Có nhiều phương pháp giúp phát hiện và chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến trực tràng, bao gồm nội soi, siêu âm, chụp X-quang… Trong đó, nội soi trực tràng là phương pháp được đánh giá cao nhờ tính chính xác và hiệu quả mà nó mang lại. Vậy nội soi trực tràng được diễn ra như thế nào? Khi nào người bệnh cần nội soi? Trong bài viết sau, phunutoancau sẽ giúp người bệnh hiểu rõ hơn về phương pháp này, đồng thời lưu ý một số vấn đề cần nắm cho người bệnh chuẩn bị tiến hành nội soi.
NỘI SOI TRỰC TRÀNG LÀ GÌ?
Nội soi trực tràng là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh đưa ống nội soi có gắn camera qua hậu môn, vào trực tràng để quan sát bề mặt bên trong trực tràng. Nhờ vào hình ảnh thu được từ ống nội soi, bác sĩ có thể phát hiện các tổn thương ở trực tràng như viêm loét, polyp, xuất huyết niêm mạc, khối u lành tính/ác tính… Đồng thời, bác sĩ cũng có thể tiến hành sinh thiết lấy bệnh phẩm trong khi nội soi hoặc can thiệp loại bỏ polyp, cầm máu, lấy dị vật… nếu cần thiết.
PHÂN LOẠI NỘI SOI TRỰC TRÀNG
Căn cứ vào đặc điểm ống nội soi, phương pháp nội soi trực tràng được chia thành hai loại là nội soi ống cứng và nội soi ống mềm.
NỘI SOI TRỰC TRÀNG ỐNG CỨNG
Nội soi trực tràng ống cứng sử dụng ống nội soi có đường kính khoảng 1,8cm, dài khoảng 65cm, thân ống cứng, được làm bằng kim loại. Ống nội soi được đưa vào trực tràng qua hậu môn bằng cách sử dụng lực đẩy của tay.
Nội soi trực tràng ống cứng có ưu điểm là giá thành rẻ, dễ thực hiện và có thể quan sát được toàn bộ trực tràng. Tuy nhiên, ống nội soi cứng có thể gây đau đớn cho người bệnh, đặc biệt là khi di chuyển qua các đoạn khúc khuỷu của ruột. Ngoài ra, các kỹ thuật điều trị qua nội soi ống cứng cũng khó thực hiện hơn so với nội soi ống mềm.
NỘI SOI TRỰC TRÀNG ỐNG MỀM
Nội soi trực tràng ống mềm sử dụng ống nội soi có đường kính khoảng 1,3cm, dài khoảng 65cm, thân ống mềm, được làm bằng chất liệu đặc biệt để có thể uốn được theo các đoạn khúc khuỷu của ruột. Ống nội soi được đưa vào trực tràng qua hậu môn bằng cách sử dụng hệ thống bơm hút.
Nội soi trực tràng ống mềm có ưu điểm là ít gây đau đớn cho người bệnh, dễ thực hiện các kỹ thuật điều trị và có độ an toàn cao. Tuy nhiên, giá thành của nội soi ống mềm cao hơn so với nội soi ống cứng.
KHI NÀO CẦN NỘI SOI TRỰC TRÀNG?
Dưới đây là một số lý do và tình huống khi bác sĩ có thể yêu cầu tiến hành nội soi trực tràng:
- Đau bụng kéo dài: Đau ở vùng bụng dưới rốn, đặc biệt là đau bên trái hoặc đau do cơn co thắt của nhu động ruột có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề khác nhau như viêm ruột, viêm đại trực tràng, hoặc ung thư.
- Đại tiện ra máu nhiều lần trong ngày: Nếu có máu xuất hiện trong phân, đặc biệt là nếu xuất huyết kéo dài, nội soi trực tràng có thể được thực hiện để xác định nguyên nhân.
- Phân có lẫn máu và chất nhầy: Khi phân xuất hiện các tình trạng như này, có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như viêm ruột, viêm đại trực tràng, hoặc các vấn đề nội tiêu hóa khác.
- Tiêu chảy, táo bón kéo dài: Các vấn đề nhu động ruột, như hội chứng ruột kích thích (IBS), có thể được đánh giá thông qua nội soi trực tràng.
