn tính, không lây nhiễm, không gây nguy hiểm đến sức khỏe nhưng ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ. Bệnh gây ra bởi sự phá hủy các tế bào sắc tố da, dẫn đến các vùng da bị mất màu, xuất hiện các mảng trắng trên da.
TRIỆU CHỨNG BỆNH BẠCH BIẾN
THƯƠNG TỔN DA
Triệu chứng chính và dễ nhận biết nhất của bệnh bạch biến là xuất hiện các mảng da trắng trên da. Các mảng da này có thể có kích thước khác nhau, từ nhỏ như hạt đậu đến lớn như bàn tay, bàn chân. Mảng da trắng thường có hình tròn hoặc bầu dục, giới hạn rõ, có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng thường gặp ở các vùng da hở, tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, tay, chân, môi,…
CÁC TRIỆU CHỨNG KHÁC
Ngoài ra, bệnh bạch biến có thể gây ra một số triệu chứng khác như:
- Khởi phát từ từ, rất khó nhận thấy, nhưng cũng có trường hợp bệnh xuất hiện một cách nhanh chóng.
- Một số ít bắt đầu bằng giai đoạn đỏ da hoặc một số vùng da bị viêm tấy hơi cao hơn mặt da, biến đi nhanh chóng sau đó mới xuất hiện vết mất sắc tố da.
- Ở một số người bệnh sau khi phơi nắng, bờ và trung tâm các vết mất sắc tố xuất hiện da thâm dạng như tàn nhang nhưng đến mùa đông biến mất, gặp ở một nửa số người bệnh bị bạch biến.
- Tóc hay lông trên vùng tổn thương có nhiều trường hợp cũng mất sắc tố.
- Lòng bàn tay, bàn chân và niêm mạc thường không xuất hiện tổn thương.
NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH BẠCH BIẾN
Cho đến hiện tại, nguyên nhân gây bệnh bạch biến vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:
YẾU TỐ DI TRUYỀN
Khoảng 30% người mắc bệnh bạch biến có tiền sử gia đình mắc bệnh. Điều này cho thấy có thể có yếu tố di truyền đóng vai trò trong bệnh bạch biến.
YẾU TỐ TỰ MIỄN
Một số nghiên cứu cho thấy, bệnh bạch biến có liên quan đến các bệnh tự miễn, chẳng hạn như viêm tuyến giáp tự miễn, thiếu máu ác tính.
YẾU TỐ MÔI TRƯỜNG
Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, hóa chất, căng thẳng,… có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch biến.
QUÁ TRÌNH TIẾN TRIỂN BỆNH VÀ CON ĐƯỜNG LÂY NHIỄM
Bạch biến là một bệnh da liễu mạn tính, không lây nhiễm, không gây nguy hiểm đến sức khỏe nhưng ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ. Bệnh gây ra bởi sự phá hủy các tế bào sắc tố da, dẫn đến các vùng da bị mất màu, xuất hiện các mảng trắng trên da.
Bệnh bạch biến không lây nhiễm qua đường tiếp xúc thông thường như chạm tay, ôm, hôn, dùng chung đồ dùng cá nhân,… Người bệnh bạch biến có thể sinh hoạt bình thường, không cần phải cách ly với người khác.
CHẨN ĐOÁN BỆNH BẠCH BIẾN
Chẩn đoán bệnh bạch biến chủ yếu dựa vào các biểu hiện lâm sàng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm như:
- Xét nghiệm sinh thiết da: Đây là xét nghiệm giúp xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp tìm kiếm các dấu hiệu của bệnh tự miễn.
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ
Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị bệnh bạch biến dứt điểm. Các phương pháp điều trị hiện có chỉ giúp làm giảm sự phát triển của các mảng trắng và cải thiện thẩm mỹ cho người bệnh.
DÙNG THUỐC
CORTICOSTEROID
Corticosteroids là một loại thuốc chống viêm có thể giúp làm chậm quá trình mất sắc tố và kích thích sản xuất melanin. Thuốc này thường được sử dụng dưới dạng kem bôi cho các trường hợp bạch biến khu trú, có diện tích nhỏ. Tuy nhiên, corticosteroid có thể gây ra một số tác dụng phụ như mỏng da, giãn mạch, rậm lông,…
RUXOLITINIB
Ruxolitinib là một loại thuốc ức chế JAK, một loại phân tử liên quan đến quá trình tự miễn dịch. Thuốc này đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt để điều trị bệnh bạch biến ở người lớn. Ruxolitinib có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng bạch biến ở một số người bệnh. Tuy nhiên, thuốc này cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng như giảm bạch cầu, tăng nguy cơ nhiễm trùng,…
THUỐC ỨC CHẾ CALCINEURIN
Thuốc ức chế calcineurin là một loại thuốc chống viêm có tác dụng ức chế hệ miễn dịch. Thuốc này thường được sử dụng dưới dạng kem bôi cho các trường hợp bạch biến khu trú, có diện tích nhỏ. Tuy nhiên, thuốc ức chế calcineurin có thể gây ra một số tác dụng phụ như khô da, ngứa, đỏ da,…
LIỆU PHÁP ÁNH SÁNG
CHIẾU TIA CỰC TÍM (UV)
Chiếu tia cực tím là một liệu pháp quang học được sử dụng phổ biến để điều trị bệnh bạch biến. Tia cực tím có thể kích thích sản xuất melanin, giúp cải thiện tình trạng bạch biến. Có hai loại tia cực tím thường được sử dụng trong điều trị bệnh bạch biến là tia UVB và tia UVA.
TIA UVB
Tia UVB là loại tia cực tím có bước sóng ngắn, có thể giúp kích thích sản xuất melanin một cách an toàn và hiệu quả. Chiếu tia UVB thường được thực hiện tại các phòng khám da liễu.
CẤY TẾ BÀO SẮC TỐ CHO DA
Cấy tế bào sắc tố cho da là phương pháp sử dụng tế bào sắc tố từ vùng da bình thường của người bệnh để cấy vào vùng da bị bạch biến. Tế bào sắc tố sau khi cấy sẽ phát triển và tạo ra sắc tố melanin giúp da trở nên đều màu hơn.
Phương pháp này có hiệu quả cao, tuy nhiên chi phí thực hiện khá cao và đòi hỏi kỹ thuật thực hiện phức tạp. Do đó, phương pháp này vẫn chưa được áp dụng phổ biến.
PHẪU THUẬT
Trong một vài trường hợp, bác sĩ sẽ tiến hành ghép da để giúp bệnh nhân mắc bệnh bạch biến hồi phục các sắc tố da của cơ thể.
LỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ
Lựa chọn phương pháp điều trị bệnh bạch biến phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Mức độ lan rộng của bệnh: Nếu bệnh chỉ mới xuất hiện ở một vài vùng da nhỏ, có thể không cần điều trị. Nếu bệnh đã lan rộng, có thể cần phải điều trị để hạn chế sự phát triển của bệnh và cải thiện thẩm mỹ.
- Tình trạng sức khỏe của người bệnh: Một số phương pháp điều trị bệnh bạch biến có thể gây ra tác dụng phụ, do đó cần cân nhắc tình trạng sức khỏe của người bệnh trước khi lựa chọn phương pháp điều trị.
- Yêu cầu thẩm mỹ của người bệnh: Một số người bệnh có thể chấp nhận sống chung với bệnh, trong khi những người khác có thể muốn điều trị để cải thiện thẩm mỹ.
PHƯƠNG PHÁP PHÒNG NGỪA BỆNH BẠCH BIẾN HIỆU QUẢ
- Tránh dùng chất kích thích như cà phê, bia rượu, thức khuya, giảm stress. Chất kích thích có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh bạch biến.
- Khi ra ngoài trời đội mũ rộng vành, đeo kính, mặc quần áo dài. Điều này giúp bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời, một trong những yếu tố gây ra bệnh bạch biến.
- Nên bôi kem chống nắng trước khi ra nắng 30 phút kể cả ngày trời râm. Kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên sẽ giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời.
- Làm xét nghiệm định kỳ phát hiện một số bệnh liên quan như bệnh tuyến giáp, tuyến thượng thận, tuyến yên và định lượng insulin máu. Một số bệnh tự miễn như bệnh tuyến giáp, tuyến thượng thận, tuyến yên có thể là nguyên nhân gây ra bệnh bạch biến. Do đó, việc phát hiện và điều trị sớm các bệnh này có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh bạch biến.
Bạch biến là một bệnh lành tính, thường chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ và không gây nguy hiểm cho người bệnh. Hãy chia sẻ ngay cho bạn bè và người thân để nhận biết và có biện pháp bảo vệ da thích hợp, tránh dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hơn nhé!