- Đau, ngứa, chảy dịch vùng hậu môn: Có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề như rò hậu môn, nang hậu môn, hay các bệnh truyền nhiễm.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân: Sự sụt cân đột ngột và không rõ nguyên nhân cũng có thể là một dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả các vấn đề liên quan đến đường ruột.
Ngoài ra, những người có nguy cơ cao như tiền sử gia đình ung thư trực tràng, hay đã từng mắc các bệnh lý như polyp, viêm loét đại trực tràng cũng thường được đề xuất thực hiện nội soi trực tràng định kỳ để theo dõi và phát hiện sớm bất kỳ biến đổi nào trong trạng thái sức khỏe của họ.
QUY TRÌNH NỘI SOI TRỰC TRÀNG
CHUẨN BỊ TRƯỚC KHI NỘI SOI TRỰC TRÀNG
- Bệnh nhân thăm khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết trước nội soi.
- Trình bày rõ về tiền sử bệnh và các loại thuốc đang sử dụng.
- Bệnh nhân chỉ cần bơm một ống thuốc để làm sạch đại tràng trước nội soi.
- Bệnh nhân sau khi đi tiêu sẽ được đưa vào phòng nội soi.
QUÁ TRÌNH TIẾN HÀNH NỘI SOI
Kiểm tra hậu môn để đảm bảo không có tổn thương.
- Bệnh nhân nằm ở tư thế thoải mái.
- Bác sĩ đưa ống nội soi vào trực tràng, sử dụng đèn và camera để quan sát bên trong.
- Nếu phát hiện tổn thương, bác sĩ có thể xử lý ngay để tránh nhiễm trùng.
- Soi và quan sát tổng thể trực tràng, tìm kiếm các dấu hiệu của bệnh lý như polyp, viêm, ung thư.
- Các can thiệp như cắt polyp, lấy mẫu sinh thiết có thể được thực hiện.
- Thời gian nội soi có thể kéo dài từ 5 – 10 phút.
SAU NỘI SOI
- Bệnh nhân nghỉ ngơi và thư giãn để giảm các triệu chứng khó chịu.
- Triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, và khó chịu có thể xuất hiện nhưng sẽ giảm dần.
- Nếu có can thiệp như cắt polyp, đi tiêu ra máu có thể xảy ra, nhưng thường là tạm thời và tự giảm đi.
- Nếu bệnh nhân có các triệu chứng nghiêm trọng sau nội soi, cần liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được kiểm tra lại.
Quy trình nội soi trực tràng không chỉ giúp chẩn đoán mà còn cho phép các can thiệp và lấy mẫu để xác định chính xác tình trạng sức khỏe của trực tràng và đại tràng.
CHẾ ĐỘ ĂN UỐNG SAU KHI NỘI SOI TRỰC TRÀNG
SAU NỘI SOI TRỰC TRÀNG NÊN ĂN GÌ?
- Cháo: Cháo là món ăn mềm, dễ tiêu hóa, phù hợp với người mới ốm dậy. Có thể nấu cháo với thịt, cá, rau củ quả tùy thích.
- Soup: Soup cũng là món ăn dễ tiêu hóa, có thể bổ sung nhiều chất dinh dưỡng. Có thể nấu soup với thịt, cá, rau củ quả, hoặc nấu soup từ các loại đậu.
- Bánh mì: Bánh mì mềm là lựa chọn tốt cho người mới ốm dậy. Có thể ăn bánh mì với sữa, cháo, hoặc ăn kèm với các loại trái cây, rau củ quả.
- Trái cây: Một số loại trái cây dễ tiêu hóa như chuối, táo chín, lê, đu đủ,… có thể bổ sung vitamin, khoáng chất và chất xơ cho cơ thể.
- Rau củ quả: Rau củ quả chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe. Có thể ăn rau củ quả luộc, hấp, hoặc nấu canh.
NHỮNG THỰC PHẨM NÊN TRÁNH SAU KHI NỘI SOI TRỰC TRÀNG
- Thực phẩm chua, có hàm lượng axit cao
- Các món ăn muối chua lên men
- Thực phẩm quá nhiều dầu mỡ
- Thức ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp
- Các loại bánh kẹo ngọt
- Nước uống có gas
- Rượu, bia, thuốc lá, cà phê và các chất kích thích khác
Chế độ ăn uống sau khi nội soi trực tràng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình hồi phục. Người bệnh cần chú ý lựa chọn những thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa, tránh các thực phẩm có thể gây kích ứng đường ruột.
